Ulica Lecznicza w Łodzi

ulica Lecznicza
Chojny
Ilustracja
Widok na ul. Leczniczą od ul. Rzgowskiej (czerwiec 2008). Po prawej – najwyższy budynek mieszkalny na tej ulicy (11 pięter), wybudowany w 1972 roku.
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Długość

ok. 0,3 km

Przebieg
światła 0 m ↔ul. Rzgowska, ↑ul. Piaseczna
100 m ul. Kasowa
136 m ul. Podmiejska
≈280 m ↓ul. Podmiejska
Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Lecznicza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Lecznicza”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Lecznicza”
Ziemia51°44′03,7″N 19°28′17,0″E/51,734361 19,471389
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Lecznicza w Łodzi – łódzka ulica o długości ok. 0,3 km, licząca 17 numerów, położona w dzielnicy Górna w obszarze SIM Chojny.

Rozpoczyna się od skrzyżowania z ulicą Rzgowską, a kończy za posesją nr 17 przechodząc w ulicę Podmiejską prowadzącą do ulicy gen. Jarosława Dąbrowskiego. Od początku do posesji pod numerem 13a ma status drogi wewnętrznej[1]; status odcinka od posesji nr 13a do posesji nr 17 jest niejasny, ponieważ nie uwzględniono go w żadnej kategorii dróg w wykazie dróg publicznych[2]. Na całej długości ulicy obowiązuje ruch dwukierunkowy. Przedłużeniem ul. Leczniczej na południowy zachód, za skrzyżowaniem z ul. Rzgowską, jest ulica Piaseczna.

Ulica Lecznicza w całości znajduje się na terenie działalności duszpasterskiej łódzkiej rzymskokatolickiej parafii Matki Boskiej Anielskiej[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmach dawnej Przychodni Ubezpieczalni Społecznej – wejście główne (fot. Ignacy Płażewski, lata 50./60. XX w.)

Ulica została wytyczona po roku 1914 (nie istniała jeszcze na wówczas wydanym planie miasta[4]), najprawdopodobniej w połowie drugiej dekady XX wieku, na gruntach wsi Dąbrowa włączonych w granice miasta rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 października 1906 roku[5]. Według Słownika nazewnictwa miejskiego Łodzi otrzymała nazwę ulicy Małej[6], czego inne źródło nie potwierdza[7]. Na planie Łodzi w Atlasie krajoznawczym województwa łódzkiego Eugeniusza Romera i Juliusza Jurczyńskiego, wydanym w 1923 roku, była już widoczna – pod nazwą Zimna. Łączyła wtedy ulice Rzgowską i Dolną (ob. ul. Podmiejska) i nie miała między nimi przecznicy[8]. Z kolei na Planie m. Łodzi, wydanym między 1925 a 1930 rokiem nakładem A. I. Ostrowskiego, widoczna jest wspomniana ulica Mała – jako przedłużenie nienazwanej ulicy (prawdopodobnie Zimnej[7]) za skrzyżowanie z ul. Podmiejską, w kierunku północno-wschodnim[9] (przemianowana na początku lat 30. na ulicę Adama Asnyka)[10].

Przed 1927 rokiem zarząd kasy chorych zakupił przy ulicy Zimnej plac z przeznaczeniem pod budowę lecznicy. Rozpoczęcie prac budowlanych było jednak długo odkładane, ponieważ magistrat planował ostateczne uregulowanie przebiegu ulicy i jej przecięcie (ulicą Kasową). Plany zmieniano trzykrotnie, co zmuszało za każdym razem zarząd kasy chorych do korygowania swojego projektu. Na przełomie lat 1926/27 zarząd polecił rozpocząć wstępne prace, jednak magistrat wstrzymał je (po raz czwarty zmieniając plan regulacji przebiegu ulicy), co spowodowało wniesienie skargi przez zarząd kasy chorych do władz wojewódzkich[11].

Aktualną nazwę – ulicy Leczniczej – nadano najprawdopodobniej na przełomie maja i czerwca 1931 roku, po wybudowaniu gmachu Przychodni Ubezpieczalni Społecznej (obecnie Przychodnia Miejska „Lecznicza” pod numerem 6)[6]. W „Dzienniku Zarządu m. Łodzi” z 26 maja została wymieniona jeszcze jako Zimna[12], natomiast w „Dzienniku Zarządu m. Łodzi” z 9 czerwca – już jako Lecznicza[13]. Ulica miała już wtedy przebieg zachowany do dziś, ale kończyła się rozwidleniem tuż za gmachem lecznicy kasy chorych. Jej przedłużeniem w kierunku północnym była wówczas ulica Podmiejska (dochodząca po skosie w drugą stronę do Czerwonego Rynku i ul. Rzgowskiej), zaś w kierunku północno-wschodnim – ulica Adama Asnyka (obecnie w jej miejscu stoją bloki pod numerami 15 i 17), sięgająca prawie do ul. Juliusza Słowackiego. Zyskała także przecznicę w postaci ulicy Kasowej[10].

W czasie obu wojen światowych i niemieckiej okupacji miasta obowiązywało natomiast niemieckie nazewnictwo ulic.

W pierwszej połowie 1931 roku w sąsiedztwie nowego gmachu lecznicy kasy chorych magistrat urządził plac gier i zabaw dla dzieci[12]. Zajmował on teren o powierzchni około 2 ha, należący do spadkobierców Ferdynanda Keniga (właściciela cegielni i zakładu włókienniczego), którzy wyrazili zgodę na takie jego wykorzystanie i byli skłonni oddać go miastu w zamian za część glinianki miejskiej przy ul. Pabianickiej. Teren ten znalazł się wtedy wśród proponowanych do utworzenia w mieście stałych ogrodów jordanowskich i skwerów[13].

W zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego w latach 2011–13 ulica znalazła się na 299. miejscu wśród 362 łódzkich ulic, na których doszło do wypadków (hierarchia malejąca – od ulic z największą liczbą zdarzeń). W tym okresie wydarzył się na niej tylko 1 wypadek, a 1 osoba została w nim ranna[14].

Kalendarium zmian nazwy ulicy[edytuj | edytuj kod]

Współczesna tablica z nazwą ulicy przy skrzyżowaniu z ul. Rzgowską (czerwiec 2008)
okres
obowiązywania[7] 		nazwa[7]
1915 ulica Mała (?)[6]
1915 ulica Zimna
1915–1918 Kalte Straße
1918–1931 ulica Zimna[a]
1931–1940 ulica Lecznicza
1940 Heilanstaltsweg
1940–1945 Annweilerweg
od 1945 ulica Lecznicza
 Zobacz też: Zmiany nazw ulic i placów w Łodzi.

Obiekty[edytuj | edytuj kod]

Gmach Przychodni Miejskiej „Lecznicza” (d. Przychodni Ubezpieczalni Społecznej) – wejście główne (czerwiec 2008)
Skrzyżowanie ul. Rzgowskiej z ulicami Leczniczą – w prawej dolnej części zdjęcia – i Piaseczną (czerwiec 2007)
Park Miejski przy ul. Leczniczej – widok na pergolę w centrum parku (czerwiec 2008)
  • nr 6 – modernistyczny gmach Przychodni Miejskiej „Lecznicza”, wzniesiony w latach 1927–30 według projektu warszawskiego architekta Stefana Kraskowskiego dla Przychodni Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi (wpisany do rejestru zabytków)[15]. Przychodnia jest najstarszą i największą działającą nadal tego typu placówką w Łodzi[16]; we wrześniu 1939 roku kierowano do niej rannych w wyniku bombardowania miasta – utworzono tam (z pomocą harcerzy 3 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta, działającej przy I Państwowym Liceum i Gimnazjum im. M. Kopernika) wojskowy szpital polowy; później w gmachu funkcjonował szpital wojskowy dla jeńców wojennych[17][18]. Po wojnie, w latach 50., otwarto tam pierwsze dwie łódzkie poradnie onkologiczne (ginekologii onkologicznej i onkologii ogólnej)[19]. W budynku, który w latach 2001–03 przeszedł gruntowny remont, oprócz przychodni mieszczą się Zespół Opieki Zdrowotnej Łódź-Górna, NZOZ „Falck Medycyna” Region Łódzki i apteka „Aglonema”[16],
  • nr 13 – budynek, w którym mieści się Klub Nauczyciela Związku Nauczycielstwa Polskiego,
  • Park Miejski przy ul. Leczniczej – pierwszy park założony w Łodzi po II wojnie światowej, o powierzchni około 2 ha, według projektu K. Marcinkowskiego (na tyłach Przychodni Miejskiej „Lecznicza”)[20].

Numeracja i kody pocztowe[edytuj | edytuj kod]

  • Numery parzyste: 2–6
  • Numery nieparzyste: 1–17
  • Kody pocztowe: 93-173 (cała)[21]

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Ulica Lecznicza wraz z będącą jej przedłużeniem ulicą Podmiejską stanowią skrót łączący ulice gen. Jarosława Dąbrowskiego i Rzgowską. Ulicą Leczniczą nie przebiegają obecnie[22] (ani nie przebiegały w przeszłości[23][24]) żadne linie MPK Łódź i innych przewoźników.

W pobliżu[edytuj | edytuj kod]

  • Kościół pw. Matki Bożej Anielskiej – ulicą Rzgowską na północny zachód (97 m)[b],
  • Czerwony Rynek – ulicą Rzgowską na południowy wschód (100 m),
  • „Arboretum” – budynek mieszkalny przy ul. Łukasińskiego 4, ukończony w kwietniu 2012 roku, po północnej stronie parku (212 m). W jego miejscu znajdowała się niegdyś fabryka Aleksandra Schichta, wybudowana niedługo przed I wojną światową. Wyróżniała ją piękna, secesyjna fasada z cegły, choć położenie tego typu obiektów w parkowej okolicy było nietypowe. Dwie zrekonstruowane ściany zostały wkomponowane w bryłę „Arboretum”[25],
  • pomnik Ludziom Morza – na wprost wejścia do gmachu VI Liceum Ogólnokształcącego im. Joachima Lelewela przy ul. Podmiejskiej 21 (340 m), odsłonięty 22 marca 1984 roku[26]; w siedzibie liceum – Muzeum Morskie, otwarte 22 marca 1993 roku[27].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Prawie do końca maja 1931 roku istniała jeszcze jako ulica Zimna[12][28].
  2. ↑ Odległości podano w linii prostej od skrzyżowania z ul. Rzgowską.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ A. Skoczek: Wykaz ulic na terenie miasta Łodzi zaliczonych do kategorii dróg wewnętrznych będących we władaniu ZDiT. Łódź-Górna. [w:] Strona Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. zdit.uml.lodz.pl > utrzymanie dróg > Wykaz dróg publicznych > Drogi wewnętrzne – Dzielnica Łódź Górna [on-line]. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi, 2017-01-01. s. 6, poz. 148. [dostęp 2017-01-21].
  2. ↑ Wykaz dróg publicznych. [w:] Strona Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi. zdit.uml.lodz.pl > utrzymanie dróg > Wykaz dróg publicznych [on-line]. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi. [dostęp 2017-01-21].
  3. ↑ Spis ulic Łodzi A–O [wraz z przynależnością do parafii]. [w:] Strona archidiecezji łódzkiej. archidiecezja.lodz.pl > Parafie – Spis ulic Łodzi A–O [on-line]. Archidiecezja Łódzka, 2016-08-26. [dostęp 2017-03-10].
  4. ↑ Łódź (plan miasta) 1914 ↓.
  5. ↑ Stępniewski, Szambelan 2010 ↓.
  6. ↑ a b c Bieńkowska, Umińska-Tytoń ↓.
  7. ↑ a b c d Horodecki (red.) 2015 ↓.
  8. ↑ Romer, Jurczyński 1923 ↓.
  9. ↑ Plan m. Łodzi 1925–30 ↓.
  10. ↑ a b Plan wojewódzkiego miasta Łodzi 1933 ↓.
  11. ↑ (bip). Znów się pokłócili... Kasa chorych ma pretensje do magistratu. „Ilustrowana Republika”. Rok III (nr 49), s. 5, 1927-02-19. Wacław Smólski (red.). Łódź: Władysław Polak. [dostęp 2016-06-30]. 
  12. ↑ a b c Kronika miejska. Wizytacja miejskich placów gier i zabaw. „Dziennik Zarządu m. Łodzi”. Rok XIII (nr 21 (605)), s. 438, 1931-05-26. Wacław Birenfeld-Polecki (red.). Łódź: Wydawnictwo Zarządu m. Łodzi. [dostęp 2016-06-30]. 
  13. ↑ a b W trosce o zdrowie i tężyznę fizyczną młodego pokolenia. Ogrody Jordanowskie i miejskie place zabaw dla dzieci w granicach m. Łodzi. „Dziennik Zarządu m. Łodzi”. Rok XIII (nr 23 (607)), s. 471, 1931-06-09. Wacław Birenfeld-Polecki (red.). Łódź: Wydawnictwo Zarządu m. Łodzi. [dostęp 2016-06-30]. 
  14. ↑ Kazimierz Jamroz i in.: Wykaz ulic i skrzyżowań wraz z liczbą wypadków i ich ofiar. W: Kazimierz Jamroz, Marcin Budzyński, Andrzej Zalewski, Joanna Żukowska, Izabela Oskarbska: Miejski Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Łodzi na lata 2014 – 2020. Gdańsk: maj 2014, s. 99 (PDF – 102), poz. 299. [dostęp 2017-12-06]. (Załącznik 1; w tytule tabeli błędnie podano lata 2010–2013 zamiast 2011–2013).
  15. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 41 [dostęp 2017-04-25].
  16. ↑ a b Przychodnia Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi. [w:] Portal Turystyki Aktywnej „W siodle”. lodzkie.pl > Turystyka > końska dawka przygody [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego – Departament Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Centrum Zarządzania Szlakiem Konnym. [dostęp 2016-06-29].
  17. ↑ Kalendarium szkoły. W: Henryk Władysław Skorek (red.): Nasz wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906 – 2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Wyd. I. Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 10. ISBN 83-908655-0-5.
  18. ↑ Budynek Kasy Chorych – ul. Lecznicza. [w:] Strona Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. tplodzi.eu > Poznaj swój kraj > Kasa Chorych – ul. Lecznicza [on-line]. Towarzystwo Przyjaciół Łodzi. [dostęp 2017-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-08)].
  19. ↑ Danuta Gajl. Moje wspomnienia o początkach Ośrodka Onkologicznego w Łodzi. „Nowotwory – Journal of Oncology”. Vol. 56 (nr 5), s. 590–591, 09–10 2006. Warszawa: VM Media sp. z o.o. VM Group sp.k.. ISSN 0029-540X. [dostęp 2016-07-01]. 
  20. ↑ Parki i zieleńce. Górna. Park przy ul. Leczniczej. [w:] Strona Urzędu Miasta Łodzi. uml.lodz.pl > Czas wolny – Zieleń i rekreacja > Parki i zieleńce – Górna – Park przy ul. Leczniczej [on-line]. Urząd Miasta Łodzi. [dostęp 2018-04-11].
  21. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2013, s. 715 [zarchiwizowane 2013-07-15].
  22. ↑ Nowy schemat komunikacji miejskiej. [w:] Strona Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego – Łódź. mpk.lodz.pl > Dla pasażera > Nowa Siatka Połączeń > Pobierz Schemat Nowej Siatki Połączeń [on-line]. MPK – Łódź Spółka z o.o., 2017-04-02. [dostęp 2017-04-05].
  23. ↑ Wojciech Dębski, Łódzkie tramwaje i autobusy. Strona poświęcona historii komunikacji miejskiej w Łodzi i okolicach, Wojciech Dębski, 2006–2017 [dostęp 2017-01-18].
  24. ↑ Włodzimierz Hyży, Waldemar Fortecki: BUSLODZ.PL4. Łódzkie autobusy i tramwaje. [w:] Strona „BUSLODZ.PL4. Łódzkie autobusy i tramwaje”. buslodz.pl > Linie [on-line]. BUSLODZ.PL – Łódzkie autobusy i tramwaje, 2005–2017. [dostęp 2017-11-21].
  25. ↑ Arboretum. [w:] Strona dewelopera „Hines” Polska. hines.pl > Portfolio > Arboretum [on-line]. „Hines”, 2012. [dostęp 2018-06-30].
  26. ↑ sk. Uroczystości w VI LO im. J. Lelewela. „Dziennik Łódzki”. Rok XL (nr 71 (10559)), s. 6, 1984-03-23. Łódź: Łódzkie Wydawnictwo Prasowe. ISSN 1898-3111. [dostęp 2017-01-16]. 
  27. ↑ Historia Szkoły. Kalendarium ważniejszych wydarzeń w historii szkoły. [w:] Strona VI Liceum Ogólnokształcącego im. J. Lelewela w Łodzi. 6lo.ayz.pl > Historia Szkoły [on-line]. VI Liceum Ogólnokształcące im. J. Lelewela w Łodzi. [dostęp 2017-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-16)].
  28. ↑ Chrzest ulic w Łodzi. Uporządkowanie nazw. „Echo”. Rok VI (nr 286), s. 4, 1930-10-18. Franciszek Probst (red. nacz.). Łódź: Władysław Stypułkowski. [dostęp 2016-06-30]. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Lecznicza_w_Łodzi&oldid=73439352”