İnehsit
Vikipedi, özgür ansiklopedi
İnehsit (Yakutça: Иэйиэхсит, Rusça: Иэйиэхсит, Bulgarca: Иейиехсит veya Иейиехсыт) - Altay Şamanizminde doğum tanrıçası. İnehsit Hanım veya İyehsit Hatun olarak da bilinir.
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Güçlü gülüşleriyle doğum yapan kadına hatta doğuran ev ve ahır hayvanlarına yardım eder.[1] Gülüş Türk kültüründe farklı bir öneme sahiptir. Bolluk, tokgözlülük gibi anlamları vardır. O yüzden bir şaman doğarken gülerek hayata başlar. Bir kadının yapılan bir törenle kriz halinde güldürülmesi onun kısırlıktan kurtulacağı anlamına gelir. Kahkaha cinselliği çağrıştırır. Gülüş bazen ölüyü bile diriltir masallarda.
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
(İye/İne/Ene) kökünden türemiştir. Anne ve sahiplik anlamları içerir. Türklerde bazı boylarda kutsal olarak kabul edilen inek kelimesi ile aynı kökten türemiştir. Moğolcada İneh sözcüğü gülmek demektir,[2] ve Tunguz dillerinin tamamında da yine gülme anlamı içerir. Gülmek sihirli bir olgu olup bereket getirdiğine inanılır.
İye sözcüğü ile de alakalıdır. İyi ve İyilik sözcükleriyle de aynı kökten gelmektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 273)
- ^ "Mongolian Dictionary, Andras Rajki ("ineeh") (İngilizce)". 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca7 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İyehsıt)
- Saha Türkleri 24 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sakha Horse (İngilizce)
- Shamanhood 8 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)