Çin sosyolojisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Çin sosyolojisi, komünist rejimin baskıları ile zaman içinde gelişimini durdursa bile 1979 yılına gelindiğinde komünizm yönetimindeki gelişmeler ile birlikte serbest bırakılmıştır. Çin sosyolojisi, kamu sosyolojisi ile birlikte uyumlu çalışarak, Çin politikacıları tarafından önem arz eden bir bilim haline gelmiştir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Xun Zi

1840 yılından beri Çin'in dışa bağımlı olmadan kendi kendine yeten ekonomisi zamanla Batı'ya özgü olan modern ekonomiden etkilenmiştir. Batılılaşma hareketi kapsamında ulusal alanda kapitalizm gelişerek, Çin ekonomisini aralıklarla modern hale getirdi. Yunnan Üniversitesi, bu gelişmelerin ardından 1938 yılında sosyoloji bölümünü kurarak, 1939 yılında Yenching Üniversitesi ile iş birliğine gitti. Bu iş birliği ile birlikte sosyoloji laboratuvarı faaliyete geçirildi.

Çinli sosyologlar, Çin sosyolojisinin tarihsel birikim ile günümüze kadar ulaştığını ifade ederler. Xun Kuang'ın çalışmalarını incelediğinizde de Çin sosyolojisi hakkında fikir edinebilirsiniz. Savaş döneminde disiplinler 16 bölüme ayrıldı ve önem sırasında ise dördüncü sırada Çin sosyolojisi yer aldı.[1] Bu nedenle Xunzi, Çin tarihinde ilk sosyolog olarak adlandırılır.[2]

1920 yıllarında ise sosyoloji, Çin'de ilgi duyulan ve araştırılması gereken akademik bir konu haline geldi.[3] 1947 yılında ise sosyolog Fei Xiaotong, Çin toplumunu ve ahlaki değerlerini kaleme aldığı Topraktan adlı kitabı yayımladı. 1949 yılında ise komünist esintiler içerisinde bulunan Çin, sosyoloji bilimini "burjuvazinin sahte bilimi" olarak adlandırdı ve tüm çalışma faaliyetlerini durdurdu. (Sosyoloji Polonya'daki komünist hareketlerden ve Sovyetler Birliği'ndeki yapılanmalardan da etkilenmiş ve buralarda da çalışmaları durdurulmuştu.)[3][4] Çin Kültür Devrimi'yle birlikte sosyologlar dışlanma yaşayarak, çalışmaları hızlıca kısıtlandırıldı.[3]

Deng Xiaoping

1979 yılına gelindiğine ise komünist lider Deng Xiaoping, Çin sosylojisi ve toplumu hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç olduğunu belirterek, sosyoloji alanındaki çalışmaların gerçekleştirilmesini destekledi.[4] Aynı yıl içerisinde Çin Sosyoloji Derneği kurularak, faaliyete geçirildi.[3] Çin sosyolojisinin hızlıca hareket etmesi ve araştırmalarına devam etmesi Amerikalı sosyologların işbirliği ile daha da ileri gitti. Amerikalı sosyolog Nan Lin'in kaleme aldığı "Sosyolojinin Dizginlenmesinden Sonraki Adım" kitabında, Çin'in sosyoloji üzerindeki baskılarından bahsetmiştir.[5]

1989 yılına gelindiğinde ise Tiananmen Meydanı Protestosu ile sosyoloji bilimi tekrar Çin topraklarında gerileme yaşadı.[4] Politik faaliyetlere doğrudan etki ettiği düşünülen sosyolojini yerini devlet gözünde ekonomi bilimi aldı.[4]

1979-1989 yılları Çin sosyolojisinin birinci dönemi olarak adlandırıldı. 1987 yılının sonunda ise Çin sosyolojisi önemli akademik gelişmeler elde ederek, Çin sosyolojisi tarihi üzerine iki monografi yayınlandı.[6][7] Günümüzde Çin sosyolojisi tarihi gelişmeler kat ederek yoluna devam etmektedir.

Araştırmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin sosyolojisi, yasaklarının ardından tekrar faaliyete geçmesi ile birlikte, kamu sosyolojisi alanında araştırmalara odaklanmış ve çalışmalarını bu yönde sürdürmüştür.[4] Sanayileşme ve kentleşme araştırmaları Çin politikacıları tarafından dikkate alındığı için araştırmalar ara vermeden devam etmektedir. Son yıllarda ise toplumsal gerilimi düşürmek ve siyasi istikrarı sağlamak adına izlenen politika sosyal adalet çalışmalarını örnek almaktadır.[4]

Bununla birlikte 2003 yılında, Çin Genel Sosyal Araştırma Programı faaliyete geçirildi.[3][4]

Çin sosyolojisi Maoculuk ve Marksizme vurgu yaparak, çalışmalarını devam ettiriyor.[4]

Ayrıca devlet halen sosyolojik çalışmaları olumsuz karşılamaktadır. Çin[4] sosyolojisi için kayda değer teorik araştırma hala bulunamamaktadır.

Evlilik ve aile üzerine araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

1983 yılında Profesör Lei Jieqiong'un önderliğinde Çin içerisindeki 5 şehirde "Evlilk ve Aile" üzerine çalışmalar yapıldı.[8] Bu çalışma ile sosyalist aile modelini inceleyerek, kentsel aile yaşımı hakkında ve hükûmetin aile politikaları hakkında alacağı kararlar hakkında ön görüde bulundu.[9]

Sosyal konuların araştırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Mao Zedong

Çin içerisinde aşırı bir nüfus sorunu bulunmaktadır.[10] Mao Zedong döneminde hükûmet aile planlaması uygulamasını başlatmak zorunda kaldı.[11] Nüfus politikaları Çin içerisinde kentlerde yoğunlaşmıştır, kırsal alanlarda bu politika verimli bir şekilde uygulanamamaktadır. Kırsal alanlardaki çocuk iyidir anlayışı süre geldiğinden ve yaşlı bireylere bakacak yeni nesle ihtiyaç duyulduğundan, halk bu politikaya uyum göstermemektedir.

Modernizasyon sorunu[değiştir | kaynağı değiştir]

Modernleşme hareketleri ile Çin'de modernleşme çalışmaları da önem kazandı. Modernleşme çalışmalarına olan ilgi artarak, sistematik bir araştırma haline dönüştü. Günümüzde ise modernleşme çalışmaları önemli ölçüde artmıştır.[12]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Yanjie Bian. “Reform Dönemi Çini Üzerine Sosyolojik Araştırma,” Sorunlar ve Çalışmalar (2003) 38/39: 139–174.
  • Xueguang Zhou ve Xiaomei Pei. “Bir Geçiş Toplumunda Çin Sosyolojisi,” Çağdaş Sosyoloji (1997) 26: 569-572.
  • Nan Lin, Victor Nee, William Parish ve Elena Yu. “Çin'de Sosyolojinin Gelişimi: Bir Delegasyon Raporu,” Ford Vakfı (1993)
  • Anthony Oberschall, Çin'de Sosyoloji Öğretimi, China Exchange News, v14 n3 s5-8 Eylül 1986
  • Alice S. Rossi, ed. Çin Halk Cumhuriyetinde Sosyoloji ve Antropoloji: Bir Delegasyon Ziyareti Raporu, (National Academy Press, 1985).
  • Lucie Cheng ve Alvin So. 1983. “ÇHC'de Sosyolojinin Yeniden Kurulması: Marksist Sosyolojinin Anlamına Doğru”, Annual Review of Sociology (1983) 9: 471-498.
  • Maurice Freedman, Çin'de Sosyoloji: Kısa Bir Araştırma, Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu, 1962 (JSTOR )

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ SONG. "Qunxue: Xun Zi′s Initiating Contribution and Explanation to its Profoundity 群学：荀子的开创性贡献及其深度阐释". D.wanfangdata.com.cn. doi:10.3969/j.issn.1671-0398.2017.04.003. 
  2. ^ Zhongguo she hui xue 中國社會學: qi yuan yu mian yan 起源與綿延= Chinese sociology : the origin and sustainability. Di 1 ban. Pekin. 2017. ss. 162-189. ISBN 978-7-5201-1147-8. 
  3. ^ a b c d e Yanjie Bian, Lei Zhang, Sociology in China 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Contexts Magazine, Vol. 7, No. 3, Summer 2008, pp. 20-25
  4. ^ a b c d e f g h i Xiaogang Wu, Between Public and Professional: Chinese Sociology and the Construction of a Harmonious Society Webarşiv şablonunda hata: |url= value. Boş., ASA Footnotes, May–June 2009 Issue • Volume 37 • Issue 5
  5. ^ "The Next Step in the Sinicization of Sociology" (PDF). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
  6. ^ Zhongguo she hui Xue shi中國社會學史: Yi men Xue ke yu Yi ge shi dai. Di 1 ban. Ming Yan, 阎明. Pekin: Qing Hua da Xue chu ban she. 2010. ss. 124-203. ISBN 978-7-302-22866-0. OCLC 707199997. 
  7. ^ Chūgoku shakaigakushi中国社会学史. Meibo Kan, Akira Hoshi, 明謨 韓, 明 星. Ōtsu: Kōrosha. 2005. ss. 223-343. ISBN 4-87534-362-0. OCLC 675351013. 
  8. ^ Zhongguo Jia ting yan jiu. Di 1 ban. Şanghay: Shanghai she hui ke Xue yuan chu ban she. 1 Aralık 2006. ss. 237-367. ISBN 7806819460. 
  9. ^ Hu (June 2021). "Are Elders from Ancestor-Worshipping Families Better Supported? An Exploratory Study of Post-reform China". Population Research and Policy Review. 40 (3): 475-498. doi:10.1007/s11113-020-09576-w. 
  10. ^ Yunsong (2020). "中国计算社会学的发展:特征、优势与展望The Development of Computational Sociology in China: Characteristics, Advantages, and Prospects Authors". kns.cnki.net: 19-25. doi:10.19503/j.cnki.1000-2529.2020.05.001. 
  11. ^ "Challenging Myths about China's One-Child Policy" (PDF). scholar.harvard.edu. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016. 
  12. ^ Zhong guo she hui xue nian jian中國社會學年鑒. 1999~2002. Di 1 ban. Pekin: She hui ke Xue wen xian chu ban she社會科學文獻出版社. 2004. ss. 119-132. ISBN 7-80190-290-4. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çin_sosyolojisi&oldid=31003646" sayfasından alınmıştır