Ulica Jana Styki i Wojciecha Kossaka we Wrocławiu
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość | 126 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||
| 51°06′36,822″N 17°02′35,504″E/51,110228 17,043196 | |||||||||||||||||||
.jpg)
Ulica Jana Styki i Wojciecha Kossaka – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście, w jego części nazywanej Nowym Miastem[1][2][3]. Łączy ulicę Jana Ewangelisty Purkyniego i Andrzeja Frycza-Modrzewskiego z ulicą św. Jana Kapistrana i dalej stanowi ulicę ślepą[1][4][5]. Ulica ma 126 m długości[1]. Po wschodniej stronie ulicy znajduje się rotunda w której eksponowana jest Panorama Racławicka[6][7]. Ulica kończy się przy Parku Juliusza Słowackiego i zabytkowym kompleksie w który mieści się Muzeum Architektury[6][8][9].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Znaczącą budowlą położoną przy tej ulicy jest, powstała dzięki ufundowaniu w 1453 r., klasztor i kościół Bernardynów[8][10][11][12]. Kompleks ten został mocno zniszczony w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. W 1948 roku ruiny zostały zabezpieczone[9][10][11][12], a w latach 1956–1972[8] (lub w latach 1957–1962[10]) całość odbudowano[8][10]. Prace prowadzono pod kierunkiem dr. inż. arch. Edmunda Małachowicza. Ówcześnie w kompleksie tym mieściło się Muzeum Architektury i Odbudowy a także Urząd Konserwatora Zabytków, oraz siedziba Przedsiębiorstwa Pracownie Konserwacji Zabytków[10]. Współcześnie kompleks ten przeznaczony jest dla potrzeb Muzeum Architektury[8][9].
Po zachodniej stronie ulicy rozpościera się kompleks zabudowy z rotundą, w której eksponowana jest Panorama Racławicka. Jego budowa rozpoczęła się 10.11.1966 r. Autorami projektu byli Ewa Dziekońska i Marek Dziekoński[13]. Autorami zaś samej panoramy byli Jan Styka i Wojciech Kossak, dziś upamiętnieni również w nazwie przylegającej do kompleksu ulicy. Otwarcie ekspozycji z panoramą miało miejsce 1985 r.[7][14]
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
Współczesna nazwa ulicy – Jana Styki i Wojciecha Kossaka – została nadana uchwałą podjętą przez Radę Miejską Wrocławia z dnia 10.06.2010 r. nr LI/1497/10[1]. Nazwa ta upamiętnia Wojciecha Kossaka i Jana Stykę, autorów Panoramy Racławickiej eksponowanej w rotundzie położonej po wschodniej stronie ulicy[7].
Układ drogowy[edytuj | edytuj kod]
Do ulicy przypisana jest droga wewnętrzna o długości 126 m[1] położona na działkach o łącznej powierzchni 2108 m2[1][15]. Ulica biegnie od ulicy Jana Ewangelisty Purkyniego i Andrzeja Frycza-Modrzewskiego do deptaka św. Jana Kapistrana i dalej stanowi ulicę ślepą, przechodzącą w deptak prowadzący przez Park Juliusza Słowackiego do Promenady Staromiejskiej i Alei Juliusza Słowackiego[1][4].
Ulice powiązane z ulicą Jana Styki i Wojciecha Kossaka:
- skrzyżowanie:
- deptak: ul. św. Jana Kapistrana
- koniec ulicy, dalej deptak przez Park Juliusza Słowackiego do Promenady Staromiejskiej[18] i Alei Juliusza Słowackiego[19].
Zabudowa i zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]
Po stronie wschodniej w kwartale pomiędzy ulicą Bernardyńską, Jana Ewangelisty Purkyniego, św. Jana Kapistrana oraz ulicy Jana Styki i Wojciecha Kossaka rozciąga się nienazwany plac o powierzchni 5249 m²[20]. Był on w pewnych okresach czasu użytkowany częściowo na parking, a obecnie stanowi Zieleniec przy Purkyniego[18]. Część tego terenu przeznaczona jest na utworzenie ciągu pieszo-rowerowego[21], a część pod zabudowę dla potrzeb kultury i usług towarzyszących[22]. Na południe od ulic św. Jana Kapistrana przy końcowym odcinku ulicy położona jest zabudowa dawnego klasztoru i kościoła stanowiących zespół pobernardyński obecnie użytkowana na potrzeby Muzeum Architektury[8][9].
Na południe od krańca ulicy oraz częściowo po jej wschodniej stronie położony jest Park Juliusza Słowackiego[18]. Dalej przy ulicy Jana Ewangelisty Purkyniego położony jest Zespół budynków "Panoramy Racławickiej", który wraz z otoczeniem wpisano w 1991 r. do rejestru zabytków. Wpis ten został rozszerzony w 1998 r.[6]
Ulica położona jest w obszarze znajdującym się na wysokości bezwzględnej pomiędzy 117,5 a 118,5 m n.p.m.[23]. Jest on objęty rejonem statystycznym nr 933180, w którym gęstość zaludnienia wynosiła 60 osób/km² przy 19 osobach zameldowanych (według stanu na dzień 31.12.2018 r.)[24].
Ochrona i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obszar, na którym położona jest ulica Jana Styki i Wojciecha Kossaka, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII–XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[25][26]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[27][28]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz historycznego charakteru najstarszej części miasta[29].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:
| obiekt, położenie | powstanie, nr rej.[a] | fotografia |
|---|---|---|
| strona wschodnia | ||
| Zespół budynków "Panoramy Racławickiej" wraz z otoczeniem ulica Jana Ewangelisty Purkyniego 11[6][30][31] | 10.02.1966 r. (rozpoczęcie budowy) – 1969 r. A/2281/464/Wm z dnia 25.11.1991 r.; 16.07.1998 r. (rozszerzenie)[6][30][31] |  |
| strona wschodnia i południowa | ||
| Park im. Juliusza Słowackiego aleja Juliusza Słowackiego[6][32] | lata 20. XIX wieku, lata 1878-1884, po 1945 r. gez, mpzp[6][32] |  |
| strona zachodnia | ||
| Kościół klasztorny pod wezwaniem św. Bernardyna ze Sieny, obecnie Muzeum Architektury ul. Bernardyńska 5[6][33][34] | lata 1463-1502, lata 1609-1619, 1628 r. pożar, odbudowa do 1634 r., lata 1702-1704 przebudowa, lata 1899-1901 renowacja, zniszczony w 1945 r., lata 1956-1965 odbudowa A/1298/16[6][33][34] z dnia 28.11.1947 r.[34] i z dnia 23.10.1961 r.[6][33][34] |  |
| Klasztor Zakonu Bernardynów (Franciszkanów Obserwantów), obecnie Muzeum Architektury ul. Bernardyńska 5[6][34][35] | około 1500 r., 1628 r. pożar, odbudowa do 1634 r., 1782 r., 1827 r. rozbudowa, 1907 r. renowacja lata 1871-1872 rozbudowa, 1945 r. zniszczony, lata 1956-1974 odbudowa A/1299/17[6][34][35] z dnia 8.11.1958 r.[34] i z dnia 23.10.1961 r.[6][34][35] |  |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez - gminna ewidencja zabytków.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5320 (Styki Jana i Kossaka Wojciecha).
- ↑ SIP 2019 ↓, Osiedla Wrocławia.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 592-593 (Nowe Miasto).
- ↑ a b SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 318 (Janickiego Klemensa).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m SIP 2019 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
- ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 648 (Panorama Racławicka).
- ↑ a b c d e f Harasimowicz 2006 ↓, s. 67 (Bernardyńska).
- ↑ a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 567 (Muzeum Architektury).
- ↑ a b c d e Antkowiak 1970 ↓, s. 17-18 (Bernardyńska).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 421-422 (Kościół św. Bernardyna ze Sieny).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 370-371 (Klasztor Franciszkanów Obserwantów, Bernardynów).
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 214-215 (Purkyniego).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 173 (Dziekoński Marek M.).
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_28, 17/1, 18/9.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 4448-4453 (Purkyniego Jana).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 2248 (Modrzewskiego - Frycza Andrzeja).
- ↑ a b c SIP 2019 ↓, Mapa przyrodnicza.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 4865-4866 (Słowackiego aleja).
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_28, 16/2.
- ↑ Uchwała RMWr 2011 ↓, §29.
- ↑ Uchwała RMWr 2011 ↓, §23.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa wysokościowa.
- ↑ SIP 2019 ↓, Demogrfia.
- ↑ NID 2019 ↓, s. 207.
- ↑ GEZ 2019 ↓, poz. 68.
- ↑ NID 2013 ↓.
- ↑ MP 1994 ↓.
- ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
- ↑ a b NID 2019 ↓, s. 213.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 7192.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, 8011.
- ↑ a b c GEZ 2019 ↓, 379.
- ↑ a b c d e f g h NID 2019 ↓, s. 209.
- ↑ a b c GEZ 2019 ↓, 380.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Antkowiak, Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9) (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06] (pol.).
- Uchwała VI/77/11 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 10 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Klemensa Janickiego i Bernardyńskiej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; TEKST JEDNOLITY z 2013 r. ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego - Obwieszczenie Rady Miejskiej Wrocławia z 28 listopada 2013 r. (Dz.Urz.Woj.Doln. z 2014 r. poz.84); Biuletyn Urzędowy RMW z 21 lutego 2011 r. Nr 2, poz.84, Wrocław, 10 lutego 2011 [dostęp 2019-08-01] (pol.).
- Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 20 września 2019 [dostęp 2019-09-21] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2019 [dostęp 2019-08-23] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ulica Styki Jana i Kossaka Wojciecha, [w:] Wrocław, Nowe Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-10-23] (pol.).
- ul. Styki Jana i Kossaka Wojciecha, [w:] Wrocław, Nowe Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 599421 [dostęp 2019-10-23] (pol.).
- ul. Jana Styki i Wojciecha Kossaka, wikimapia.org [dostęp 2019-10-23] (pol.).
