Alisiklik bileşik
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Alisiklik bileşik, hem alifatik hem de siklik olan organik bir bileşiktir. Bunlar, doymuş veya doymamış olabilen, ancak aromatik karakterde olmayan bir veya daha fazla tüm-karbon halkası içerir.[1] Alisiklik bileşikler bağlı bir veya daha fazla alifatik yan zincir içerebilir.
En basit alisiklik bileşikler monosiklik sikloalkanlardır: siklopropan, siklobütan,siklopentan, siklohekzan, sikloheptan, siklooktan ve diğerleri. Bisiklik alkanlar, bisikloundekan, dekalin ve housan. Polisiklik alkanlar arasında küban, basketan ve tetrahedran bulunur.
Spiro bileşiklerinin sadece bir karbon atomu ile bağlanmış iki veya daha fazla halkası vardır.
Birçok alisiklik bileşiğin oluşumunda halka kapanma modu Baldwin'in kuralları ile tahmin edilebilir.
Bir Alman kimyager olan Otto Wallach, alisiklik bileşikler üzerindeki çalışmaları nedeniyle 1910'da Nobel Kimya Ödülü'nü aldı.[2][3]
Sikloalkenler[değiştir | kaynağı değiştir]
Monosiklik sikloalkenler; siklopropen, siklobüten, siklopenten, siklohekzen, siklohepten, siklookten ve benzeridir. Bisiklik alkenler arasında norbornen ve norbornadien bulunur.
Aşağıda soldaki metilensiklohekzan ve sağ 1-metilsiklohekzen üzerinde iki örnek daha gösterilmektedir:
Ekosiklik grup daima halka yapısının dışında gösterilir, örneğin eski molekülün ekosiklik çift bağını alır. İzotoluenler, ekosiklik çifte bağlara sahip önde gelen bir bileşik sınıfıdır.
Çift bağların birçok alisiklik bileşiğe yerleştirilmeleri Bredt kuralıyla tahmin edilebilir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2. basım (the "Gold Book") (1997). Düzeltilmiş çevrimiçi sürümü: (1995) "Alicyclic compounds".
- ^ Leopold Ruzicka (1932). "Third Pedler lecture. The life and work of Otto Wallach". J. Chem. Soc.: 1582. doi:10.1039/JR9320001582
- ^ Christmann, M (2010). "Otto Wallach: Founder of Terpene Chemistry and Nobel Laureate 1910". Angewandte Chemie International Edition. 49: 9580–9586. doi:10.1002/anie.201003155. PMID 21110354 24 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
