Zofia Garlicka
| Imię i nazwisko urodzenia | Zofia Wojtkiewicz |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 1874 |
| Data i miejsce śmierci | 18 listopada 1942 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | polska |
| Rodzice | Feliks Wojtkiewicz, Teofila z Bogórskich |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | Zofia Jankowska |
| Krewni i powinowaci | |
| Odznaczenia | |
  | |
Zofia Garlicka z Wojtkiewiczów (ur. 1874 w Niżnym Nowogrodzie, zm. 18 listopada 1942 w Auschwitz-Birkenau) – polska lekarka, działaczka społeczna, żona profesora Stanisława Garlickiego, członkini kobiecego komitetu wyborczego Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku[1], więźniarka KL Auschwitz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Zofia Wojtkiewiczówna była córką Feliksa Wojtkiewicza i Teofili z Bogórskich, zesłańców, osiedlonych przymusowo w Niżnym Nowogrodzie po opuszczeniu Syberii. Wcześnie straciła ojca. Po ukończeniu gimnazjum matka wysłała ją na studia medyczne do Genewy. Dyplom doktora medycyny uzyskała w 1899 roku w Zurychu, po powrocie do Rosji zatwierdziła go w Kazaniu. W 1900 roku wyszła za Stanisława Garlickiego, inżyniera, chemika i matematyka, którego poznała podczas studiów. Po ukończeniu specjalizacji w zakresie położnictwa i ginekologii w klinice profesora Henryka Jordana pracowała w Zawierciu i Częstochowie. W tym czasie jej mąż był aresztowany za działalność w PPS, później wyjechał na trzy lata za granicę.
W 1907 roku rozpoczęła pracę jako lekarka w fabryce włókienniczej Scheiblera w Łodzi. Zaangażowana społecznie, poza zwykłymi obowiązkami starała się o poprawę sytuacji zdrowotnej robotnic fabrycznych i ich dzieci oraz zorganizowanie opieki nad niemowlętami, których matki pracowały poza domem. Zorganizowała przytułek położniczy Towarzystwa Dobroczynności. Było to szczególnie istotne w sytuacji, gdy śmiertelność niemowląt w rodzinach robotniczych w pierwszym roku życia przekraczała 26%. Należała do łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego i organizacji „Kropla Mleka”.
W 1918 roku zamieszkała w Warszawie, pracując początkowo w Szpitalu Kasy Chorych, a następnie Szpitalu Ujazdowskim. Publikowała w piśmie „Ginekologia Polska”, streszczenie jej odczytów dla inspektorów fabrycznych ukazało się w 1927 roku jako artykuł Żłóbki dzienne dla niemowląt matek pracujących w czasopiśmie „Lekarz Polski”. Była przewodniczącą Zrzeszenia Lekarek i członkiem zarządu Instytutu Radowego. Podczas choroby męża pielęgnowała go aż do śmierci w 1935 roku.
Podczas okupacji niemieckiej zaangażowała się w konspirację, ukrywając w mieszkaniu Żydów i uciekinierów z obozów jenieckich, w tym obcokrajowców. 11 sierpnia 1942 roku została aresztowana przez gestapo razem z najmłodszą córką Zofią (pierwszą żoną Stanisława Jankowskiego „Agatona”[2]). Początkowo więzione na Pawiaku, 14 października zostały przewiezione do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Zofia Garlicka zmarła tam 18 listopada, Zofia Jankowska 13 grudnia 1942 roku.
Grób symboliczny Zofii Garlickiej i jej córki znajduje się na warszawskich Powązkach (kwatera 210-5-3)[3].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (28 marca 1939)[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obywatelki! [Inc.:] 5-go listopada stajemy do urny wyborczej! [...] [1922]
- ↑ Stanisław Jankowski: Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie: Wspomnienia 1939–1946. Tom I. Warszawa: 1980. S. 16–17. ISBN 83-06-00140-0.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: LUCYNA GARLICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2022-03-08].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 75, poz. 166 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Teodora Męczkowska, Jadwiga Putowska i Adam Wrzosek: Garlicka Zofia [w:] Polski Słownik Biograficzny. Tom VII.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje Zofii Garlickiej w bibliotece Polona