Ön ödeme dolandırıcılığı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 |
Ön ödeme dolandırıcılığı (advance-fee fraud (AFF) ya da 419 dolandırıcılığı olarak da bilinmektedir), "gelişen iletişim imkanlarından da yararlanarak, insanların kısa süre içinde büyük kazançlar elde edecekleri vaadiyle, süreç içinde çeşitli adlar altında ön ödeme"[1] yapmaya ikna edilerek, dolandırılmasına dayalı bir suç türü olarak değerlendirilmektedir.
Bu suç türünün, farklı örneklerine geçmişte de rastlanılmasına karşın, organize şekilde ortaya çıkışı 1980'li yılların başlarına özellikle Nijerya’nın ekonomik olarak zayıflamaya başladığı döneme rastlamaktadır. Yaygın olarak 419 Sahteciliği olarak adlandırılması ise suçun ilk defa Nijerya Ceza Kanunu'nun 419. Maddesinde tanımlanmış olmasından kaynaklanmaktadır.
Konuyla ilgili uluslararası alanda araştırma yürüten Hollanda merkezli Ultra Scan Advanced Global Investigation adlı kuruluş, 2009 yılında 152 ülkeden 8.500'ün üzerinde AFF vakası şikayeti aldığını duyurmuştur.[2] Vaka sayısındaki artışın bir sebebi de geleneksel olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerini hedef alan suç şebekelerinin, faaliyetlerini Asya (başta Çin ve Hindistan olmak üzere) kıtasına yaymaya başlamasıdır.
Ön ödeme dolandırıcılığında farklı yöntemlerle kurbanlar aldatılmaya çalışılır. Kurban aldatıldıktan sonra yaşanan süreç bu yöntemler için aynı olup öncelikle kurbandan bir ön ödeme yapılması istenir. Aradan bir süre geçtikten sonra çeşitli problemlerin ortaya çıktığı öne sürülerek yeni ödeme yapması istenir. Bu döngü kurban ödeme yaptığı müddetçe devam eder. Bu dolandırıcılık yöntemlerinde kullanılan e-postalar çoğunlukla Afrika Kıtası ülkelerinden gelmektedir.
Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Aldatıcı kurgulu e-postalarla dolandırıcılık[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu yöntemde çeşitli şekilde kurgulanmış hikâyelerle kurbanlar kandırılır ve vadedilen kazanç için ön ödeme yapılması istenir. Talep edilen ödeme yapıldıktan sonra yeni problemlerin ortaya çıktığı iddia edilerek yeni ödeme talepleri kurbana bildirilir. Burada amaç kişilerin duyguları sömürülerek onlardan masraf adı altında para alabilmektir.
Kurgulanmış hikâyelere örnek olan bir e-postada, gönderici kendisini Madrid/İspanya'da yaşayan, Kübalı bir kişi olarak tanıtmıştır. dolandırıcı, e-postada ilk önce kendisini tanıtıcı ifadelere yer vermiş ve çok zengin birisi olduğunu ifade ederek, ailesini kaybettiğini, çeşitli sağlık sorunları yaşadığını, kanser tedavisi gördüğünü ve çok az ömrü kaldığını ifade etmiştir. Dolandırıcı bu servetini hayır kurumlarına bağışlamak istediğini fakat sağlık durumunun buna elvermediğini, akrabalarına da güvenemeyeceğini ve bu servetini hayır kurumlarına dağıtabilecek birinin yardımına ihtiyacı olduğunu ifade etmiştir. Bu iş için gönüllü olacak kişinin hiçbir masraftan kaçınmamasını ve gönüllünün yapacağı masrafların da daha sonra kendisi tarafından fazlasıyla iade edileceğini ve hatta bu işin yapılması halinde mükafat vereceğini de belirtmiştir.
Başka bir örnekte ise dolandırıcı elinde bulundurduğu parayı getirisi yüksek olacak bir işe yatırmak üzere kendisine yardım edebilecek birine ihtiyaç duyduğunu, elindeki toplam para miktarının 18.7 milyon dolar olduğunu, bunun özel bir emanet kuruluşunda bulunduğunu belirterek, mülteci statüsünde olduğu için kendisinin bunu yapamadığını, talebine olumlu bakılması durumunda söz konusu kişiyle daha fazla bilgi alışverişinde bulunacağını ve detayların görüşülmesinden önce karşılıklı gizlilik anlaşması yapılacağını söylemiştir.
Ödül vaadiyle ön ödeme dolandırıcılığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu yöntemde çeşitli iletişim araçlarından faydalanmak suretiyle, çok az bir çabayla veya hiç çaba göstermeden kısa süre içinde büyük kazançlar elde edecekleri vaadiyle kurbanlar dolandırılmaya çalışılır.
Başlangıçta mağdurlara bir piyango çekilişinden ödül (para, tatil ve uçak bileti) kazanıldığına dair bir e-posta gönderilir, mesaj alındıktan sonra çeşitli işlemleri kolaylaştırmak üzere (işlem bedelleri veya başka maliyetler adı altında) belirli miktarlarda ödeme yapılması istenir ve ön ödeme yapılması için bir de banka hesap numarası verilir. Mağdur kimse ilk ödemeyi yaptıktan sonra, bir problem çıktığını ve yeniden ödeme yapması gerektiği kendisine bildirilir. Bu şekilde tekrar tekrar ödeme yapması istenen mağdur vadedilen gerçekte olmayan ödülü kazanamaz.
Kolay kazanç elde etme vaadiyle ön ödeme dolandırıcılığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu yöntemde dolandırıcıların elektronik posta ile ulaştıkları kimselere evde oturarak zahmet çekmeden büyük kazanç sağlayacakları vadedilerek dolandırılmaya çalışılır.
Bu dolandırıcılık türünde, kurbanların kandırılmasına yönelik bir hikâye kurgulanır ve bu hikâyeyi gerçeğe yakın göstermek için gönderilen e-postaya sanal belgeler ve bir internet adresi eklenir. Kişileri yüksek bir kazanç elde edecekleri yönünde ikna etmek için profesyonel görünümlü bir internet sitesi hazırlanmıştır ve bu internet sitesinde daha önceden bu yöntemle "gelir elde etmiş" kişilerin hayat hikâyelerine de yer verilir.Dolandırıcılar (sözde iş teklifi yapan kişiler) tarafından iş başvuru formları adı altında kişilerin kişisel hesap bilgileri de ele geçirilir ve aynı kişilerden ilerleyen zaman dilimlerinde büyük gelir elde edecekleri iş başlangıcı için ön ödeme yapmaları talep edilir. Ön ödeme sonrası "çeşitli problemler" ortaya çıkar ve kurbanın yeni ödemeler yapması istenir.
Aşk dolandırıcılığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Dolandırıcılığın bir türü de romantik yollardan bir para olan Aşk Dolandırıcılığıdır. Düzenbaz, seçtiği kurbana çevrimiçi sevgili bulma servislerinden, anlık haberleşmeden ya da sosyal paylaşım sitesinden yaklaşır. Dolandırıcı kurbana ilgi duyduğu belirtip çekici bir insanın resimlerini gönderir. Dolandırıcı bu iletişim yöntemini güven kazanmak daha sonra da para istemek için kullanır. Düzenbaz, kurbanla buluşmakla ilgilendiğini iddia edip uçak bileti ayırtmak için, otel odası kiralamak için, benzin ya da araç kiralama gibi kişisel seyahat harcamaları ya da diğer giderlerini karşılamak için paraya ihtiyaç duyduğunu söyler. Diğer durumlarda, yabancı bir ülkede tuzağa düşürüldüğünü ve dönmek için yardıma ihtiyacı olduğu, rüşvetçi yerel memurların hapsinden kaçmak istediğini, yurtdışında yaşadığı hastalıktan dolayı tıbbi ihtiyaçları ödemesi gerektiğini iddia eder. Dolandırıcı, para elde etmeye ihtiyacı olduğu veya değerli eşyaları ülkede çıkarması gerektiği ve malvarlığını paylaşmak istediği, kurbana daha çekici gelen ülkeden ayrılma konusunda yardım talep ettiği bir tür özgün Nijeryalı Mektup taslağını sunarak kurbanın güvenini romantik yollardan kazanmaya çalışır.
Dolandırıcılığın daha yeni türlerinde düzenbaz, kişinin önemli kimlik bilgilerine sahip olduğu, bir ücret karşılığında bunu paylaşacağını iddia eder. Bu bilgi, sosyal paylaşım sitelerden 'ilişki durumu var' veya 'evli' gibi verilerin araştırılmasıyla elde edilir. İsimsiz e-postalar senedi doğrulamaya çalışmak için gönderilir sonra da bilgeleri nasıl geri elde edileceği talimatları içeren yeni bir ağ tabanlı e-posta hesabı gönderilir.
Malezya'dan bir dolandırıcı metninde yarı Amerikalı yarı Asyalı bir kökene sahip olduğunu ayrıca Amerikalı bir babası olduğunu iddia eden bir "kadınla" ilgilidir. İletişim kurulduktan sonra hedeften aniden kadının hasta annesinin hastane faturalarını ödemesi için para istenir. Aynı zamanda, onu tekrar Amerika Birleşik Devletleri'ne geri göndermek için yardım talebinde bulunulur. Her durumda dolandırıcı web kamerası kullanmaz dolayısıyla da hedef onu gönderdikleri resimdeki kadın olup olmadığını doğrulayamaz. Kadına yapılacak posta yoluyla kamera gönderimi önerileri (kamera alması için para gönderilmesi değil) büyük bir kızgınlıkla karşılanır.
Yerel dolandırıcılıklar sıklıkla çevrimiçi çöpçatanlık servislerinde birisiyle tanışmayı içerir. Dolandırıcı alanı dışındaki hedefle temasa geçer ve ulaşım ücreti içim para talep eder. Joseph Hancock gibi bir isme sahip bir kadına uluslararası pasaportunu kaybetmesinden dolayı parayı biriktiremediğini iddia edip para gönderilir. Para gönderildikten sonra kurbana kötü haberler verilir, otobüs kurağı yolunda soyulduğunu söyler ve kurban daha fazla para göndermeyi zorunlu hisseder. Dolandırıcı asla kurbanı ziyaret etmez, kurban para göndermeye istekli olduğu sürece yazışma yoluyla onunla konuşmayı sürdürür.
Aşk dolandırıcılığının diğer bir türünde dolandırıcı Nijerya ya da Gana gibi başka bir yerde kadınla, ona internet arkadaşlık veya sosyal paylaşım sitesinden erkek bulmak için temasa geçer. Dolandırıcı, kadının kullandığı hizmetlerden dolayı kadına ücret çıkarır hatta internete veya e postaya doğrudan erişim için bilgisayarını satmayı önerir. Dolandırıcı daha sonra yine sahte isim, hikâye ve fotoğraflar kullanan bir erkeği kullanan adamı araya sokarak klasik yoldan o kadını dolandırır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ön Ödeme ile Dolandırıcılık". yagizgundogdu.com. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Konu ile ilgili MASAK tarafından yayınlanan bir çalışma14 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Siber suçlar ile ilgili bir sitede Ön Ödeme Dolandırıcılığını anlatan bir sayfa 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ön Ödeme Dolandırıcılığını anlatan bir dergi yazısı 20 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bir teknoloji sitesinde (Teknokulis) Ön Ödeme Dolandırıcılığını anlatan bir haber 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
