Çin-Hindistan sınır anlaşmazlığı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çin-Hindistan sınır anlaşmazlığı, Çin ile Hindistan arasındaki bazı toprakların üzerindeki egemenlik hakkında henüz çözülmemiş bir toprak anlaşmazlığı. Bu anlaşmazlık iki büyük toprak ve birçok diğer küçük alan kapsamaktadır. Büyük topraklardan biri olan Aksay Çin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi ile Tibet Özerk Bölgesi bölgelerine bağlı bir toprak olarak Çin tarafından yönetilmektedir, ancak Hindistan, buranın Ladakh birlik toprağına ait olduğunu savunmaktadır. Öteki büyük tartışmalı toprak, McMahon Hattı'nın güneyinde yer alan ve eskiden "North-East Frontier Agency" olarak bilinen Arunaçel Pradeş bölgesidir. McMahon Hattı, Çin'in anlaşmaya katılmaksızın Britanya Hindistanı ile Tibet arasında imzalanan 1914 yılı Simla Sözleşmesi tarafından belirlendi.[1] Çin, Simla Sözleşmesi'nin imzalandığı zaman Tibet'in bağımsız olmadığını savunup anlaşmanın geçerliliğini reddetmektedir.
1962 yılı Çin-Hindistan Savaşı, hem Aksay Çin hem de Ladakh'ta gerçekleşti. Çin kuvvetleri, Ladakh'daki Hint sınır karakollarına saldırdı ve McMahon Hattı'nı aştı. 1967'de Sikkim bölgesinde kısa bir sınır çatışması da yer aldı. 1987 ile 2013 yıllarında, farklı fiilî kontrol hatlarına dair gerilimler başarıyla azaltıldı. 2017'de, Bhutan-Çin sınırında, Bhutan kontrolü altındaki bir bölgeye ilişkin bir çatışma, hem Hindistan hem de Çin askerlerinin yaralanmasına sebep olmasına rağmen başarıyla azaltıldı.[2] 2020 yılında ise onlarca kişinin ölümüyle sonuçlanmış Haziran 2020 çatışmaları dahil olmak üzere birçok çatışma yer aldı.[3]
Sınır sorununun nihai bir çözümüne ulaşılması amacıyla imzalanan farklı anlaşmalar 1993 ile 1996 yıllarında tamamlandı. Bu anlaşmaların kapsamında "güven artırıcı önlemler" ve "Fiilî Kontrol Hattı" gibi unsurlar yer aldı. Sınır sorununa çözüm aramak üzere, "Joint Working Group" (JWG; "Ortak Çalışma Grubu") gibi resmileştirilmiş gruplar kuruldu. Bu grubun çalışmaları, "Diplomatic and Military Expert Group"'un ("Diplomatik ve Askerî Uzman Grubu") yardımıyla yürütüldü. 2003'te "Special Representatives" mekanizması oluşturuldu.[4][5] 2012'de diğer bir anlaşmazlık çözme mekanizmi olan "Working Mechanism for Consultation and Coordination" kuruldu.[6]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Maps of Sino-Indian border dispute ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Referans ve kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
- ^ Hoffmann (1990), s. 19.
- ^ Ramachandran, Sudha (15 Temmuz 2020). "Beijing Asserts a More Aggressive Posture in Its Border Dispute with India". Jamestown Foundation. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ Goldman, Russell (17 Haziran 2020). "India-China Border Dispute: A Conflict Explained". The New York Times. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020.
- ^ Shankar, Mahesh (3 Eylül 2018). "2: Territory and the China-India Competition". Paul, T. V. (Ed.). The China-India Rivalry in the Globalization Era. Georgetown University Press. ss. 40-41. ISBN 978-1-62616-600-4. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022.
- ^ "Agreement on the Political Parameters and Guiding Principles for the Settlement of the India-China (April 11, 2005)". mea.gov.in. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2021.
- ^ "India, China to set up working mechanism on border management". The Hindu. 17 Ocak 2012. ISSN 0971-751X. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
Bibliyografya
- Hoffmann, Steven A. (1990). India and the China Crisis. University of California Press. ISBN 978-0-520-06537-6. 10 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022.