Zbucz
| wieś | |
 Przydrożne krzyże we wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 85 |
| Kod pocztowy | 17-207[4] |
| Tablice rejestracyjne | BHA |
| SIMC | 0026407[5] |
Położenie na mapie gminy Czyże  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |
 52°44′43″N 23°25′52″E/52,745278 23,431111[1] | |
Zbucz (Język staroruski: Збуч) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Czyże[5][6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0026413 | Hrabniak | kolonia |
Wieś królewska w leśnictwie bielskim w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
27 maja 2012 we wsi rozpoczęto budowę prawosławnej cerkwi upamiętniającej męczenników chełmskich i podlaskich oraz czyżowskich parafian zamordowanych zimą 1946 roku przez zbrojne podziemie[8]. Obiekt został poświęcony 29 maja 2016 przez metropolitę warszawskiego i całej Polski Sawę[9].
Wieś w 2011 zamieszkiwało 178 osób[2][3].
Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Czyżach, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Stanisława, Biskupa i Męczennika w Hajnówce[10].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Grodzisko W pobliżu wsi znajduje się grodzisko, które jest najstarszym obiektem tego typu w międzyrzeczu górnej Narwi i środkowego Bugu. Daty dendrochronologiczne uzyskane z belek znajdujących się pod wałem wskazują, że grodzisko powstało po 890 roku lub pod koniec wieku IX[11], a ceramika znaleziona za fosą pochodziła z X lub XI wieku. Było to w tym czasie centrum lokalnej administracji plemiennej na tym obszarze. Grodzisko pierścieniowate ma około 90 metrów średnicy i otoczone jest wałami, których maksymalna wysokość dochodzi do 3,5 metra, zaś szerokość u podstawy waha się od 7 do 10 metrów. Gród prawdopodobnie pełnił także funkcję refugialną, w którym w razie najazdu chroniła się okoliczna ludność. W okresie późnośredniowiecznym w nasypie znajdował się cmentarz. Wał grodziska został zbudowany w bardzo kunsztowny sposób, który wskazuje na znaczne umiejętności budowniczych. Dowody zebrane podczas wykopalisk w 2004 i 2005 roku na terenie grodziska oraz na pobliskim cmentarzysku wskazują, że gród w Zbuczu, obok powstałych nieco później grodów w Klukowiczach i Zajączkach, należy wiązać z „mazowiecką” falą zasiedlenia tych terenów[12]. Gród został zniszczony przed 1041 rokiem podczas zbrojnego podbijania tych terenów przez książąt kijowskich[12].
Cmentarzysko wczesnośredniowieczne
W pobliżu grodziska znajduje się cmentarzysko z grobami o obstawach kamiennych i kurhanami. Odnaleziono w nich krzyżyki, kabłączki, przęśliki, szklane ozdoby, noże, ceramikę – analogiczne do odnalezionych na cmentarzyskach w pobliskich wsiach Kuraszewo i Rostołty. Cmentarz był użytkowany około 200 lat później niż gród[12].
Osoby związane z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
Rościsław Stepaniuk (ur. 16 stycznia 1966 roku w Zbuczu) – pułkownik dyplomowany inżynier pilot Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160445
- ↑ a b Wieś Zbucz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1600 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Karol de Perthées , Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795
- ↑ Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Poświęcenie kamienia węgielnego w Zbuczu
- ↑ Oficjalna strona Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Poświęcenie cerkwi w Zbuczu [dostęp: 02.06.2016.]
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Nowe znaleziska w Zbuczu [online], archeowiesci.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-17] (pol.).
- ↑ a b c Krasnodębski D. Badania Instytutu Archeologii i Etnologii PAN na terenie woj. białostockiego (podlaskiego) w latach 1990-2005 [w:] Karwowska H., Andrzejewski A. Stan badań archeologicznych na pograniczu Polsko-Białoruskim od wczesnego średniowiecza po czasy nowożytne, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Białystok 2006, s. 66, 74, ISBN 83-87026-70-0
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zbucz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 533.
- Zbucz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 718.
- Siedziba gminy: Czyże
| Miejscowości gminy |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostki pomocnicze gminy |
|
