Walerian Krzeczunowicz
 Krzeczunowicz | |
| Data i miejsce urodzenia | 26 września 1790 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Żona | Joanna z Manugiewiczów |
| Dzieci | Kornel |
Walerian Krzeczunowicz herbu własnego (ur. 26 września 1790 w Stanisławowie, zm. 11 stycznia 1867 w Bołszowcach) – polski ziemianin, szlachcic, działacz społeczny, hodowca i rolnik, autor publikacji z zakresu hodowli.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ziemianin, odziedziczywszy dobra Sosnów, dzięki swoim predyspozycjom hodowlano-handlowym dorobił się fortuny i stał się właścicielem majątków: Bołszowce, Bouszów, Czernielów, Kozara, Żurawienko i Jaryczów pod Lwowem[2]. W majątkach tych zdobywali wykształcenie gospodarcze liczni młodzi ziemianie. Walerian Krzeczunowicz organizował różnego rodzaju pokazy i wystawy rolnicze, był fundatorem szkół rolniczych i wzorowych gospodarstw wiejskich, a także zabiegał o utworzenie szkoły weterynaryjnej we Lwowie[2]. Jest autorem m.in. broszur o pszczelarstwie, hodowli koni i jedwabników.
W 1842 roku złożył osobiście w Wiedniu na ręce kanclerza Metternicha projekt zniesienia pańszczyzny opracowany przez polskich galicyjskich ziemian, który został odrzucony[2]. W latach 1843–1860 członek Stanów Galicyjskich[2].
Został członkiem pierwszej rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie od 1860 do 1864[3] od 1860. Członek założyciel (3 lipca 1845)[4] i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, członek jego Komitetu (7 lutego 1856 – 30 stycznia 1866)[5][6].
Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie w rodzinnej Kaplicy Krzeczunowiczów.
Prace Waleriana Krzeczunowicza[edytuj | edytuj kod]
- Nauka chowu koni dla ludu wiejskiego, Lwów 1859
- Tablice obejmujące glówne prawidła hodowania drzew morwowych i prowadzenia chowu jedwabników, Lwów 1859.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Walerian pochodził ze starej ormiańskiej rodziny od wieków osiadłej w Polsce i związanej ze Lwowem, której udokumentowane dzieje sięgały czasów założenia Stanisławowa w 1662. Był protoplastą nowej linii brzeżańsko-lwowskiej rodu Krzeczunowiczów (wcześniej istniała linia korszańska). Syn Jana Baptysty i Rypsyny z Rosco-Bogdanowiczów. Miał brata Krzysztofa, założyciela linii korszańskiej. W 1814 ożenił się z Joanną z Manugiewiczów. Ich synami byli Kornel (1815–1881) – ożeniony z Izabelą z Suchodolskich i Ignacy (ur. 1816, zm. jako kawaler), zaś córką Izydora (ur. 1819), żona Leona Suchodolskiego. Jego wnukiem był Aleksander (1863–1922), a prawnukiem Kornel (1894–1988). Praprawnukiem był Andrzej (1930–2020)[2][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Archiwum Zakonu OO. Karmelitów w Krakowie "Na Piasku", Księga metrykalna zgonów parafii Bołszowce, sygn. AKKr 207, s.33, akt. 3
- ↑ a b c d e Jerzy Zdrada, Krzeczunowicz Walerian (1790 – ok. 1866), Polski Słownik Biograficzny, t. 15, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 513–514.
- ↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd, „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, Nr 11 (568), 1 czerwca 1911, s. 3.
- ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1860, s. 637.
- ↑ Tadeusz Łopuszański, Pamiętnik c. k. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego 1845–1894, Lwów 1894, s. 84.
- ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1856, s. 266; 1857, s. 354; 1858, s. 249; 1859, s. 266; 1860, s. s. 269; 1861, s. 401; 1862, s. 413; 1863, s. 423; 1864, s. 432; 1865, s. 446; 1866, s. 461.
- ↑ Walerian Wartan Antoni Kreczunowicz ab Olejów – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [27.04.2020].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Zdrada, Krzeczunowicz Walerian (1790 – ok. 1866), Polski Słownik Biograficzny, t. 15, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 513–514, iPSB – wersja elektroniczna
- Stanisław Sławomir Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, Wrocław [etc.]: Ossolineum, 1989, ISBN 83-04-03320-8, OCLC 834678915.