İlhami Bekir Tez

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İlhami Bekir Tez (1906, Trablus - 1984, İstanbul), Türk şair, romancı.

Türk edebiyatında serbest şiirin ve toplumcu gerçekçi edebiyat anlayışının önemli temsilcilerinden birisidir. Daha çok da şair kimliği ile tanınır. “Çocuk Şiirleri” adlı kitabındaki şiirler, Türk edebiyatında cumhuriyet döneminin ilk çocuk şiirleri arasındadır. Çalışan kesimin sesi olan, özgürlük temasını işleyn şiirler yazan İlhami Bekir Tez üç roman yayımlamıştır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1906 yılında Trablus'ta doğdu. Babasını ve annesini küçük yaşta kaybetti. Subay dayısıyla birlikte 1911'de İstanbul'a geldi, dayısının ölümü üzerine Dârüleytâm (Öksüzler Yurdu)na verildi. Mütareke yıllarında 9 yaşındayken aruz ölçüsüyle şiir yazmaya başladı.[1] Gençlik yıllarında önce Mehmet Emin Yurdakul'un, sonra Ahmet Haşim'in etkisinde kaldı. “Sessiz Ağlayış” adıyla aruz ölçüsüyle yazdığı ilk şiiri 1924 yılında Milli Mecmua dergisinde yayınlandı.

Darülmuallimin (İstanbul Öğretmen Okulu)'nda okudu. 1926 yılında mezun oldu ve Bolu'da öğretmenliğe başladı. 1954 yılında emekli oluncaya kadar değişik yerlerde ilkokul öğretmenliği yaptı. İlk kitabı olan "Çocuk Şiirleri" (1927) adlı eseri Cumhuriyet döneminin ilk çocuk şiirlerini barındırdı.

Tevfik Fikret'ten Nâzım Hikmet'ten etkilenen şair, 1927 yılından sonra serbest koşakla şiir yazdı.[1] Eserleri Milli Mecmua, Meşale, Varlık, Resimli Ay, Servet-i Fünûn, Yeni Adam, Yeni Türk dergilerinde yayınlandı. Kendi adının yanı sıra "Vecdi Ahmet" ve "Herhangi Biri" imzalarını da kullandı.

İlk romanı Asfalt'ı 1928 yılında yayımladı. Bu kısa romanda İstanbul'un Suadiye semti çevresindeki sosyal değişimleri konu edindi. İlk önemli kitabı, bir işçinin yirmi dört saatini anlattığı 24 Saat (1929) adlı eserdir. Ardından Birinci Forma A (1930) ve Herhangi Bir Şiir Kitabıdır (1931) adlı şiir kitaplarını yayımladı. Nâzım Hikmet'in dostları arasında yer alan şair; onunla birlikte, sosyalist düşünceyi benimsedi. 1930 yılında Nazım Hikmet'le Çocuklara Mavi Kitap adıyla şiir ve öykülerden oluşan ortak bir kitap yayımladı. Kitapta İlhami Bekir'in "B.", Nazım Hikmet'in "N." adıyla imzalı masalları yer aldı.[2] Döneminde ve daha sonraki değerlendirmelerde serbest şiirlerinin hep Nâzım Hikmet'in gölgesinde kaldığı öne sürüldü.[3]

Savaşın insanlar ve toplum üzerindeki psikolojik etkilerini anlattığı ikinci romanı Taşlı Tarla'daki Ev 1939 yılında Yeni Adam dergisinde 14 sayı süresince tefrika edildikten sonra 1944 yılında kitaplaşto. Son romanı Herhangi Bir Roman Kitabıdır (1965) adını taşır. 1965 yılında yayımlanan bu kitabını yazar formalar halinde bastırıpe sokak sokak gezerek bir liraya satmış; sonra ciltletip kitap haline getirmişti.[4]

Uzun süre Kadıköy’deki Elif Otel'de yaşadı. Hayatının son dönemlerini İstanbul Bağcılar Huzurevi’nde geçirdi. 29 Mart 1984 tarihinde hayata gözlerini yumdu.[5][6][7]

Refik Durbaş, hayatı ve eserlerine dair kapsamlı incelemesini "Mektup Var İlhami Bekir’den/ Hayatı, Şiiri, Anılarıyla İlhami Bekir Tez (1997) adlı kitapta yayımlamıştır.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şiir
  • Birinci Seans (1956)
  • İskambil (1956)
  • En Güzel Şarkı (1960)
  • Küba (1962)
  • Papaz Haluk (1962)
  • İşte Hürriyet (1968)
  • Şiirler (1971)
  • Altın Destan Mustafa Kemal (1973)
  • Yetmiş Yaşın Melankolisi (1975)
  • Unuttum (1979)
Deneme

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "İlhami Bekir Tez". Turkedebiyatı.org sitesi. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  2. ^ Altınkaynak, Hikmet. "Nâzım Hikmet'ten 'Çocuklara Mavi Kitap'". cumhuriyet.com.tr, 8 Ağustos 2019. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  3. ^ Kurt, Mustafa. "İlhami Bekir Tez'in "Herhangi Bir Roman İlhami Bekir Tez'in "Herhangi Bir Roman Kitabıdır" Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme". Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergis, Cilt 1, Sayı 9. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  4. ^ Soyşekerci, Hülya. "İlhami Bekir Tez ve gölgede kalmış romanları". t24.com.tr, 30 Mart 2017. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  5. ^ "İlhami Bekir Tez: Hayatı, Biyografisi, Eserleri ." Antoloji.com. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "ŞİİR PARKI - İLHAMİ BEKİR TEZ". www.siirparki.com. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "İlhami Bekir Tez Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri | Türk Dili ve Edebiyatı". 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İlhami_Bekir_Tez&oldid=30776223" sayfasından alınmıştır