Witalis Skorupka
 pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | 16 lutego 1923 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska | z-ca dowódcy plutonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        | |
Witalis Waldemar Skorupka, ps. Orzeł (ur. 16 lutego 1923 w Sokółce) – żołnierz Armii Krajowej, zastępca dowódcy plutonu w Akcji „Burza”, skazany na karę śmierci[1], pułkownik WP w stanie spoczynku.
Rodzina[2][edytuj | edytuj kod]
Matka, Zofia Nowacka, urodzona w 1900 w Mariupolu nad Morzem Azowskim, była córką polskiego kolejarza. Ojciec, Aleksander Skorupka, urodził się na Podlasiu, był stryjecznym bratem księdza Ignacego Skorupki. Na przełomie 1914/1915 został powołany do armii carskiej. Podczas I wojny światowej walczył na frontach, m.in. w Karpatach, skąd zdezerterował. W obawie przed wyrokiem za ucieczkę ponownie zgłosił się do wojska, gdzie pełnił rolę łącznika. Rewolucja październikowa zastała go w Petersburgu. Wstąpił do partii i jako działacz pojechał do Mariupola, gdzie poznał Zofię Nowacką. Z Mariupola, wraz z rodziną żony, wrócił do Polski w jednym z transportów Polaków organizowanych przez Feliksa Dzierżyńskiego. Aleksander Skorupka był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Zmarł w 1945 w wyniku ran odniesionych w powstaniu warszawskim.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo spędził w Białymstoku, był członkiem 3. drużyny harcerskiej im. Zawiszy Czarnego. Na przełomie 1938/1939 rodzina przeprowadziła się do Warszawy, mieszkali na Sadybie. Podczas II wojny światowej pełnił na początku rolę gońca. Brał udział w Akcji „Burza”. 9 listopada 1945 został skazany w procesie kiblowym w więzieniu praskim przy ulicy 11 Listopada na karę śmierci. 36 dni spędził w celi śmierci, w 18. dniu jego pobytu pozorowano egzekucję[3]. Wyrok śmierci zamieniony został przez Bolesława Bieruta na 10 lat więzienia. Podstawą ku złagodzeniu wyroku było zabicie przez Witalisa Skorupkę w akcji bojowej 22. pułku AK dwóch gestapowców: SS-Sturmscharführera Heinricha Krafta – szefa niemieckiej policji kryminalnej w Siedlcach oraz jego kierowcy, Alfonsa Mantza (również SS-mana), odpowiedzialnych za likwidację getta siedleckiego[4]. Witalis Skorupka wyszedł na wolność w 1953, po ośmiu latach odsiadki.
Pełnił funkcję prezesa Związku Więźniów Politycznych Skazanych na Karę Śmierci w Okresie Reżimu Komunistycznego oraz wiceprezesa Warszawskiego Oddziału Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego[5].
Z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” został w 2016 awansowany przez ministra Antoniego Macierewicza na stopień pułkownika[6]. W 2021 został ambasadorem szczepień przeciw COVID-19[7].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2021)[8][9]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2008)[10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1995)[11]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Krzyż Armii Krajowej
- Krzyż Partyzancki
- Medal „Pro Memoria”
- Medal Wojska
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Archiwum Historii Mówionej - Witalis Waldemar Skorupka [online], 1944.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Vod.tvp.pl - Telewizja Polska S.A [online], vod.tvp.pl [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-29] (pol.).
- ↑ YouTube [online], www.youtube.com [dostęp 2017-11-20] (fr.).
- ↑ Z kedywu do celi śmierci :: Uważam Rze Historia [online], www.historia.uwazamrze.pl [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Archiwum Lecha Kaczyńskiego / Aktualności / Rok 2008 / 69. rocznica wybuchu II Wojny Światowej [online], www.prezydent.pl [dostęp 2017-11-20] (pol.).
- ↑ Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie [online], www.muzeumwp.pl [dostęp 2017-11-20].
- ↑ "Mam 98 lat. Mam dla kogo żyć". Płk Witalis Skorupka dołączył do akcji #SzczepimySię [online], Do Rzeczy, 16 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-17] (pol.).
- ↑ M.P. z 2021 r. poz. 368
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Ordery i odznaczenia z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” [online], www.prezydent.pl [dostęp 2021-03-01].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 7, poz. 69
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 33, poz. 382