Zielenogradsk
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Wysokość | 3 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy | (+7) 40150 | ||||
| Kod pocztowy | 238530, 238326 | ||||
Położenie na mapie obwodu królewieckiego  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
 54°57′N 20°29′E/54,950000 20,483333 | |||||
| Strona internetowa | |||||
.png)
.png)
Zielenogradsk (ros. Зеленоградск, niem. Cranz, pol. hist. Koronowo[2], Kranc[3], lit. Krantas) – miasto w Rosji, w obwodzie królewieckim położone 30 km na północ od Królewca, centrum administracyjne rejonu zielenogradskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie pruska wieś rybacka Cranzkuhren na wybrzeżu Morza Bałtyckiego, po opanowaniu przez zakon krzyżacki otrzymała nazwę Cranz.
W XIX wieku stanowiła popularną miejscowość letniskową, szczególnie po uruchomieniu linii kolejowej do Królewca w 1885 roku. W latach 1816–1895 znana jako das königliche Bad, czyli królewski kurort. Przed II wojną światową miejscowość liczyła 6000 mieszkańców i nie miała statusu miasta.
Miejscowość mało ucierpiała w czasie wojny i po ucieczce Niemców została zajęta przez Armię Czerwoną. Po wojnie Cranz wcielono do ZSRR i nadano w 1945 roku obecną nazwę i status miasta. W tym okresie miasto straciło turystów na rzecz sąsiedniego Swietłogorska, lecz odzyskało ich w ostatnich latach, ze względu na szeroką plażę i promenadę nadmorską stając się modnym miejscem wypoczynku.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- neogotycka kaplica katolicka (obecnie prawosławna cerkiew św. Andrzeja), zbudowana w latach 1903–1904
- poewangelicki kościół św. Wojciecha-Adalberta (obecnie cerkiew prawosławna Przemienienia Pańskiego)
- 40-metrowa wieża ciśnień
- Willa Krell (od 2014 roku siedziba muzeum regionalnego – Zielenogradskij krajewiedczeskij muziej)[4]
- hotel Prusy Wschodnie z 1906 r., z kotwicą i wizerunkiem rybaka na elewacji
W mieście działał klasztor elżbietanek, ponadto istniała kaplica baptystów i synagoga.
Polacy w mieście[edytuj | edytuj kod]
W latach 1466–1657 miejscowość była częścią lenna Korony Królestwa Polskiego[potrzebny przypis]. W 1824 roku w drodze do Petersburga miasto odwiedził Adam Mickiewicz. W sierpniu 2015 w mieście został odsłonięty pomnik polskiego poety[5].
Według danych z rosyjskiego spisu powszechnego z 2010 roku Polacy stanowią 0,3% mieszkańców miasta.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Plaża -
Promenada -
Sanatorium -
Urząd Miasta -
Kościół prawosławny Przemienienia Pańskiego, dawniej ewangelicki -
Kościół prawosławny św. Andrzeja, dawniej katolicki -
Policja -
Dom na ulicy Turgieniewa -
Pomnik Piotra Stołypina -
Stara Poczta -
Wieża ciśnień z 1904 roku
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [online] [dostęp 2021-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
- ↑ Okręg Mazurski : mapa komunikacyjno - administracyjna z niemiecko-polskim i polsko-niemieckim słownikiem nazw : podziałka 1:500 000
- ↑ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego
- ↑ История - Зеленоградский краеведческий музей [online], cranz-muzeum.ru [dostęp 2023-03-20].
- ↑ W Obwodzie Kaliningradzkim – pomnik Adama Mickiewicza. zw.lt, 2015-08-08. [dostęp 2022-02-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
- Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9
- Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
- Juri Iwanow, Königsberg und Umgebung, Dülmen, Laumann-Verl., 1994, ISBN 3-87466-185-7
- Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2