Transwal

Republika Południowoafrykańska (Transwal)
Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal)
	1856–1877; 1881–1902
Flaga	Godło
	Dewiza: (holenderski) Eendragt Maakt Magt ; (Jedność tworzy siłę)
	Hymn: Transvaalse Volkslied ; (Hymn Transwalu)
Język urzędowy	holenderski
Stolica	Pretoria
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Stephanus J. P. Kruger
Religia dominująca	kalwinizm afrykanerski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Republika Południowoafrykańska (niderl. Zuid-Afrikaansche Republiek, ZAR), potocznie Transwal (Transvaal Republiek; dosłownie „Republika za rzeką Vaal”) – państwo burskie na terenie obecnej Republiki Południowej Afryki, istniejące z przerwami w latach 1852–1902.

Stolicą republiki została założona w 1855 roku Pretoria, w której miał siedzibę rząd^[1]. Parlament nazywany Volksraadem liczył 24 członków. Pierwszym prezydentem wybranym w 1857 został Marthinus Wessel Pretorius^[2]. ZAR powstała w 1852, i była wolna od 1856 do 1877. Na krótko po pierwszej wojnie burskiej w 1881 Burowie odzyskali niepodległość względem korony brytyjskiej. Jednak już w 1900 ponownie zostali przez nią anektowani podczas drugiej wojny burskiej. Oficjalnie inkorporowanie państwa miało miejsce dopiero w pakcie kończącym wojnę z 31 maja 1902. W 1910 jako Transvaal stała się czwartą prowincją Związku Południowej Afryki, brytyjskiego dominium.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Terytorium przyszłego Transwalu zostało skolonizowane w latach 1830-1840 przez burskich osadników, podczas Wielkiego Treku. Opuścili oni zdominowaną przez Brytyjczyków Kolonię Przylądkową. Kolonizatorzy łatwo pokonali miejscową ludność i ustanowili kilka republik nie poddanych brytyjskiej kontroli. Z końcem lat 50. XIX wieku Brytyjczycy doszli do porozumienia z burskimi republikami w następstwie czego powstał Transwal. Brytyjczycy dokonali jego aneksji w 1877 roku pod pretekstem konieczności rozwiązania sporów granicznych pomiędzy Burami a Zulusami. Transwal odzyskał niepodległość w 1881 roku po zakończeniu pierwszej wojny burskiej. Odkrycie w 1885 roku ogromnych złóż złota w Witwatersrand spowodowało masową imigrację do Transwalu obcokrajowców zwanych uitlanders. Większość z nich było Brytyjczykami. Rosnące napięcia na tle narodowościowym doprowadziły do wybuchu drugiej wojny burskiej, a w jej następstwie inkorporację Transwalu do Imperium Brytyjskiego w 1900. W dziesięć lat później w wyniku połączenia republik burskich z Kolonią Przylądkową powstał Związek Południowej Afryki.

Prezydenci republiki[edytuj | edytuj kod]

#	Portret	Imię i nazwisko	Kadencja		Uwagi
#	Portret	Imię i nazwisko	Początek	Koniec	Uwagi
1		Marthinus Wessel Pretorius (1819–1881)	6 stycznia 1857	15 września 1860
–		Johannes Hermanus Grobler	15 września 1860	6 grudnia 1860	p.o. prezydenta
2		Stephanus Schoeman (1810–1890)	6 grudnia 1860	17 kwietnia 1862
3		Willem Cornelis Janse van Rensburg (1818–1865)	18 kwietnia 1862	10 maja 1864	p.o. prezydenta do 23 października 1863
4		Marthinus Wessel Pretorius (1819–1881)	10 maja 1864	22 listopada 1871
–		Daniel Jacobus Erasmus (1830 – 1913)	21 listopada 1871	1 lipca 1872	p.o. prezydenta
5		Thomas François Burgers (1791–1866)	1 lipca 1872	12 kwietnia 1877
Inwazja brytyjska (1 lipca 1872 – 12 kwietnia 1877)
–		Triumwirat Joubert, Kruger, Pretorius	8 sierpnia 1881	9 maja 1883
6		Paul Kruger (1825–1904)	9 maja 1883	31 maja 1902	opuścił kraj 10 września 1900 roku
–		Schalk Willem Burger (1852–1918)	10 września 1900	31 maja 1902	p.o. prezydenta