Vetulonia
 Współczesna Vetulonia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość | 335 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy | 0564 |
| Kod pocztowy | 58043 |
Położenie na mapie Toskanii  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
 42°51′34″N 10°58′16″E/42,859444 10,971111 | |
Vetulonia (dawniej z łac. Vetulonium, etr. Vatluna) – starożytne miasto w Etrurii, jedno z dwunastu miast-państw wchodzących w skład Ligi Etruskiej. Na jego miejscu znajduje się współczesna Vetulonia, miasto, które do 1887 roku funkcjonowało pod nazwami Colonnata i Colonna di Buriano. Obecnie stanowi część gminy Castiglione della Pescaia. W 2011 roku Vetulonię zamieszkiwały 254 osoby.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed 600 r. p.n.e. Vetulonia należała do ligi dwunastu największych miast-państw etruskich[1]. O mieście wspominał m.in. Dionizjusz z Halikarnasu, przypisując mu udział w latyńskim sojuszu przeciwko Rzymowi w VII w. p.n.e.[2] Silius Italicus twierdził, że Rzymianie przejęli część atrybutów władzy, jak pręty i rózgi liktorskie, a także krzesło kurulne od Etrusków z Vetulonii[3]. Miasto wymieniali także Pliniusz Starszy i Klaudiusz Ptolemeusz.
Bogate wyposażenie wotywne dwóch rozległych cmentarzysk na terenie miasta świadczy o wysokiej pozycji elity Vetulonii. Jako pierwszy odkrycia nekropolii dokonał w latach 1885–86 Isidoro Falchi[4]. W jej obrębie odsłonięto ponad tysiąc grobowców, spośród których większość została przeniesiona do muzeów w Grosseto i Florencji[5]. Larissa Bonfante Warren nazwała tę grupę „jednym z najbogatszych i najciekawszych cmentarzysk północnej Etrurii”[6]. Część z najważniejszych grobowców została pokryta kurhanami, które pozostawiły trwały ślad w krajobrazie okolicy. W 1898 na jednym z cmentarzysk znaleziono grób wyposażony w wiązkę prętów żelaznych i dwugłową siekierę w środku. Wkrótce potem natrafiono na stelę, na której przedstawiono rózgi.
Mura dell'Arce (mury cyklopowe) zostały wzniesione ok. VI–V w. p.n.e. Fotografia lotnicza ujawniła dalsze odcinki fortyfikacji, które pokazują znaczenie polityczne i handlowe Vetulonii. Miasto, które w czasach przedrzymskich było dużym ośrodkiem słynącym ze złotników, w okresie imperium zostało zdegradowane do roli drugorzędnej.
Niewiele wiadomo o średniowiecznej historii miasta, w którym o władzę walczyli opaci San Bartolomeo di Sestinga i rodzina Lambardi z Buriano. W 1323 Vetulonia weszła w skład gminy Massa Marittima, a dziewięć lat później przeszła pod zwierzchnictwo Sieny.
Starożytne miasto pozostawało nieodkryte aż do 1881[5].
Stanowisko archeologiczne jest łatwo osiągalne pieszo z miasteczka i jest otwarte dla zwiedzających od czerwca do września.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
panorama współczesnej Vetulonii -
-
pozostałości etruskiego miasta -
etruski grobowiec
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Etruscan League of 12. mysteriousetruscans.com, 2 maja 2009. [dostęp 2016-02-17]. (ang.).
- ↑ Dionizjusz z Halikarnasu: Starożytność rzymska. T. III.
- ↑ Silius Italicus: Punica. T. VIII.
- ↑ Isidoro Falchi. Vetulonia. „Notizie degli Scavi de l'Antichità”, 1887.
- ↑ a b Vetulonium. W: Thomas Ashby: Encyclopædia Britannica. T. 28. 1911.
- ↑ Larissa Bonfante Warren. La Tomba del Duce, Vetulonia. „American Journal of Archaeology”. 73, 4 października 1969. Istituto di studi etruschi ed italici.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Celuzza Mariagrazia: Guida alla Maremma antica. Siena: Nuova Immagine, 1993.
- Santi Bruno: Guida storico-artistica alla Maremma. Itinerari culturali nella provincia di Grosseto. Siena: Nuova Immagine, 1995.
- Aldo Mazzolai: Guida della Maremma. Percorsi tra arte e natura. Florencja: Le Lettere, 1997, s. 25–29.