Władysław Michał Dębicki
_(cropped).jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat | 1887 |
Władysław Michał Dębicki (ur. 1853 w Smardzewie, zm. 8 marca 1911 w Warszawie) – polski duchowny katolicki, publicysta, filozof, filolog klasyczny i nauczyciel.
Życie[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Smardzewie w okolicach Zgierza. Studiował na Wydziale Historyczno-Filoloficznym Uniwersytetu Warszawskiego, ukończonej uzyskaniem stopnia kandydata nauk. Jego rozprawa poświęcona ateńskiemu historykowi Filochorosowi została opublikowana w języku rosyjskim i nagrodzona złotym medalem[1].
W latach 1877-1885 był nauczycielem języków starożytnych w III Gimnazjum w Warszawie. Podjął również studia teologiczne, po ukończeniu których przyjął święcenia kapłańskie (1887). Jako kapłan pracował również w szkołach prywatnych i w II Gimnazjum w Warszawie[1].
Od czasu studiów współpracował z licznymi czasopismami: Kroniką Rodzinną (1874-1901), Biblioteką Warszawską, Tygodnikiem Ilustrowanym, Kłosami, Przeglądem Katolickim, Kwartalnikiem Teologicznym. Jego artykuły podejmowały problematykę religijną i filozoficzną[1].
Poglądy filozoficzne[edytuj | edytuj kod]
Jego poglądy filozoficzne opierały się na myśli chrześcijańskiej, ujmowanej jednak w nieortodoksyjny sposób. Krytykował współczesny mu idealizm i agnostycyzm, za podważanie istnienia świata zewnętrznego, wartości chrześcijańskich i niezgodność ze zdrowym rozsądkiem. Poglądy te określał jako "nowoczesny sceptycyzm" i ich źródła widział w materializmie i buddyzmie[1].
Opracował również własną koncepcję duszy, zgodnie z którą ma ona zdolność formowania materii (w tym ludzkiego ciała), percepcji i samowiedzy. Śmierć jest "snem świadomości", a śniąca dusza oczekuje utworzenia nowego ciała, które będzie żyło w wieczności[1].
Oddziaływanie filozofii Dębickiego było niewielkie, choć jego prace spotkały się z polemikami, szczególnie ze stanowiska chrześcijańskiego, w których wskazywano na sprzeczność jego poglądów z nauką Kościoła. Największe znaczenie miały prace popularyzatorskie z zakresu nauki (w których wykazywał niesprzeczność wiedzy naukowej i chrześcijaństwa) i filozofii[2][1].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
- (1876) Myśl i słowo. Logika i gramatyka, Warszawa;
- (1876, 18872) O zasadniczych różnicach psychicznych pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem, Warszawa;
- (1883, 18912) Nieśmiertelność człowieka jako postulat filozoficzny przyrodoznawstwa, Warszawa;
- (1885) Postęp, szczęście i przewroty społeczne, w: Niwie, wyd. osobne Warszawa 1886;
- (1895) Wielkie bankructwo umysłowe. Rzecz o nowoczesnym skrajnym sceptycyzmie naukowo-filozoficznym z dodaniem studium "Koniec wieku XIX pod względem umysłowym", Warszawa;
- (1896) Filozofia nicości. Rzecz o istocie buddyzmu, Warszawa;
- (1901) Studia i szkice religijno-filozoficzne (I-II), Warszawa.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marian Ciszewski, Dębicki Władysław Michał, [w:] Andrzej Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 1, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 286-287.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Władysława Michała Dębickiego w bibliotece Polona