Władysław Wrażej
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: metalurgia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
   | |
Władysław Jan Wrażej (ur. 23 marca 1894 we Lwowie, zm. 14 lipca 1975 w Ottawie) – polski metalurg, wykładowca uniwersytecki, podpułkownik uzbrojenia Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo spędził w Jarosławiu, tam wiosną 1914 zdał maturę. We wrześniu tego samego roku ochotniczo wstąpił w szeregi 90 pułku piechoty armii austro-węgierskiej, następnie w Wojsku Polskim brał udział w obronie Lwowa oraz w wojnie polsko-bolszewickiej, z której powrócił z Krzyżem Walecznych. Za bohaterstwo podczas walk polsko-ukraińskich został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, do rezerwy przeszedł w stopniu kapitana uzbrojenia, do 1934 był oficerem rezerwy. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 2. lokatą w korpusie oficerów rezerwy uzbrojenia[1].
Od 1919 z przerwami na służbę w wojsku studiował metalurgię, w 1923 uzyskał na Politechnice Lwowskiej stopień inżyniera, a następnie został asystentem prof. Stanisława Anczyca w Katedrze Technologii Metali. W 1926 uzyskał stopień doktora nauk technicznych, a następnie doktora habilitowanego. Po śmierci prof. Anczyca w lutym 1927 został profesorem i kierownikiem Katedry Technologii Metali. Po trzech latach przestał pracować na Politechnice Lwowskiej, został na zlecenie rządu metalurgiem w przemyśle zbrojeniowym tj. prowadził prace laboratoryjne w fabryce w Starachowicach, część swoich prac opatentował[2]. W 1936 został inspektorem naukowym w Hucie Batory należącej do koncernu Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych w Hajdukach Wielkich, a rok później zamieszkał w Warszawie, gdzie pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych jako rzeczoznawca w zakresie uzbrojenia.
Po wybuchu II wojny światowej został jako major oddelegowany do akcji ewakuacji złota stanowiącego rezerwy Skarbu Państwa. Przedostał się do Rumunii, a następnie w przez Francję do Wielkiej Brytanii, gdzie łączył pracę badawczą ze służbą w Polskich Siłach Zbrojnych. Pracował w Laboratorium Krystalograficznym (Cavendish Laboratory) Uniwersytetu w Cambridge, w 1946 był jednym z siedemdziesięciu sześciu polskich oficerów Polskich Sił Zbrojnych, którzy zostali oficjalnie pozbawieni obywatelstwa przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej.
Od 1946 do 1949 był profesorem metalurgii w Polish University College, w 1951 wyjechał do Kanady. Rząd kanadyjski uhonorował dr. Władysława Wrażeja tytułem „Senior Scientist” w sekcji metalurgicznej departamentu „Mines and Technical Surveys”. Wykładał w tamtejszej filii Polskiego Uniwersytetu Na Obczyźnie, w 1969 został uhonorowany tytułem doctor honoris causa Wydziału Mechanicznego tej uczelni[3]. Należał do Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie[4], od 1952 przez dwie kadencje pełnił funkcję sekretarza. Razem z Romanem Gapskim angażował się w organizowanie polskiego ruchu skautingowego w Kanadzie (harcerzem był już podczas studiów we Lwowie), do 1964 stał na czele ZHP w Kanadzie[5][6]. W 1962 został wybrany przez PUNO profesorem delegatem na Kanadę oraz przystąpił do Rady Akademickiej Szkół Technicznych. W 1964 przeszedł na emeryturę, należał do Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie[7]. 3 maja 1985 pośmiertnie został odznaczony przez władze RP na uchodźstwie Srebrnym Krzyżem Zasługi[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 604.
- ↑ Patent "Sposób ochrony powierzchni blachy i płyt przed nawęglaniem podczas procesu jednostronnego nawęglania (cementowania) ich dowolnym środkiem nawęglającym" Urząd Patentowy RP 22 czerwca 1935
- ↑ Doktorzy honoris causa PUNO
- ↑ Lista Zarzadow Oddziału, Stowarzyszenie Inżynierów Polskich w Kanadzie, Oddział w Ottawie
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 29, s. 99, Grudzień 1975. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ "Wici harcerskie Kanady" (193) Grudzień 2015
- ↑ Lista obecnych i dawnych członków Koła SPK Nr 8, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Kanadzie, Koło nr. 8 w Ottawie
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 30, Nr 3 z 27 lipca 1985.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 23
- Nekrolog, The Ottawa Journal from Ottawa, 15 lipca 1975 s. 34
- St. Mary Queen of Poland Church, Wilno, Ontario
- Jednodniówka ku uczczeniu dziesięciolecia 5 Pułku Artylerji Polowej Lw.. Lwów: 1928, s. 25.