Xlendi

Xlendi
Ix-Xlendi
Ilustracja
Panorama Xlendi
Herb
Herb
Państwo

 Malta

Samorząd

Komitet administracyjny Xlendi (podlega radzie lokalnej w Munxar)

Kod pocztowy

XLN

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Xlendi”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Xlendi”
Ziemia36°01′49,3″N 14°13′04,3″E/36,030361 14,217861
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Xlendi (malt. Ix-Xlendi) – miejscowość na Malcie, położona w południowo-zachodniej części wyspy Gozo. Otaczają ją Kerċem, Munxar i Fontana, przez dwie ostatnie Xlendi ma drogowe połączenie ze stolicą wyspy, Victorią. Xlendi podlega radzie lokalnej w Munxar, ale ma swój własny herb i motto[1]. Od marca 2010 Xlendi posiada własny komitet administracyjny, który jest odpowiedzialny za główne działania na jej terenie[2].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nazwa Xlendi, po raz pierwszy zanotowana w kontrakcie z 1550 jako xilendi, pochodzi prawdopodobnie od słowa „shelandion” – typu bizantyńskiej galery z tego okresu, które zawijały do naturalnego portu jakim jest zatoka[3], a pozostałości których, a także rzymskich (duża liczba amfor), znaleziono u wejścia do niej[4][5][6].

Miejsca historyczne[edytuj | edytuj kod]

Groby punickie[edytuj | edytuj kod]

W 1965, podczas prac remontowych w górnej partii Triq San Xmun w Xlendi, odsłonięto wykuty w skale grób, prawdopodobnie punicki. Grób zawierał kilka pochówków. Wejście do grobowca, skierowane w stronę zatoki, wiodło do komory zbliżonej w kształcie do prostokąta. Całą szerokość wewnętrznej części komory zajmował wykuty w skale rów, przykryty kamiennymi płytami, do którego złożono ciała[7]. Inny grobowiec odkryto w Wied tax-Xlendi, bliżej Munxar, 2 metry poniżej szczytu skały znanej lokalnie jako Tortoise Rock, rozdzielającej dolinę. Grota ma okrągłe wejście, prowadzące lekko skręcającym jednometrowym korytarzem do komory o średnicy około 1,5 m. Wgłębienie grzebalne zostało wykute po lewej stronie korytarza, kolejne po lewej stronie komory[8].

Wieża Xlendi[edytuj | edytuj kod]

Wieża Xlendi (2021)

Wieża Xlendi, strzegąca wejścia do zatoki, jest jedną z małych umocnionych wież obserwacyjnych zbudowanych przez wielkiego mistrza zakonu joannitów Lascarisa. Jej budowę ukończono w 1650, i jest ona najstarszą zachowaną wieżą obserwacyjną na Gozo[9].

Kościół[edytuj | edytuj kod]

Kościół Matki Bożej z Góry Karmel został poświęcony w 1974, choć jego część frontowa pochodzi z 1868. Kościół był pierwszą nowo wybudowaną świątynią po utworzeniu samodzielnej diecezji Gozo. Każdego roku w pierwszą niedzielę września odbywa się uroczystość poświęcona patronce świątyni. Po południu w zatoce odbywają się zabawy wodne z tradycyjną „gostra”, natartą tłuszczem belką, po której zawodnicy muszą przejść, aby zdobyć małą flagę umieszczoną na końcu. Wieczorem wokół Xlendi odbywa się procesja z figurą Matki Bożej z Góry Karmel[10].

Podziemny młyn[edytuj | edytuj kod]

Na klifach za kościołem Matki Bożej z Góry Karmel znajduje się relikt z okresu „zimnej wojny”. W 1955 wykonany tam został podziemny młyn. Prace były ogromnym przedsięwzięciem, na które składało się wykonanie tunelu wejściowego o długości około 30 metrów, wysokości 2,5 metra i szerokości 3 metrów, prowadzącego do dużej komory. Komora ta podzielona była na trzy kondygnacje i mieściła urządzenia magazynowe, miażdżące i mielące. Z tyłu młyna znajduje się silos o pojemności około 1000 ton pszenicy, połączony z maszynami do mielenia za pomocą mechanicznych ślimaków. Silnik wysokoprężny o mocy 80 KM oraz alternator dostarczały moc. Młyn został zbudowany, gdy „zimna wojna” narastała, gdy możliwy był konflikt nuklearny, jednak nigdy nie był używany[3][11].

Kantra, jedno z najpiękniejszych miejsc w Xlendi

Zatoka Xlendi[edytuj | edytuj kod]

Za brytyjskich rządów piaszczysta, dziś, za przyczyną wód z doliny i ingerencji człowieka, jest żwirowa. Zatoka jest nadal słynna ze skał po lewej stronie zatoki, które są dobre do opalania i nurkowania[12].

Zdjęcie zrobione w ujścia Caroline Cave

Grota Karoliny[edytuj | edytuj kod]

„Grota Karoliny” to jaskinia na prawym klifie zatoki. Kiedyś była własnością Caroline Cauchi, bogatej kobiety z Victorii, która później sprowadziła siostry augustianki na Gozo i przekazała im prawie całą swoją ziemię, w tym jaskinię i inne ziemie w Xlendi. Siostry w okresie letnim zaczęły przebywać w Xlendi. Miały zwyczaj pływać w tej odosobnionej jaskini, do której można było się dostać tylko schodami. Używały więc tej jaskini nie będąc widziane przez innych ludzi w zatoce[3].

Most, który łączy klify z resztą Xlendi. Został zbudowany w okresie rycerzy joannitów

Natura[edytuj | edytuj kod]

Niezagospodarowany obszar wokół Xlendi jest domem dla wielu gatunków flory i fauny, niektórych rzadkich. Wśród nich są mewy, maltański krab słodkowodny i Cheirolophus crassifolius (malt. Widnet il-Bahar) z rodziny astrowatych, endemit na Malcie, od 1973 narodowy kwiat tej wyspy. Dziś Xlendi jest jednym z najbardziej rozwiniętych obszarów na wyspie, co szkodzi bioróżnorodności na tym obszarze. Trzykilometrowy odcinek klifowego wybrzeża od zatoki Xlendi na zachód do Wardija Point tworzy obszar ochrony ptaków (Important Bird Area), zidentyfikowany jako taki przez BirdLife International ze względu na jego znaczenie dla dwóch gatunków lęgowych burzyków[13].

Zarządzanie[edytuj | edytuj kod]

Xlendi pozostaje integralną częścią rady lokalnej Munxar, jednak ma własną administrację w postaci Xlendi Administrative Committee. Komitet Administracyjny Xlendi został utworzony w marcu 2010 na mocy nowelizacji ustawodawstwa rady lokalnej w Munxar[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ About the locality. Il-Munxar Local Council. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-28)]. (ang.).
  2. ↑ a b ​Ix-Xlendi - Administrative Committee. Il-Minxar Local Council. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-10)]. (ang.).
  3. ↑ a b c Xlendi. „Gozo, the isle of joy on stamps”, s. 45-46, November 2011. Victoria-Gozo: Gozo Philatelic Society. (ang.). 
  4. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 118.
  5. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 181.
  6. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 242.
  7. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 345-346.
  8. ↑ Wied tax-Xlendi Tomb. The Megalithic Portal, 2004-10-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-11)]. (ang.).
  9. ↑ Xlendi Tower, Munxar, Gozo. Din l-Art Ħelwa National Trust of Malta, 2011-10-06. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-02)]. (ang.).
  10. ↑ Jonathan Farrugia: Il-Madonna tal-Karmnu ~ Xlendi - Għawdex ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-07)]. (malt.).
  11. ↑ John Walsh: IX-XLENDI EMERGENCY FLOUR MILL. Munxar Local Council. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-03)]. (ang.).
  12. ↑ Xlendi Malta Bay Gozo A Beautiful Inlet Bay. Malta Info Guide. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-26)]. (ang.).
  13. ↑ Xlendi Bay to Wardija Point Cliffs. BirdLife International. [dostęp 2021-10-16]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny Malty
wyspa Malta
Rady lokalne
wyspa Malta
Komitety administracyjne
wyspa Gozo
Rady lokalne
wyspa Gozo
Komitety administracyjne

Herb Malty

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Xlendi&oldid=72465906”