İt dalaşı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
İt dalaşı, iki ülkeye ait savaş uçaklarının, birbiri çevresinde burgu gibi dönüşlerle taciz için manevra yapması anlamında kullanılmaktadır.
Bir askerlik terimi olup, kökeni I. Dünya Savaşı'na dayanmaktadır. Savaş uçakları arasında havada yapılır. Dalaşma, bir savaş uçağını vurabilecek konuma gelme ve aynı zamanda o savaş uçağı tarafından vurulmayacak duruma gelmeye çalışma şeklinde devam eder. İt dalaşları Türk ve Yunan savaş uçakları arasında Ege Denizi üzerinde yaşanmakta, iki ülke arasında gerginlik oluşmasına neden olmaktadır.[1][2][3]
Birinci Dünya Savaşı'nın ilk hava muharebeleri aynı temanın varyasyonuydu. 25 Ağustos'ta Roland Garros ve Teğmen de Bernis, bir düşman uçağına hasar veren ilk uçaklar oldu. Bir Morane Parasol ile uçarken, gemideki iki adamdan biri yaralanmış olmasına rağmen dalışta kaçan bir Alman uçağına ateş ettiler. 7 Eylül'de Rus Pyotr Nesterov, bir düşman uçağını imha eden ilk pilot oldu, ancak bunu Morane'sini Avusturyalı Albatros'a çarparak yaptı. Sonuç olarak her iki hava ekibi de öldü.[4]
İt dalaşının nedenleri ve sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Psikolojik üstünlük sağlamak
- Caydırıcılık
- Savaş şartları dışında, can ve mal kaybı olmadan etki yaratmak
- Savaş şartları dışında, askerî teknoloji ve olanakların kabiliyetini ve kapasitesini test etmek
- Askeri gerginliklere neden olmak
- Gövde gösterisinde bulunmak
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
İt dalaşı ilk kez 1913'te, uçağın icadından kısa bir süre sonra Meksika'da gerçekleşti. II.Dünya Savaşı'ndan sonra artan hızların ve daha uzun menzilli silahların it dalaşını modası geçmiş hale getireceğine dair inançlara rağmen, her büyük savaşın bir parçası olmaya devam etmiştir.
30 Kasım 1913'te Meksika Devrimi sırasında, iki Amerikan askeri arasında, karşı taraflar için savaşan Dean Ivan Lamb ve Phil Rader arasında meydana geldi . Her iki adamın da öldürme emri vardı, ancak pilotların hiçbiri diğerine zarar vermek istemedi, bu nedenle, mühimmat tedariklerini tüketmeden önce kasıtlı olarak atıştan vazgeçtiler.[5][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.