Trifluorometan
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | CHF3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa | 70,014 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | bezbarwny gaz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | metan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Trifluorometan (fluoroform) – związek chemiczny o wzorze CHF3. Jest jednym z trihalogenometanów (halogenoformów), czyli związków o wzorze CHE3, gdzie E jest symbolem halogenu. Fluoroform ma kilka niszowych zastosowań. Jest półproduktem w procesie produkcji politetrafluoroetylenu (teflonu, tarflenu). Jest wytwarzany w żywych organizmach w wyniku procesu dekarboksylacji kwasu triflourooctowego.
Zastosowania przemysłowe[edytuj | edytuj kod]
CHF3 jest używany jako czynnik chłodniczy, znany pod nazwami: R-23 oraz HFC-23.
Jest używany w przemyśle półprzewodników do plazmowego rytowania tlenku krzemu i azotku krzemu.
R-23 jest także używany w systemach tłumienia ognia zamiast Halonu 1301. Jako środek gaśniczy został oznaczony przez firmę DuPont nazwą FE-13. Używanie CHF3 do tego celu jest rekomendowane, z powodu jego niskiej toksyczności, małej reaktywności i dużej gęstości.
CHF3 jest potencjalnym gazem cieplarnianym. Szacuje się, że tona CHF3 daje podobny efekt jak 11700 ton dwutlenku węgla w atmosferze. Długość życia w atmosferze wynosi ok. 270 lat[2].
Chemia[edytuj | edytuj kod]
CHF3 został po raz pierwszy otrzymany przez Meslansa w gwałtownej reakcji jodoformu z suchym fluorkiem srebra w 1894 roku. Reakcja została powtórzona przez Ruffa, który zastąpił fluorek srebra mieszaniną fluorków rtęci i wapnia. Reakcja wymiany działa z jodoformem i bromoformem. Podstawienie atomów halogenów jest mniej gwałtowne. Po zamianie procesu na dwuetapowy najpierw powstaje bromodifluorometan w reakcji bromoformu z fluorkiem antymonu, po czym wieńczy proces reakcją powstałego półproduktu z fluorkiem rtęci. Pierwsza efektywna metoda wytwarzania CHF3 została opisana przez Henne'go[3].
CHF3 jest bardzo słabym kwasem (pKa ≈ 25-28). W wyniku deprotonacji tworzy aniony CF3-.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 3-500, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ Przewodnik do wykonywania przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli przestrzegania przepisów Rozporządzenia (WE) nr 842/2006 w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych. wrzesień 2020. [dostęp 2016-07-16].
- ↑ Refrigerant Data Summary, Engineered Systems, 18 str. 74-88 2001