Wojciech Fyda

Wojciech Fyda
Ilustracja
pułkownik dyplomowany artylerii pułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia

12 kwietnia 1894
Siołkowa

Data i miejsce śmierci

7 maja 1944
Mauthausen

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

1 pułk artylerii,
1 pułk artylerii Legionów,
6 pułk artylerii ciężkiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Komandor Orderu Avis (Portugalia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii
Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Odznaka „Za wierną służbę”
Multimedia w Wikimedia Commons
Zaprzysiężenie gabinetu Józefa Piłsudskiego - Wojciech Fyda trzeci z prawej; 2 października 1926 r.
Delegacja 6 pac na audiencji u prezydenta RP Ignacego Mościckiego – płk Wojciech Fyda trzeci z lewej; 10 kwietnia 1934 r.
Złożenie listów uwierzytelniających królowi belgijskiemu Leopoldowi III przez posła Michała Mościckiego 14 grudnia 1937 r.; Wojciech Fyda pierwszy z lewej

Wojciech Fyda (ur. 12 kwietnia 1894 w Siołkowej, zm. 7 maja 1944 w Mauthausen) – pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, zastępca szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej w latach 1926–1930[1], kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Absolwent II Gimnazjum w Nowym Sączu. Od 1913 do 1914 był studentem Studium Rolniczego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od sierpnia 1914 roku służył w Legionach Polskich. W 1915 roku jako ogniomistrz I batalionu Legionów. Szczególnie wyróżnił się walecznością 23 lutego 1916 roku w bitwie pod Kostiuchnówką.

Od listopada 1918 służył jako adiutant w Dowództwie Artylerii WP, a później adiutant 1 pułku artylerii polowej Legionów. Od 16 czerwca do 30 listopada 1919 był słuchaczem I Kursu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie. Po czym otrzymał przydział służbowy na referenta w Oddziale IV Naczelnego Dowództwa WP.

W wojnie polsko-bolszewickiej sprawował funkcję szefa Oddziału II dywizji, grupy operacyjnej i armii. Po ustaniu działań wojennych od 2 stycznia do połowy września 1921 kontynuował naukę na I Kursie Normalnym Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu studiów przydzielony został do Inspektoratu Armii Nr 5, na stanowisko II referenta. Później był szefem wydziału w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym. W 1923 roku został szefem Oddziału III w Sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Następnie został szefem sztabu Dowództwa Obszaru Warownego „Gdynia”. W lipcu 1926 został przydzielony do Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP na stanowisko zastępcy szefa gabinetu[2]. 23 maja 1927 został przeniesiony do Biura dla prac Komitetu Obrony Państwa przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych na stanowisko referenta przy równoczesnym pełnieniu obowiązków zastępcy szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP[3]. Z dniem 1 marca 1931 roku został przeniesiony z Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP do 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie na stanowisko dowódcy pułku[4].

Od 24 kwietnia 1936 do listopada 1939 był attaché wojskowym, morskim i lotniczym w Polskiej Ambasadzie w Paryżu (jednocześnie attaché wojskowy przy poselstwie RP w Brukseli z siedzibą w Paryżu)[5]

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Francji. W nieustalonych okolicznościach aresztowany przez Niemców i 22 kwietnia 1944 deportowany do obozu KL Mauthausen. Tam otrzymał numer więźniarski 64127. Później przez kilka dni przebywał w KL Mauthausen-Gusen, a następnie ponownie znalazł się w obozie macierzystym w bloku 16, gdzie zginął 7 maja 1944.

Awanse[edytuj | edytuj kod]

  • chorąży – 25 lutego 1916
  • podporucznik – 1 listopada 1916
  • porucznik
  • kapitan
  • major – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919, w korpusie oficerów artylerii
  • podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 9 lokatą w korpusie oficerów artylerii
  • pułkownik – 21 grudnia 1932 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 3 lokatą w korpusie oficerów artylerii

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zbigniew Gnat-Wieteska. Garwolin. Gabinet Wojskowy Prezydenta. Rzeczypospolitej w latach 1926–1939, [w:] Niepodległość i Pamięć, 2006, Tom 13 , Numer 1 (22), s. 21.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 19 lipca 1926 roku, s. 223.
  3. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 149.
  4. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14.
  5. ↑ Nowy attaché wojskowy w Paryżu i Brukseli. „Wschód”, s. 7, Nr 11 z 10 maja 1936. 
  6. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  7. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi w pracy na stanowisku zastępcy Szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej”.
  8. ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 314)
  9. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  10. ↑ M.P. z 1925 r. nr 184, poz. 814 „za zasługi, położone na polu organizacji armji”
  11. ↑ Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2015-05-13]. (port.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
  • Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917, s. 38.
  • Rocznik Oficerski Ministerstwa Spraw Wojskowych 1923, Warszawa 1923.
  • Rocznik Oficerski Ministerstwa Spraw Wojskowych 1924, Warszawa 1924.
  • Rocznik Oficerski Ministerstwa Spraw Wojskowych 1928, Warszawa 1928.
  • Rocznik Oficerski Ministerstwa Spraw Wojskowych 1932, Warszawa 1932.
  • CAW. Teczki personalne oficerów, Fyda Wojciech – teczka personalna, sygn. Ap. 1769/89/1361; CAW. Charakterystyki przydatności oficerów, Fyda Wojciech, sygn.I.340,1/229, s. 10; CAW. Wyższa Szkoła Wojenna, Wykaz absolwentów I promocji 1919–1921, sygn. I.340,1/202; CAW. Oddział II Sztabu Generalnego WP, Sprawozdanie attaché wojskowego Paryżu płk. W. Fydy za III kwartał 1938 r., sygn. I.303.4.7605; AAN. Ataszaty wojskowe, Raport attaché wojskowego w Paryżu płk. W. Fydy z 30 lipca 1936 r., t. 131, sygn. A. II; AAN. Sztab Generalny WP, Sprawozdanie attaché wojskowego w Paryżu płk. W. Fydy za II i III kwartał 1936 r., t. 215, sygn. 616.
  • W. Chocianowicz, Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967, s. passim; idem, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969, s. passim.
  • M. Leczyk, Polska i sąsiedzi. Stosunki wojskowe 1921–1939, Białystok 1997, s. 332; A. Pepłoński, Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, Warszawa 1996, s. 206, 332; idem, Wywiad a dyplomacja II Rzeczypospolitej, Toruń 2004, s. 206–207.
  • P. Stawecki, Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1997, s. 29, 72, 153; idem, Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej, Przegląd Historyczno-Wojskowy 2004, nr 2, s. 113.
  • W. K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny A-F, t. 1, Warszawa 2005, s. 301.
  • G. Płachciak, Zarys działalności informacyjnej i wywiadowczej ataszatu wojskowego w Paryżu w latach 1921–1939, [w:] Polski wywiad wojskowy 1918–1945, Toruń 2006, s. 243–246; Zbiory autora,
  • J. Dębski, Oficerowie Legionów Polskich więźniami niemieckich obozów koncentracyjnych 1939–1945, (wersja elektroniczna; Zbiory autora, Korespondencja, Informacja e-mailowa z KZ-Gedenkstätte Mauthausen.
  • Żołnierze Niepodległości. Wojciech Fyda. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-05-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojciech_Fyda&oldid=71679601”