Ha (harf)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ha (ح), Arap alfabesinin altıncı harfi. İbranice muadili het harfidir. Ebced hesabındaki değeri 8'dir. Kamerî harflerdendir.

Yazılış[değiştir | kaynağı değiştir]

Ha harfi sağdan ve soldan bitişebilen bir harftir.

Sonda Ortada Başta Yalın Transkript Fonetik Karşılık
ـح ـحـ حـ ح ħ

Mahreç - Fonetik[değiştir | kaynağı değiştir]

Ha harfi, boğaz tamamen açıkken boğazın tam ortası sıkılarak ses tellerinin titreştirilmesi ile gırtlaktan çıkarılır (, ). Kalın harflerdendir. Yorgunken nefes nefese kaldığımızda çıkan kalın H sesi gibidir. Bu sesi çıkarıp çıkaramadığımızdan emin olabilmek için başparmağımızı gırtlağımıza hafifçe bastırırız, eğer gırtlak kıpırdayıp yukarı doğru hareket ederse sesi doğru olarak çıkartıyoruz, demektir. Örneğin: Maⱨrem (Mahrem)... Bu sese en uygun örneklerden birisi de Ⱨacı (Ҳacı: Hacı) sözcüğüdür. Bazen harfi ile de gösterilir: Ḩamam.

Bu sesin Türkçede karşılığı yoktur. Anadolu Türkçesinin halk ağzındaki ve Azericedeki kullanımında çoğu zaman aynı kaynağa yakın olarak seslendirilen Arapçadaki Hı (خ) harfi ile olan farkı ortadan kalkmıştır (X). Çünkü ح () ve خ (X) harfleri boğazdan gelen sesler olduğu için Türkçede ayrımları en zor yapılan harfler arasında yer alırlar. Normal biçimi ile kalın sesli biçimi arasında duran ح () harfi sıklıkla iki yöne doğru kayarak Türkçedeki farkları ortadan kalkar. H--X sıralamasında ortadaki harfi ya normal H'ya ( ه He) ya da kalın hırıltılı X'ya dönüşerek Türkçedeki ayrımı son derece zorlaşır.