Wojciechów (powiat lubelski)
| wieś | |
 Wieża Ariańska w Wojciechowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | 545[2] |
| Strefa numeracyjna | 81 |
| Kod pocztowy | 24-204[3] |
| Tablice rejestracyjne | LUB |
| SIMC | 0393844[4] |
Położenie na mapie gminy Wojciechów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | |
 51°13′49″N 22°14′50″E/51,230278 22,247222[1] | |
Wojciechów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Wojciechów[4][5].
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Wojciechów, stanowi sołectwo tejże[7].
Co roku w Wojciechowie odbywają się Ogólnopolskie Warsztaty Kowalskie i Targi Sztuki Kowalskiej.
Historycznie położony jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wojciechów wieś notowana w dokumentach źródłowych: w roku 1328 jako „Woycechow”, w 1336 „Woyczechovicz”, w 1349 „Woycechowicz”, w 1350-1 „Woyczechow”, 1441 „Woczechow”.
Wieś rodowa Szczekockich, w roku 1398 w dziale rodzinnym Janowi ze Szczekocin (w powiecie lelowskim), bratu Piotra, przypadają wsie Wojciechów, Maszki, Palikije, Bogucin, Garbów, Księżyce i Swarocin. Dobra Szczekockich zorganizowano w kluczu wojciechowskim. W początkach wieku XV skutkiem koligacji rodzinnych w działach pojawiają się nazwiska Tęczyńskich, Pileckich, Rytwiańskich. Długosz w roku 1470-80 wymienia dziedzica Jan Szczekockiego herbu Odrowąż (Długosz L.B. t.II s.575). Pisze też Długosz o istniejącym w tym czasie w Wojciechowie kościele drewnianym (item t.II s.575)[8].
W roku 1531 kościelna wieś Wojciechów wraz ze wsiami Baśki (Batki), Maszki i Palikije. W roku 1676 Paweł Orzechowski płaci pogłówne od siebie, dwojga dzieci, 4 kobiet szlachcianek, 6 krewnych, 62 dworskich, 237 poddanych (Pawiń., Małop., 358, 3a). W latach 1531–1533 łącznie z w/w wsiami płacono pobór z 32 łanów i 4 kół młyńskich[8].
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Wojciechów wieś i folwark w powiecie lubelskim, gminie i parafii Wojciechów, odległy 21 wiorst od Lublina a 5 wiorst od Nałęczowa (stacja drogi żelaznej nadwiślańskiej). Posiada kościół parafialny drewniany, urząd gminy oraz 78 domów, 807 mieszkańców (w r. 1882). Gruntów było wówczas: 1268 mórg ziemi ornej a folwark posiadał: 82 mórg łąk, 32 ogrodów i zabudowań, 641 mórg lasu wysokopiennego a 200 mórg zalesionych, 75 mórg zarośli, 17 mórg stawów, 65 mórg pastwisk i dróg, 8 mórg do probostwa należących, 1806 mórg włościańskich i 210 mórg lasu pod służebnościami. Folwark Ignaców posiadał 2 domy, 22 mieszkańców, 707 mórg ziemi ornej[9].
Do dóbr Wojciechów przedtem należały wsi: Maszki 42 domy, 383 mieszkańców, 1107 mórg włościańskiej, a także Gaj Duży 8 domów, 92 mieszkańców, 72 mórg, Gaj Mały 9 domów, 82 mieszkańców, 188 mórg. W r. 1827 wieś Wojciechów miała 63 domy, 549 mieszkańców. Są tu według opisu zwaliska zamku, wystawionego w zeszłym wieku przez Morskich. W narożniku budowli zamkowej mieści się budynek nierównie dawniejszy, który podobno w XVI w. stanowił zbór ariański. Obecnie służy za spichlerz i lamus. Opis budowli tej z ryciną podał Tyg. Illustr. z r. 1869 (t. IV, 16)[9].
Wojciechów parafia w dekanacie lubelskim liczyła 2854 dusz. Wojciechów gmina należy wówczas do sądu gminnego okręgu I, najbliższa stacja pocztowa w Bełżycach. Gmina ma 12913 mórg obszaru i 3114 mieszkańców Śród stałej ludności jest 1 prawosławny 9 protestantów i 3 żydów. W skład gminy wchodzą: Chmielnik Gaj Nowy i Stary, Góra, Ignatów, Maszki, Miłocin, Palikije dziś Palikije Pierwsze i Palikije Drugie, Sworniak, Wojciechów[9].
Wieża ariańska[edytuj | edytuj kod]
Murowana wieża obronna w Wojciechowie powstała w latach 1520–1530. W XVI wieku była w rękach rodu Spinków, następnie Orzechowskich (Spinkowie byli kalwinami a Orzechowscy arianami – stąd nazwa ariańska). W tym czasie wieża była stopniowo rozbudowywana. Do XVII w. pełniła funkcje mieszkalne. W 1632 r. wieża została przeznaczona do celów gospodarczych. W 1910 r. właściciele Natalia i Józef Popławscy przekazali wieżę Towarzystwu Opieki nad Zabytkami Przeszłości. W 1953 r. rozpoczęto prace zabezpieczające zrujnowaną wieżę pod kierunkiem B. Guerquina. Gruntowny remont przeprowadzono w 1972 r. Obecnie w Wieży Ariańskiej mieści się Gminny Ośrodek Kultury, Muzeum Regionalne, Muzeum Kowalstwa, Biblioteka Gminna oraz Punkt Informacji Agroturystycznej.Reprodukcję zamieszcza Tygodnik Ilustrowany 1931 nr 37 s. 715
Archeologia[edytuj | edytuj kod]
W latach 1995–1996 przeprowadzono pod kierunkiem dr Ireny Kutyłowskiej prace archeologiczne. Odnalezione relikty wskazują na osadnictwo już w VIII wieku.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Wieża Ariańska z końca XV w.
- drewniany kościół św. Teodora z XVIII w.
- drewniana zabytkowa dzwonnica
Muzea[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149518
- ↑ Raport o stanie gminy Wojciechów za 2021. [dostęp 2023-03-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1473 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Strona gminy,sołectwa
- ↑ a b Wojciechów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ a b c Wojciechów (18), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 740.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Link do witryny powiatu lubelskiego zawierającej szczegółowe dane o wieży ariańskiej w Wojciechowie (17-11-2014).. powiatlubelski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
- Siedziba gminy: Wojciechów
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Części wsi | |
| Kolonia wsi |
