Wymowa krakowsko-poznańska
Wymowa krakowsko-poznańska – normatywna forma wymowy języka polskiego, opozycyjna względem ogólnopolskiej wymowy warszawskiej, charakteryzująca się:
- wymową udźwięczniającą, polegającą na dźwięcznym wymawianiu wygłosu wyrazu poprzedzającego (niebędącego przyimkiem) przed wyrazem o nagłosie samogłoskowym lub sonornym, np. [brad matḱi], [ʒ́iź nagle], [kož mal’in]
- dźwięcznym wymawianiem grup spółgłoskowych typu [tv], w przeciwieństwie do wymowy warszawskiej nie dochodzi tu do tzw. upodobnień postępowych, polegających na upodobnieniu głoski następującej do głoski poprzedzającej. Przykłady wymowy krakowsko-poznańskiej: [tvui̯] [śv’i̯at] [xvau̯a] [xv’ila]
- Realizacją [ŋ] (tzw. n tylnojęzykowe) w obrębie morfemu oraz na granicy morfologicznej wyrazu, przed głoskami zwartymi tylnojęzykowymi [k], [g] oraz przed głoskami zwartymi postpalatalnymi [ḱ], [ǵ]. W wymowie krakowsko-poznańskiej [n] zębowe zmienia się na [ŋ] tylnojęzykowe, czyli upodabnia się do [k], [ḱ], [g], [ǵ] pod względem artykulacji, np. [pańeŋka], [saŋk’i], [ok’eŋko]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Danuta Ostaszewska , Jolanta Tabor , Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa: PWN, 2000 .
- Janusz Strutyński , Gramatyka polska, Kraków: Wydawnictwo Tomasz Strutyński, 2006 .