İzzet Akosman

Hüseyin İzzet Akosman (d. 5 Mart 1897, Afyonkarahisar - ö. 2 Ekim 1973, İstanbul), Türk siyasetçi, iş insanı ve eski TBMM Afyon milletvekilidir. Pirelli firmasının Türkiye'deki ilk mümessilidir ve Türk Pirelli'nin kurucu ortağıdır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Akosman, 5 Mart 1897 tarihinde Afyonkarahisar'da doğdu. Babası tüccar Akosmanzade Hacı Hüseyin Bey, annesi Zişan Hanım'dır. İlköğretimini Afyon'da, ortaöğrenimini Selanik Fransız Okulu'nda tamamladı, üniversiteyi Cenevre Yüksek Ticaret Okulu'nda okudu. 1919'da Türkiye'ye dönerek Akosman ailesinin Afyonkarahisar, İstanbul ve İzmir'deki ticari firmalarında iş hayatına başladı ve bu dönemde Akosmanzade İzzet Firması'nı kurdu. 1924 yılında kurulan İstanbul Ticaret ve Zahire Borsası'nın (günümüzde İstanbul Menkul Kıymetler Borsası) kuruculuğunda yer almış ve meclis üyeliği yapmıştır; aynı süreçte İstanbul Sanayi Odası'nda meclis üyesi, İstanbul Ticaret Odası'nda idare heyeti üyesi ve Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'nda yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmıştır.^[1]

1931 yılında Belçikalı ortaklar ile birlikte madeni eşya, galvanizli sac, yol kürekleri, çelik tel ve özel çivi imalatında faaliyet gösteren TÜRMASAN Türkiye Madeni Sanayi Anonim Şirketi'nin kuruculuğunu ve İdare Meclisi Reisliğini üstlenmiştir. Dört yıl sonra otomobil, kamyon, yedek parçalar ile hırdavat işleri ile uğraşmak için OTOKOM şirketini Hüseyin İzzet Akosman ve Oğulları Kolektif Şirketi altında kurmuştur. 1937 yılında Türmasan ortakları ile birlikte çelik ürünler, tekerlek lastiği, kimyevi maddeler ve gübre ithalatı üzerine çalışan TEGENSO şirketini kurmuştur ve bu şirketi İtalyan lastik şirketi Pirelli'nin Türkiye genel mümessili olmuştur. 1960 yılında Tegenso; Koç Holding, Türkiye İş Bankası ve Pirelli ortaklığıyla Türk Pirelli'ye dönüştürülmüştür ve üretim-dağıtım faaliyetlerini devam ettirmiştir. Akosman, bu ortaklıktan sonra iş faaliyetlerine Koç Holding çatısı altında devam etmiştir. Koç Holding iştiraklerinden Şark Sigorta'da yönetim kurulu üyesi olarak yer almıştır.^[2]

Akosman; Otokom şirketiyle Vespa ve Diamond T, Tegenso firmasıyla Pirelli, Edison SpA, Republic Steel ve Tempo Kamyonet firmalarının mümessilliğini yapmıştır. Tegenso'da Giritli Ali Vafi'nin oğlu İhsan Vafi ile birlikte çalışmıştır.

Belçika ve İtalya ile olan olumlu ilişkileri ve ticareti sebebiyle ona Belçika'dan Kral I. Leopold Şövalyesi Nişanı, İtalya'dan Commandatore derecesinde Liyakat Nişanı takdim edilmiştir. Dominik Cumhuriyeti'nin İstanbul Fahri Başkonsolosluğu'nu da yürütmüştür.

Kurtuluş Savaşı döneminde Afyon'dan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyesi olmuştur. 1927 Türkiye genel seçimlerinde Afyonkarahisar'dan milletvekili seçilmiştir ve vekilliğini 4 dönem sürdürmüştür. Atatürk'ün kurduğu Aslan-Eskihisar Çimento ve Su Kireci Fabrikaları'nda idare kurulu başkan vekili olarak yer almıştır. İstanbul Rotary Kulübü'nün 1970-71 yıllar arasında başkanlığını yürütmüştür.^[3]

Güzin Akosman ile evlenmiş; Sahip Akosman (d. 1926, İstanbul), Mehmet Uğur Akosman ve Eser Korkmaz adında üç çocuğu olmuştur. Oğlu Sahip, İngiliz Erkek Lisesi ile Stevens Institute of Technology'den mezun olmuş, babasının fahri başkonsolosluğunu sürdürmüş ve 1991-92 yılları arasında İstanbul Rotary Kulübü'nün başkanlığını yürütmüştür. Bunun üzerine Belçika ile Ticareti Geliştirme Derneği'nin başkanlık, Türkiye-İtalyan Ticaret Odası'nda yönetim kurulu üyesi olarak görev almıştır.^[4] Torunu Faruk Akosman; Pars McCannErickson, Mediart ve DHL'de pazarlama müdürü olarak çalışmıştır. Torunu Nasut Akosman ise profesyonel golfçü ve milli sporcudur.

2 Ekim 1973 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetmiştir. Kabri Aşiyan Mezarlığı'nda bulunmaktadır.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.