Wanda Landowska

Wanda Landowska

Wanda Landowska
Data i miejsce urodzenia	5 lipca 1879 Warszawa
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1959 Lakeville
Instrumenty	klawesyn, pianino
Zawód	kompozytorka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wanda Landowska (ur. 5 lipca 1879 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1959 w Lakeville) – polska klawesynistka, pianistka, kompozytorka, jedna z najsłynniejszych klawesynistek świata.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Lekcje gry na fortepianie pobierała od czwartego roku życia. Studiowała u Aleksandra Michałowskiego w konserwatorium w Warszawie, które ukończyła w 1891. W latach 1893–1897 w Berlinie studiowała kompozycję u Heinricha Urbana – nauczyciela m.in. Ignacego Paderewskiego. Jej kompozycje są dziś zapomniane, ale w początkach XX wieku budziły pewne zainteresowanie. Tym bardziej, że Landowska – jako pierwsza wśród polskich kompozytorek – pisała w stylu nowoczesnym, a nie neoromantycznym, szczególnie popularnym wśród amatorów i komponujących kobiet^[1].

W Paryżu podjęła się trudnego zadania „odrodzenia” muzyki renesansowej i barokowej, skupiając się na grze na klawesynie, niemal całkowicie wówczas zapomnianym. Grała na współczesnym instrumencie zbudowanym, częściowo na podstawie modeli zachowanych w muzeach, w 1912 przez firmę Pleyel.

W 1913 została zaangażowana do berlińskiej szkoły Hochschule für Musik, gdzie otworzyła pierwszą na świecie klasę gry na klawesynie. Koncertowała często w Ameryce i Europie. W lipcu 1927 we Francji, w Saint-Leu-la-Forêt założyła L’Ecole de Musique Ancienne (szkołę muzyki dawnej).

W 1939 wraz z Denise Restout uciekły na południe Francji, pozostawiając w Paryżu kolekcję instrumentów muzycznych i muzykaliów, które we wrześniu 1940 zostały w 54 skrzyniach wywiezione przez Niemców do Berlina. W roku 1941 przedostały się do USA. Tam Landowska koncertowała, dawała lekcje i kontynuowała pracę nad nagraniami. Na fortepianie nagrywała dzieła Mozarta i Haydna, na klawesynie Bacha. Zmarła 16 sierpnia 1959 roku w Lakeville w Connecticut, USA.

Wanda Landowska wychowała wielu interpretatorów dzieł dawnych mistrzów, do najwybitniejszych należeli: José Iturbi, Clifford Curzon, Ralph Kirkpatrick, Ruggero Gerlin, Margerita Trombini-Kazuro, Janina Wysocka-Ochlewska, Emma Altberg, Kazimierz Flatau, Alexis Weissenberg i Rafael Puyana.

Była autorką książek poświęconych muzyce dawnej oraz problemom jej wykonawstwa.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w rodzinie żydowskiej, ale jej rodzice, adwokat Marian Landowski i matka Ewelina, ochrzcili się wraz z nią w roku 1892.

W 1899 roku poznała Henryka Lwa, polskiego pisarza i etnografa, który pomógł jej przy pisaniu książki Musique ancienne i z którym wzięła ślub w Paryżu w 1900. Związek z Henrykiem miał dla Landowskiej charakter drugoplanowy. Zatrudniła pokojówkę, która stała się zarazem kochanką męża. Taki układ im odpowiadał, jako że Landowska była orientacji homoseksualnej^[2]

W latach trzydziestych poznała Denise Restout, która stała się jej życiową partnerką.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)^[3]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej jeden z kraterów na Wenus został nazwany Landowska na cześć Wandy Landowskiej.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Kazimierz Flatau – klawesynista polski, uczeń Landowskiej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Wanda Landowska na polmic.pl. [w:] polmic.pl [on-line]. Polskie Centrum Informacji Muzycznej. [dostęp 2016-01-08]. (pol.).