Zespół pałacowy w Brwinowie
 nr rej. A/839 z 9.06.1981[1] | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Pałacowa 1 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Powierzchnia użytkowa | 1300 m² |
| Pierwszy właściciel | Tadeusz Wierusz-Kowalski[2] |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Brwinowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu pruszkowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Brwinów  | |
 52°08′29,91″N 20°42′40,79″E/52,141642 20,711331 | |
Zespół pałacowy w Brwinowie – zespół pałacowy pochodzący z XX wieku[3], znajdujący się w Brwinowie przy ul. Pałacowej 1[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Głównym elementem zespołu jest pałac wzniesiony w 1936 r. według projektu Stanisława Grochowicza[5], dla rodziny Wierusz-Kowalskich – pierwszych właścicieli.
W roku wybuchu II wojny światowej, m.in. podczas bitwy pod Brwinowem, pałac pełnił funkcję szpitala polowego.
Po wygranej strony niemieckiej szpital został zlikwidowany, a w 1940 roku pałac stał się własnością Zarządu Majątków Ziemskich i Rolnych – Liegenschaft[3][6].
Po zakończeniu wojny, we wrześniu 1946 roku złupiony i zniszczony pałac wraz z ponad siedmioma hektarami ziemi, wszedł w posiadanie SGGW[3].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Budynek został zbudowany w stylu nawiązującym do klasycystycznego[3], o czym świadczą m.in. kolumny w stylu doryckim na zewnątrz, przy wejściu oraz w stylu jońskim wewnątrz pałacu. Wybudowany na planie podobnym do kwadratu, murowany z cegły i otynkowany, posiada dwa tarasy, jeden z nich jest otoczony balustradą. W niektórych pomieszczeniach zachowały się mosiężne, wieloświecowe żyrandole, popularne w stylu Księstwa Warszawskiego[6].
Elementy obiektu[edytuj | edytuj kod]
- Pałac Wierusz-Kowalskich wraz z dobudowaną aulą (niegdyś służącą jako sala wykładowa na ok. 200 osób)
- Park krajobrazowy pochodzący z XIX wieku, obecnie częściowo wchodzący w skład parku miejskiego.
Na terenie parku znajdują się stawy[6].
Zabytek[edytuj | edytuj kod]
Całość zespołu pałacowego w 1981 roku została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/839[1].
W 2004 roku gmina Brwinów zaczęła starania o wykup terenu. W 2015 roku transakcja została ostatecznie podpisana, a gmina poniosła koszt prawie 7 mln zł.[7]. Trwająca cztery lata i kosztująca 12 mln zł renowacja budynku zakończyła się w 2022 roku. Od tego czasu znajduje się w nim gminny ośrodek kultury[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Narodowy Instytut Dziedzictwa, stan na 31 marca 2019 r.. [dostęp 2019-09-21].
- ↑ W OBIEKTYWIE: Pałac Wierusz-Kowalskich w Brwinowie - VICTORIA TUCHOLKA [online], viktoriatucholka.weebly.com [dostęp 2018-01-11].
- ↑ a b c d Admin2, Pałac wraz z parkiem krajobrazowym, ul. Dworska 5 [online], www.brwinow.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ OK Brwinów. www.ok.brwinow.pl. [dostęp 2022-10-22].
- ↑ Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, decyzja w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków, I. dz. WKZ/1563/676/94, 14.01.1994
- ↑ a b c Brwinów [online], Polskie Zabytki [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Michał Larkowski, Pałac Wierusz-Kowalskich: marzenia się spełniają [online], www.brwinow.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Otwarcie Pałacu Kultury w Brwinowie [online], www.funduszedlamazowsza.eu [dostęp 2022-10-22].