Trzebule
| wieś | |
 Ruiny trzebulskiego pałacu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna | 68 |
| Kod pocztowy | 66-627[2] |
| SIMC | 0909153 |
Położenie na mapie gminy Dąbie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
 51°57′26″N 15°14′57″E/51,957222 15,249167[1] | |
Trzebule (niem. Treppeln)[3] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Dąbie.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
O tutejszych dobrach pierwsze informacje pochodzą z XV wieku[3]. Około 1500 roku odnotowano osiadłych we wsi Bornsdorfów. Dokonali oni sprzedaży czynszów oraz dochodów[4][3]. Następnymi właścicielami majątku była rodzina von Knobelsdorff, a dobra od tej rodziny w 1664 zakupili Marwitzowie. Pod patronatem Dietricha von der Marwitza w 1670 roku zbudowano we wsi kościół. W późniejszym okresie często zmieniali się właściciele dóbr trzebulskich, a byli wśród nich Christian Otto von Gröben i rodzina Żychlińskich[5][3]. Właścicielem dóbr w latach 70 XIX wieku był generał kawalerii baron von Rheinbaben i w tym czasie we wsi pracowała fabryka krochmalu, młyn parowy i wodny oraz cegielnia. W 1900 roku osiedlił się tu baron von Finckenstein, a rodzina Finckensteinów prawdopodobnie władała majątkiem trzebulskim do II wojny światowej[3].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela z XVII wieku jest drewniano-szachulcową, zrębową budowlą[7]. Wzniesiony na planie ośmioboku jako zbór ewangelicki. Dostawiono do niego w XVIII wieku dwie przybudówki w konstrukcji szkieletowej, ale do naszych czasów nie zachowały się[7]. Przetrwała szachulcowa kruchta, która stanęła w XIX wieku po południowej stronie świątyni. Posiada dach ośmioboczny, który wieńczy tzw. ślepa latarnia. Po przejęciu kościoła w 1945 roku przez katolików został poświęcony jako filialny, należący do parafii w Leśniowie Wielkim[7]. We wnętrzu po przejęciu dokonano szereg zmian przystosowując go do potrzeb liturgii katolickiej. Rozebrano część empor, usunięto ambonę i przebudowano ołtarz[7]
- zespół pałacowy, z połowy XIX wieku:
- pałac zbudowano w trzeciej ćwierci XIX stulecia[8][3]. Neoklasycystyczny na zrębach starszej budowli, której relikty zachowały się jeszcze w pałacowych piwnicach. Jest parterową podpiwniczoną budowlą zbudowaną na planie podkowy. Posiada piętrowy ryzalit umieszczony w elewacji frontowej oraz dwuspadowy dach[3]. Po II wojnie światowej budynek pałacu znajdował się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Rolnego i przez wiele lat pełnił funkcje mieszkalne. Od dłuższego czasu jest nieużytkowany i ulega postępującej destrukcji[3]
- budynki gospodarcze
- park z sadem.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141062
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1311 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f g h Garbacz 2011 ↓, s. 224.
- ↑ Wynika to z treści jednego z dokumentów z 1513 roku
- ↑ Rodzina na miejscowym cmentarzu w 1802 roku zbudowała okazały grobowiec
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 12. [dostęp 2013-01-22].
- ↑ a b c d Garbacz 2011 ↓, s. 225.
- ↑ Prawdopodobnie zbudowany z inicjatywy rodziny Żychlińskich
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 224-225. ISBN 978-83-919914-8-0.
