Aleksandros Panagulis

Aleksandros Panagulis Yunanca: Αλέξανδρος Παναγούλης
Panagulis Floransa'da (1973), Luigi Tassinari (sol) ile
Doğum	2 Temmuz 1939 Glifada, Atina, Yunanistan
Ölüm	1 Mayıs 1976 Vouliagmenis Bulvarı, Atina
Meslek	Siyasetçi, Şair
İmza

Alexandros Panagoulis (Yunanca: Αλέξανδρος Παναγούλης) (2 Temmuz 1939 – 1 Mayıs 1976) Yunan politikacı ve şair. Yunanistan'daki Albaylar Cuntası(1967–1974) yönetimine karşı aktif bir rol üstlendi. 13 Ağustos 1968'de diktatör Georgios Papadapulos'a yaptığı suikast girişimiyle ve tutukluluğu boyunca gördüğü işkenceyle tanındı. Demokrasinin yeniden yapılanmasının ardından Merkez Birliği Partisi'nin bir üyesi olarak Yunan Parlamentosu'na seçildi.

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexandros Panagoulis, Atina'ya komşu olan Glifada şehrinde doğdu. Yunan Ordusu subaylarından Vassilios Panagoulis ve Athena'nın ikinci oğludur. Kardeşi Georgios Panagoulis de Yunan Ordusu subaylarından ve askerî cuntanın kurbanlarından biridir. Diğer kardeşi Efstathios ise politikacıdır. Babası Elis'li, annesi İyonya Adaları'ndan Lefkada kökenlidir. Panagoulis, çocukluğunu bu adada II. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan'daki Üçlü İşgal Süreci'nde geçirdi.

Atina Teknik Üniversitesi'nde Elektrik Mühendisliği okudu.

Politik Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexandros Panagoulis, gençlik yıllarından itibaren demokratik değerlerden etkilendi. O.N.E.K olarak bilinen, Georgios Papandreou liderliğindeki Merkez Birliği Partisi (E.K.) gençlik örgütüne katıldı. Örgüt daha sonraları Helenik Demokratik Gençlik(E.DI.N) olarak tanındı. Askerî cuntanın düşüşü ve yasaların tekrar düzenlenmesi sonrasında Panagoulis, E.DI.N'de genel sekreter oldu. (3 Eylül 1974)

Diktatörlüğe Karşı Direnişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexandros Panagoulis, Albaylar Cuntasına karşı mücadelede aktif bir rol üstlendi. Demokratik inançları sebebiyle Yunan ordusundan ayrıldı ve Ulusal Direniş adlı bir örgüt kurdu. Eylem planını ilerletmek için Kıbrıs'a gitti. Yunanistan'a döndüğü zaman arkadaşlarıyla birlikte Varkiza yakınlarında 13 Ağustos 1968'de Papadapulos'a karşı bir suikast düzenledi. Bu girişim başarısız oldu ve Panagoulis tutuklandı.

Serbest bırakıldıktan sonra İtalyan gazeteci Oriana Fallaci ile yaptığı bir röportajında şu sözleri söyledi. Ben bir adam öldürmek istemedim. Adam öldürmekte yetenekli değilim. Ben zorba bir hükümdarı öldürmek istedim.^[1]

Panagoulis 3 Kasım 1968'de Askerî Mahkeme tarafından yargılandı, 17 Kasım 1968'de Ulusal Direniş'in diğer üyeleriyle birlikte cinayet sebebiyle mahkûm edildi ve sonradan idam edilmek üzere Aegina adasına sevk edildi. Uluslararası toplumun politik baskısının bir sonucu olarak, cunta, Panagoulis'in infazından vazgeçti ve idam cezası yerine 25 Kasım 1968'de Bogiati Askerî Hapishanesinde mahkûmiyetine karar verildi.

Alexandros Panagoulis cuntayla iş birliği yapmayı reddettiğinden dolayı fiziksel ve psikolojik işkenceye maruz kaldı.^[2] 5 Temmuz 1969'da hapishaneden kaçtı. Kısa bir süre içinde tekrar tutuklandı ve geçici olarak Goudi kampına gönderildi. Sonuç olarak Bogiati'de tek kişilik hücreye yerleştirildi oradan da birkaç kez kaçma teşebbüsünde bulundu.

Söylenenlere göre, cuntanın genel af teklifini reddetti. 1973 Ağustosunda, hapishanedeki 4 buçuk yıldan sonra Papadopulos'un rejimini serbestleştirmek adına gerçekleştirdiği başarısız bir girişim sonucunda, tüm politik mahkûmların serbest bırakıldığı genel aftan yararlandı. Direniş için kendi kendini sürgüne yolladı ve İtalya'ya gitti. Orada Oriana Fallaci tarafından ağırlandı. Bu arkadaşı daha sonra onun biyografisini yazdı.

Demokrasinin Restorasyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasinin dönüşünden sonra Alexandros Panagoulis Kasım 1974 seçimlerinde Merkez Birlik - Yeni Güçler Partisinin bir üyesi olarak parlamentoya seçildi. Cuntayla açıkça veya gizlice işbirliği yapan bazı politikacılara karşı bir dizi suçlamada bulundu. Liderlikle giriştiği tartışmalar sonucu partiden ayrıldı ancak parlamentodaki konumunu bağımsız vekil olarak korudu. Millî Savunma Bakanlığı'na, Evangelos Averoff'a ve diğerlerine karşı yaptığı suçlamaların açıkça arkasında durdu. Söylentilere göre iddialarını geri çekmesi için yapılan tehditlere ve politik baskılara karşı koydu.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Panagoulis 1 Mayıs 1976'da Atina'daki Vouliagmenis Caddesi'nde bir araba kazasıyla öldürüldü. Tam olarak, Stefas, Korint tarzı bir araçla oldukça süratli seyrederken arka tekerleklerini döndürerek Panagoulis'i kazaya zorladı.^[3] Kaza Panagoulis'i neredeyse hemen öldürdü. Olaydan sadece 2 gün önce, Panagoulis'in durumunu içeren cuntanın askeri polis davası ("E.A.T.-E.S.A. Davası") kamuya açıklandı. Hiçbir zaman sonuçlandırılamayan dava, hakkındaki suçlamalarla ilgili işbirliğinin kanıtlarını içeriyordu. Yunanistan basınında araba kazasının Panagoulis'i susturmak ve sorgulamalardaki belgelerin üstünü örtmek için hazırlandığını iddia eden birçok spekülasyon oluştu.

Şiir Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexandros Panagoulis hapis yattığı süre boyunca cunta tarafından yapılan zalimce işkencelere maruz kaldı. Birçok insan onun yeteneklerini iradesine, düşüncelerini savunma gücüne ve aynı zamanda da keskin mizah anlayışına borçlu olduğunu düşünüyor. Bogiatide hapis yatarken şiirlerini hücresinin duvarlarına ve küçük kâğıt parçalarına yazdığı söyleniyor. Bunlar, genellikle kendi kanıyla yazdığı şiirlerdir (“Resim” şiirinde bahsi geçer). Birçok şiiri günümüze ulaşamamıştır fakat Panagoulis bazı şiirlerini kaçak olarak dışarıya çıkarmış bazılarını ise sonradan hatırlayarak tekrar yazmıştır. Hapishanedeki ilk derlemesi Altri seguiranno: poesie e documenti dal carcere di Boyati (Şiir ve Boyati Hapishanesi Belgeleri) İtalyan politikacı Ferruccio Parri ve İtalyan film yönetmeni Pier Paolo Pasolinin kaleme aldığı önsözle birlikte 1972'de Palermo'da yayımlanmıştır. Sonraki yıllarda bu derleme, Uluslararası Viareggio Şiir Ödülü'ne layık görülmüştür. Serbest kaldıktan sonra ikinci şiir kitabı Vi scrivo da un carcere in Grecia (Sana Yunanistan'da bir hapishaneden yazdım) başlığı altında ve yönetmen Pasolini'nin önsözüyle birlikte Milan'da yayımladı. Önceden de Yunanistan'da Resim şiirini içeren çeşitli derlemeleri yayımlandı.

Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Birçok Yunan Alexandros Panagoulis'in suikast girişimini özgürlüğün, demokrasinin, insan haklarının, sivil ve politik özgürlüğün bir sembolü olarak yorumluyor. Politik değerlerinden dolayı demokrasinin yükselen kahramanı ve az rastlanan bir suikast girişimcisini teşkil eder.

Yunanistan, Panagoulis'in şerefine bir posta pulu ve kontörlü telefon kartı bastırdı. Yine de Yunanistan Devleti cuntacı rejimin düşüşünden sonra uzun bir süre onu onurlandırmadı. Örneğin, birkaç küçük istisna dışında, okul kitaplarında Panagoulis'in yaptıklarından bahsedilmez. Hâlâ bu duruma karşı büyüyen şüpheler mevcut. Yunanistan'da aktif olan politikacıların çok az bir kısmı cuntacı rejimle iletişime geçtiklerini ve Panagoulis'in eylemlerini desteklemek istemediklerini belirtmişler.^[3] Yunanistan Kültür Bakanlığı (Evangelos Venizelos başkanlığında) Panagoulis'in şiir çevirilerinin yayınlanmasına destek olmak için gereken 1,500€ vermeyi reddetti.^[3] Bu durum 2008 yılından bu yana değişmektedir. Atina'da 22 sokak ve banliyöye Panagoulis'in ismi verilmiştir. Ve Atina'da bir metro istasyonu onun adını taşıyarak açılacaktır.

Film, müzik ve edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexander Panagoulis'in hayatı ve çalışmaları birçok sanatçının ilgisini çekti. Cunta tarafından işkenceye maruz kalan ünlü bestekâr Mikis Theodorakis Panagoulis'in şiirlerinden bazılarını besteledi. Panagoulis, 1974 yılında yapılan Panagoulis'in şiirlerini ve hayatını anlatan Non Devi Dimenticare için bestekâr Ennio Morricone ile birlikte çalıştı.

Panagoulis, Giuseppe Ferrara tarafından derlenip yönetilen toplam 220 dakika olan 4 parçalık İtalyan filmi Panagoulis Yaşıyor'un öznesidir. Ayrıca, 1973 yılında Silvano Agosti tarafından çekilen 45 dakikalık Altri Seguiranno belgeseline de katılmıştır. Alman yapımcı Ebbo Demat 1976 yılında Alman resmî kanalında "Eine Rose ist eine Rose ist eine Rose. Ein Mord ist ein Mord ist ein Mord." isimli bir belgesel yayımlamıştır. Panagoulis, birçok araştırmacının çalışmasında yer almıştır. Bunlardan biri Oriana Fallaci tarafından hazırlanan Un Uomo'dır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Bibliografya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Fallaci, Oriana (1976), Intervista con la storia (Interview with History), Translated into English by John Shepley, Boston, Houghton Mifflin Company.
• Fallaci, Oriana (1979), Un Uomo: Romanzo (A Man), Milan, Rizzoli.
• Langlois, Denis (1969), Panagoulis, le sang de la Grèce, Paris, Maspéro.
• Mardas, Constantinos (1997), Alexandros Panagoulis – Rehearsal of Death, Athens [In Greek].
• Panagoulis, Alexandros (1974), Vi scrivo da un carcere in Grecia (I write you from a prison in Greece), Milan, Rizzoli.
• Panagoulis, Alexandros (1990), Altri seguiranno (And others will follow), Palermo, Flaccovio (Reprint).
• Panagoulis, Alexandros, The Poems, Athens, Papazisi (Undated) (Yunanca)
• Panagoulis, Alexandros, 'Collected Poems', Athens, Papazissis Publishers, 2002, (İngilizce)
• E.DI.N.