Walerian Cięglewicz
 prof. zw. dr dr h.c. Walerian Cięglewicz | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | mgr zoologii |
| Tytuł naukowy | profesor nauk przyrodniczych |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
    | |
Walerian Mikołaj Cięglewicz (ur. 6 grudnia 1909 we Lwowie, zm. 17 czerwca 1996) – polski profesor nauk przyrodniczych[2] w zakresie rybactwa i morskich zasobów rybnych
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Walerian Mikołaj Cięglewicz urodził w wielodzietnej rodzinie maszynisty kolejowego Tytusa i Pauliny z d. Gołuchowska[3]. Po maturze zdanej w gimnazjum w Stryju w latach 1928–1933 studiował na Wydziale Matematyczno–Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując dyplom magistra zoologii wraz z anatomią porównawczą. W 1935 został zatrudniony na stanowisku asystenta w Oddziale Rybackim Stacji Morskiej, uczestniczył także w praktykach zagranicznych. Podczas II wojny światowej pracował jako robotnik rolny i budowlany w Mielcu, księgowy w rozlewni piwa i wytwórni wody sodowej firmy Z. Starek, był referentem do spraw rybołówstwa w Zarządzie Głównym Ligi Morskiej w Lublinie. w 1945 przeniósł się do Gdyni, gdzie został zastępcą dyrektora Głównego Morskiego Urzędu Rybackiego w Gdyni. W 1946 objął funkcję kierownika Działu Technologicznego, którego był głównym organizatorem. W tym samym roku na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie otrzymał stopień doktora filozofii z zakresu zoologii i anatomii porównawczej na podstawie rozprawy, której promotorem był prof. dr Henryk Hoyer.
Od 1949 wykładał i tworzył programy dla specjalizacji rybołówstwo na Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie. Od roku akademickiego 1950/1951 pracował również na Wydziale Chemii Spożywczej Politechniki Gdańskiej. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1964 – tytuł profesora zwyczajnego[2].
W 1957 został zatrudniony w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie i pełnił obowiązki kierownika Zakładu Biologii Ryb na Wydziale Rybackim. Po przeniesieniu „morskiej” części Wydziału Rybackiego z Olsztyna do Szczecina w 1968 objął stanowisko kierownika Katedry Biologii Ryb na Wydziale Rybactwa Morskiego WSR. W latach 1971-1980 pracował w nowo utworzonym Instytucie Oceanografii Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego.
Był wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Morskiej i przewodniczącym Podkomisji Rozwoju Rybołówstwa Komitetu Nauki i Techniki (1965–1969), członkiem Prezydium Komisji Głównej Badania i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów KNiT (1970–1972). W 1973 powołano go na przewodniczącego Międzyresortowej Komisji Badań i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów. W 1974 został członkiem Rady Naukowo-Technicznej przy Ministerstwie Rolnictwa (Sekcja Rybołówstwa). Był także członkiem Komisji Kwalifikacyjnej przy Prezydium Rządu ds. kadr naukowych w Warszawie. Od 1952 był członkiem Komitetu Redakcyjnego wydawnictw MIR, a od 1973 – redaktorem naukowym serii Oceanografia w ramach Zeszytów Naukowych Wydziału Biologii i Nauki o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego.
Wypromował 11 doktorów, w tym dwóch obcokrajowców. Pod jego kierunkiem napisano ponad 40 prac magisterskich.
Był członkiem Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Należał do Polskiej Partii Robotniczej, później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
W 1978 przeszedł na emeryturę, pozostając nadal przez 2 lata pracownikiem MIR w niepełnym wymiarze etatu.
Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]
Jego dorobek naukowy jest wielostronny i zawiera wiele pionierskich i kluczowych dla rybołówstwa pozycji. Jest autorem ponad 150 prac, w tym podręczników, doniesień, referatów ekspertyz, artykułów naukowych i popularno-naukowych. Opracował kilkadziesiąt recenzji prac habilitacyjnych, doktorskich oraz ocen dorobku naukowego kandydatów do tytułów naukowych.
Wybrane publikacje naukowe[edytuj | edytuj kod]
- Wzrost storni (Pl. Flesus) poławianej w Zatoce Gdańskiej i w zachodnim Bałtyku. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa”, 1935
- Dojrzewanie płciowe i skład stada trących się storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa”, 1938
- Skład przemysłowych połowów storni pod względem długości i wieku ryb podczas lata 1937. „Biuletyn Stacji Morskiej w Helu”, 1938
- Wędrówki i wzrost znakowanych storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej i Basenu Bornholmskiego. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa”, 1947
- Porównawcze badania śledzi wiosennej i jesiennej rasy z Zatoki Gdańskiej (wsp. K. Posadzki). „Annales Biologiques”, 1947
- Konserwacja i przetwórstwo ryb (zasady i praktyka), 1948
- Technologia przetwórstwa rybnego, 1951
- Zarys technologii ryb, 1954
- Badania selekcji dorsza bałtyckiego przez włok jako podstawa do ustalenia ochronnego rozmiaru oczek tej sieci (wsp. W. Strzyżewski), 1964
- Charakterystyka eksploatacyjno-biologiczna połowów płastug w północno-zachodnim Atlantyku (wsp. A. Kosior), 1971
Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (1951)
- Złota Odznaka Zasłużony Pracownik Morza (1956)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)
- Honorowa Odznaka WSR w Olsztynie (1965)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1971)
- Odznaka Honorowa Zasłużony Ziemi Gdańskiej (1973)
- Nagroda Rektora UG (1978)
- Medal im. Profesora Kazimierza Demela (1993)
- doktor honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie (1981)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2001, s. 89. ISBN 909186-6-8
- ↑ a b Profesorowie Morskiego Instytutu Rybackiego (dostęp 9.11.2023)
- ↑ Walerian Mikołaj Cięglewicz (1909–1996). [w:] Przemysław Dorszewski Profesorowie w historii MIR. Morski Instytut Rybacki - Państwowy Instytut Badawczy. Gdynia 2011, s.30-39. ISBN 978-83-61650-07-2