Zond 6
 Szkic statku typu 7K-Ł1 | |
| Inne nazwy | Sojuz 7K-Ł1 s/n 12L |
|---|---|
| Zaangażowani | |
| Indeks COSPAR | 1968-101A |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Okrążane ciało niebieskie | |
| Perycentrum | 200 km[1] |
| Apocentrum | 400 000 km[1] |
| Okres obiegu | 15 562,22 min[1] |
| Nachylenie | |
| Czas trwania | |
| Początek misji | 10 listopada 1968 (19:11:31[2] UTC) |
| Koniec misji | 17 listopada 1968 |
| Powrót na Ziemię | 17 listopada 1968 |
| Wymiary | |
| Masa całkowita | 5375[2] kg |
Zond 6 (ros. Зоңд-6) – radziecka bezzałogowa sonda kosmiczna wysłana w ramach programu Zond. Dziesiąty lot statku kosmicznego typu L-1 (7K-Ł1).
Cel misji[edytuj | edytuj kod]
Okrążenie Księżyca, badania naukowe i powrót na Ziemię ze zrealizowaniem lądowania sterowanego[3]. Lot podobny do lotu sondy Zond 5. Celem programu Zond było wysłanie dwóch kosmonautów, by okrążyli Księżyc i wrócili na Ziemię[4].
Na pokładzie statku Zond 6 znalazły się instrumenty naukowe – detektory promieniowania kosmicznego, meteoroidów i mikrometeoroidów, sprzęt fotograficzny oraz eksperyment biologiczny[2][1][5].
Przebieg misji[edytuj | edytuj kod]
10 listopada 1968 roku z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie wystartowała sonda Zond 6. Tak jak w poprzednich lotach próbnik został wprowadzony na okołoziemską orbitę parkingową. Po niespełna godzinie sonda wystartował w kierunku Księżyca i uzyskała prędkość bliską prędkości ucieczki. W odległości 250 000 od Ziemi przeprowadzono pierwszą poprawkę trajektorii. Najmniejsza odległość od powierzchni Księżyca wyniosła 2420 km. W czasie powrotu na Ziemię przeprowadzono dwie korekty trajektorii (w odległości 236 000 km i 120 000 km) oraz zastosowano nową metodę wejścia w gęste warstwy atmosfery. Następnie od części silnikowej został odłączony lądownik, który wtargnął w atmosferę[5]. Trajektoria lądowania miała długość około 9 tysięcy km i składała się:
- z pierwszego wejścia w atmosferę (zwalniając do prędkości 7,6 km/s i schodząc do wysokości 45 km nad powierzchnię Ziemi). Szerokość korytarza wtargnięcia w tym przypadku wynosiła 20 km.
- odcinka lotu na zewnątrz atmosfery po trajektorii balistycznej
- drugiego wejścia w atmosferę gdzie nastąpiło wyhamowanie sondy do prędkości około 200 m/s. W ostatniej fazie lotu na wysokości 7,5 km zostały uruchomione spadochrony lądownika[5]
Sterowanie przelotu odbywał się specjalnym układem regulującym wielkość siły nośnej poprzez nachylanie lądującego aparatu. Przeciążenia przy lądowaniu mieściły się w granicach 4 –7 g[3]. Lądownik trafił dokładnie w oznaczony korytarz nad rejonem lądowania w Azji Środkowej.
Za pomocą kamery z obiektywem o ogniskowej 400 mm wykonano dwie serie zdjęć formatu 13x18 cm odwrotnej strony Księżyca z odległości 10 000 km do 3,5 tysięcy km. Ponadto w czasie lotu powrotnego wykonano zdjęcia Ziemi[6]. Lądowanie aparatury pozwoliło na odzyskane oryginalnych klisz. Dzięki temu uzyskano obrazy powierzchni Księżyca o niespotykanym bogactwie szczegółów[5].
W trakcie trwania misji miały miejsce awarie:
- wadliwa uszczelka spowodowała dekompresję kabiny,
- spadochron nie otworzył się prawidłowo i lądownik rozbił się 17 listopada 1968 roku zamiast łagodnie wylądować.
Zond 6 obleciał jednak Księżyc, zbliżając się do niego na odległość 2420 km i wykonał najtrudniejsze zadanie – udane wejście w atmosferę ziemską[4]. Podczas lotu uzyskano wiele informacji naukowych, łącznie z fotografiami powierzchni Księżyca, wypróbowano działanie urządzeń pokładowych sondy i lądującego aparatu[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Mark Wade: Soyuz 7K-L1. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2013-06-30]. (ang.).
- ↑ a b c Zond 6. [w:] NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c Praca zbiorowa: Kosmonautyka. Ilustrowana Encyklopedia dla wszystkich. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1971, s. 412–413, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki dla Wszystkich.
- ↑ a b T. A. Heppenheimer: Podbój Kosmosu, Historia programów kosmicznych. Warszawa: Wydawnictwo Amber Sp. z o.o., 1997, s. 280, 306–307. ISBN 83-7169-852-6.
- ↑ a b c d Jerzy Sławski. Zielone światło dla lunonautów. „Astronautyka”. 1 (42), s. 6–8, 1969. Polskie Towarzystwo Astronautyczne. (pol.).
- ↑ Edmund Staniewski, Ryszard Pawlikowski: 15 lat podboju kosmosu 1957– 1972. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1974, s. 121.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E. Staniewski, R. Pawlikowski, 15 lat podboju Kosmosu, Warszawa 1974, wydawnictwo M.O.N.
- Pogrubieniem oznaczono misje aktualnie prowadzone; kursywa oznacza sondy w drodze do celu.