Ulica Braniborska we Wrocławiu
| Szczepin | |||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
| Długość | 0,85 km | ||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||
 51°06′40,7″N 17°00′42,5″E/51,111306 17,011806 | |||||||||||||||||||||||||
Ulica Braniborska we Wrocławiu – ulica we wrocławskim osiedlu Szczepin, łącząca plac Orląt Lwowskich (od skrzyżowania z Nabycińską) z placem Strzegomskim (przy skrzyżowaniu ze Smolecką); odcinek ten liczy 850 metrów długości. Jej przedłużeniem na północny zachód jest ulica Strzegomska.
Powstałe w połowie XIX wieku dwa dworce kolejowe – w roku 1842 Świebodzki (Freiburger Bahnhof) i w 1844 Dolnośląsko-Marchijski (Niederschlesisch-Märkischer Eisenbahnhof) – spowodowały, że przemysł ciężki w rejonie przedmieścia Szczepin zaczął się – dzięki komunikacji kolejowej – szybko rozwijać. Budowane wzdłuż torów trasy berlińskiej magazyny i warsztaty wymagały również dostępu drogowego, który zapewniła wytyczona wzdłuż nich ulica, nazwana wówczas Berliner-Straße („ulica Berlińska”, obecnie Braniborska). Do dnia dzisiejszego charakter jej zabudowy niewiele się zmienił, nadal większość jej zabudowy po stronie południowej to obiekty niemieszkalne, choć dawna kolejowa trasa berlińska przestała być eksploatowana.
W zlokalizowanych przy ul. Braniborskiej nr 2/10 budynkach, zbudowanych według projektu architekta Wilhelma Grapowa[a], w latach 1869-1872 znajdował się dawniej Dworzec Miejski Kolei Prawego Brzegu Odry oraz Königlische Oberzoll Direktion – Dyrekcja Głównego Królewskiego Urzędu Celnego.
Polska nazwa ulicy jest słowiańską formą przymiotnika od nazwy prowincji Brandenburgia[b].
W prostokącie ulic Braniborskiej, Trzemeskiej, Legnickiej i Dobrej (Berliner Str., Mariannenstr., Friedrich-Wilhelm Str., Dessauerstr.) od roku 1777 do 1867 funkcjonował tzw. Wielki Cmentarz (Grosser Friedhof). Jego powstanie było następstwem edyktu króla Prus z roku 1775, zakazującego pochówków w obrębie murów miejskich. Kaplicę cmentarną zaprojektował Heinrich Gottlieb Dreyer. Nazwa „Wielki” w odniesieniu do tego cmentarza wzięła się stąd, iż grzebano na nim najważniejsze postaci miasta: pochówek na tym cmentarzu był wyrazem szacunku dla osiągnięć zmarłego. Cmentarz użytkowany był do 1867 roku przez parafie ewangelickie św. Marii Magdaleny, św. Elżbiety i św. Bernardyna; na początku XX wieku nieczynny cmentarz przejęły parafie św. Marii Magdaleny i św. Elżbiety, zatem nazywany bywał czasem cmentarzem Magdaleny (Magdalenenfriedhof). Zniszczony w wyniku działań wojennych cmentarz ulegał dalszej dewastacji, jak wiele innych pozostałości niemieckiej historii miasta; ostatecznie został zlikwidowany w 1957 roku, a na jego miejscu powstały bloki z wielkiej płyty.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ten sam architekt zaprojektował też budynek wrocławskiego Dworca Głównego i Dworca Nadodrze.
- ↑ Od słowiańskich nazw prowincji (dlnłuż. Bramborska, grnłuż. Braniborska) wywodzi się polski przymiotnik braniborski, oznaczający tyle, co brandenburski, pojawiający się w niektórych nazwach własnych w Polsce, np. Wieża Braniborska w Zielonej Górze, ul. Braniborska (do 1945 roku Franz-Engel-Straße) w Szczecinie, ul. Braniborska w Poznaniu na Junikowie, oraz obowiązująca od 1945 do 1951 roku nazwa placu Braniborskiego, dziś placu Orląt Lwowskich – przed wojną do 1935 Berlinerplatz, potem Elfer Platz, a od 1951 do 1990 placu Kirowa – we Wrocławiu. Ten sam źródłosłów ma czeska nazwa ziemniaków – brambory.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- M. Burak, H. Okólska: Cmentarze dawnego Wrocławia. Via Nova, 2007.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wielki Cmentarz, wroclawzwyboru.blox.pl
- W. Czajka, Cmentarz Wielki we Wrocławiu – miejsce pochówku E.F.F. Chladniego, Mat. V Konf. Meteorytowej, Wrocław, 2008.
- Ulica Braniborska na str. polska-org,pl