Ulica Bożego Ciała we Wrocławiu
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość | 187 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||
| 51°06′17,715″N 17°01′56,767″E/51,104921 17,032435 | |||||||||||||||||||
.jpg)
Ulica Bożego Ciała – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Biegnie od ulicy Świdnickiej do ulicy Widok oraz placu Teatralnego i ulicy Teatralnej[1][2]. Ma 187 m długości[2]. Północną stronę ulicy zajmuje między innymi zabytkowy kościół Bożego Ciała oraz plebania[3][4] i budynek dawnego Hotelu „Bayrischer Hof”[3], a po stronie południowej i wschodniej rozciąga się Promenada Staromiejska[3][5][6] znajduje się również zabytkowy budynek dawnej resursy kupieckiej, a obecnie Wrocławski Teatr Lalek[3][7][8] i dawna wartownia (Kordegarda)[3][9].
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
- Durchgang, do 1914 r.[10]
- Kreuzherrenweg, od 1914 do 1945 r.[10][11]
- Bożego Ciała, od 1945 r.[2][10][11].
Pierwotna nazwa ulicy Durchgang oznaczała dosłownie „przejście”[10]. Kolejna nazwa Kreuzherrenweg nawiązywała do komandorii joannitów – dawny Kreuzhof lub Kreuzherrenhof, który leżał naprzeciw kościoła Bożego Ciała[11][12][13][14]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.11.1945 r.[2].
Układ drogowy[edytuj | edytuj kod]
Do ulicy przypisana jest droga gminna numer 106464D o długości 187 m[2] klasy lokalnej[15] (o powierzchni działki 2491 m²)[16].
Ulice i place powiązane z ulicą Bożego Ciała:
- skrzyżowanie: ulica Świdnicka[1][2][17], ulica z dwutorową linią tramwajową[18]
- skrzyżowanie, wszystkie place i ulice z dwutorowymi liniami tramwajowymi[18]:
Zabudowa i zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]
Obszar przy ulicy jest obecnie zagospodarowany i jego przeznaczenie zgodne jest z obecnie istniejącym. Na północ i zachód od ulicy przewidziane są między innymi usługi centrotwórcze, obiekty sakralne, usługi inne[22], a na południe od ulicy zieleń[23][24], wystawy i ekspozycje, obiekty upowszechniania kultury, usługi, szalet, zieleń[25]. Natomiast na wschód od niej wskazuje się takie przeznaczenie jak: usługi kultury, gastronomia, rozrywka, obiekty kongresowe i konferencyjne itd.[26]. Obiektem szczególnym podlegającym ochronie jest fontanna z grupą krasnali[27].
Ochrona i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obszar, na którym położona jest ulica Bożego Ciała, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[28][29][30]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[31][32][33]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[34]. Ulica i tereny przyległe położone są w strefie ochrony konserwatorskiej[35][36] i archeologicznej strefie ochrony konserwatorskiej[37][38].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:
| obiekt, położenie | powstanie, nr rej.[a] | foto |
|---|---|---|
| strona północna i zachodnia | ||
| Kościół klasztorny Joannitów, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Bożego Ciała ulica Bożego Ciała 1[3][39][28] | XIV-XV wiek[3] (2 ćwiartka XV wieku[28]) 13 z dnia 27.11.1947 r.[28] oraz 289/19 z dnia 23.10.1961[3][39][28] |  |
| Plebania kościoła rzymsko-katatolickiego parafialnego pod wezwaniem Bożego Ciała ulica Bożego Ciała 1[3][40][41] | 1873 r., 1928 r.[3] (połowa XVIII wieku[28]) A/2711/255 z dn. 30.12.1970[3][40][41] |  |
| Hotel „Bayrischer Hof”, następnie Bank „Disconto-Gesellschaft”, | 1878 r., 1920-1921 r. gez, mpzp[3][42] XIX/XX wiek[43] | .jpg) |
| strona południowa i wschodnia | ||
| Kordegarda, przed 1945 – "Cafe Torwache", "Deutscher Verlag", obecnie "Cafe Borówka" ulica Świdnicka 38a[3][44][43][9] | ok. poł. XVIII w., ok. 1835 r.[3] (połowa XVIII i 1 połowa XIX wieku[43]) A/1494/526/Wm z dn. 10.08.1993[3][44][43] |  |
| Szalet miejski ulica Świdnicka 38a[3][45][46][47] | druga połowa XIX wieku gez, mpzp[3][45][46] |  |
| Promenada Staromiejska (wzdłuż Fosy Miejskiej, w miejscu dawnych fortyfikacji obronnych)[3][48] | po 1807 r., projekt 1813 r. (Johann Friedrich Knorr) gez, mpzp[3][48] |  |
| zachowany historyczny schron podziemny przy ulicy Bożego Ciała[49] | mpzp[49] | |
| Ogród resursy kupieckiej (Zwingergarten), obecnie Park Mikołaja Kopernika[3][50] | poł. XIX w., l. 2009-2010 (prace rewaloryzacyjne) gez, mpzp[3][50] |  |
| Resursa Kupiecka (Dom Związku Chrześcijańskich Kupców), obecnie Wrocławski Teatr Lalek wraz ze skwerem od frontu i terenem działki (nr 17 AM-33) plac Teatralny 4[3][51][43] | lata 1892-1894 (projekt E. Blümner), rozbudowa lata 1905-1909 (proj. A. Grau) [3](lata 1892-1909[43]) A/2474/495/Wm z dnia 05.10.1992 r. [3][51][43] | .jpg) |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez – gminna ewidencja zabytków.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ a b c d e f g ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 347 (Bożego Ciała).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y SIP 2019 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 409 (Kościół Bożego Ciała).
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa przyrodnicza.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 719-719 (Promenada Staromiejska).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 747-748 (Resursa kupiecka).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 983 (Wrocławski Teatr Lalek).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 945 (Wartownia Świdnicka).
- ↑ a b c d Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 39 (Durchgang).
- ↑ a b c Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 86 (Kreuzherrenweg).
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 258-262 (Świdnicka).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 889-890 (Świdnicka).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 388-389 (Komandoria Joannitów).
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §24 ust. 2 pkt 1.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_33, 14.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5581-5587 (Świdnicka).
- ↑ a b wroclaw.pl 2019 ↓.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5966 (Widok).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5663-5664 (Teatralny).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5661-5662 (Teatralna).
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §18.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §20.
- ↑ Uchwała RMWr 2010b ↓, §31.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §19.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §28.
- ↑ Uchwała RMWr 2010b ↓, §35 ust. 2 pkt 4.
- ↑ a b c d e f NID 2018 ↓, s. 207.
- ↑ GEZ 2019 ↓, poz. 68.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §9 ust. 2.
- ↑ NID 2013 ↓.
- ↑ MP 1994 ↓.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §9 ust. 1.
- ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §10.
- ↑ Uchwała RMWr 2010b ↓, §11 ust. 1 i 2.
- ↑ Uchwała RMWr 2007 ↓, §11.
- ↑ Uchwała RMWr 2010b ↓, §11 ust. 3 i 4.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 666.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 667.
- ↑ a b NID 2018 ↓, s. 218.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9120.
- ↑ a b c d e f g h NID 2018 ↓, s. 232.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9011.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9012.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2007 ↓, §19 ust. 2 pkt 1.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 855 (Szalety publiczne).
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 6532.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2010b ↓, §9 ust. 1 pkt 7.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9122.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9121.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Antkowiak, Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9) (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Schematy stałe komunikacji zbiorowej, Komunikacja dzienna – schemat ważny od 4 maja 2019 roku, Oficjalny serwis Wrocławia, 4 maja 2019 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06] (pol.).
- Uchwała XII/268/07 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 13 września 2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Placu Wolności, w części A, w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 18 października 2007 r. Nr 257, poz.2960.; Biuletyn Urzędowy RMW z 27 września 2007 r. Nr 8, poz.244., Wrocław, 13 września 2007 [dostęp 2019-06-13] (pol.).
- Uchwała XLV/1370/10 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru ograniczonego ulicami: Kazimierza Wielkiego, Podwale, Bożego Ciała, Widok w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; TEKST JEDNOLITY z 2016 r. ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego – Obwieszczenie Rady Miejskiej Wrocławia z 15 września 2016 r. (Dz.Urz.Woj.Doln. z 2016 r. poz.4331); Biuletyn Urzędowy RMW z 1 lutego 2010 r. Nr 1, poz.16., Wrocław, 21 stycznia 2010 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ulica Bożego Ciała, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-13] (pol.).
- ul. Bożego Ciała, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 585935 [dostęp 2019-06-13] (pol.).
- ul. Bożego Ciała, wikimapia.org [dostęp 2019-06-13] (pol.).
