Todiramphus

Todiramphus[1]
Lesson, 1827[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – łowczyk obrożny (T. chloris)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

kraskowe

Rodzina

zimorodkowate

Podrodzina

łowce

Rodzaj

Todiramphus

Typ nomenklatoryczny

Alcedo tuta J.F. Gmelin, 1788

Gatunki

29 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Todiramphus – rodzaj ptaków z podrodziny łowców (Halcyoninae) w obrębie rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, Australii i Oceanii oraz plamowo na Półwyspie Arabskim i w północno-wschodniej Afryce[13][14].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 16–30 cm; masa ciała 28–146 g[13].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1827 roku francuski zoolog René Lesson w artykule poświęconym nowemu rodzajowi zimorodków opublikowanym w czasopiśmie Mémoires de la Société d'Histoire Naturelle de Paris[2]. Lesson wymienił dwa gatunki – Alcedo tuta J.F. Gmelin, 1788 i Todiramphus divinus Lesson, 1827 (= Alcedo venerata J.F. Gmelin, 1788) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Alcedo tuta J.F. Gmelin, 1788 (łowczyk białobrewy)[15].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Todiramphus: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); gr. ῥαμφος rhamphos ‘dziób’[16].
  • Coporhamphus: gr. κωπη kōpē ‘wiosło’; ῥαμφος rhamphos ‘dziób’[17].
  • Cyanalcyon: gr. κυανος kuanos ‘ciemnoniebieski, modry’; łąc. alcyon, alcyonis ‘zimorodek’, od gr. αλκυων alkuōn, αλκυονος alkuonos ‘zimorodek’[18]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Halcyon pyrrhopygia Gould, 1841[19].
  • Sauropatis (Saupopatis): gr. σαυρος sauros ‘jaszczurka’; πατεομαι pateomai ‘jeść’ (por. πατεω pateō ‘deptać’)[20]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Halcyon sanctus Vigors & Horsfield, 1827[21].
  • Lazulena: średniowiecznołac. lazulus ‘lazur, modry’; gr. ωλενη ōlenē ‘łokieć, przedramię’[22]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Halcyon macleayii Jardine & Selby, 1830.
  • Antisyma: gr. αντι anti ‘naprzeciwko, odpowiedni’; rodzaj Syma Lesson, 1827 (rdzawogłów)[23]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Alcedo australasia Vieillot, 1818.
  • Hyposyma: gr. ὑπο hupo ‘trochę jak, związany z’; rodzaj Syma Lesson, 1827[24]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Halcyon cinnamomina Swainson, 1821.
  • Dilazula: gr. δι- di- ‘podwójny’, od δις dis ‘dwa razy’, od δυο duo ‘dwa’; średniowiecznołac. lazulus ‘lazur, modry’[25]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Halcyon nigrocyanea Wallace, 1862.
  • Dilazulena: gr. δι- di- ‘podwójny’, od δις dis ‘dwa razy’, od δυο duo ‘dwa’; rodzaj Lazulena Mathews, 1918[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Halcyon winchelli Sharpe, 1877.
  • Leucalcyon: gr. λευκος leukos ‘biały’; rodzaj Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)[27]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Halcyon saurophaga Gould, 1843.
  • Melanalcyon: gr. μελας melas, μελανος melanos ‘czarny, ciemny, ciemnolicy’; rodzaj Alcyone Swainson, 1837[28]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Todiramphus funebris Bonaparte, 1850.
  • Todalcyon: zbitka wyrazowa nazw rodzajowych: Todiramphus Lesson, 1827 (łowczyk) oraz Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)[29]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Todiramphus recurvirostris Lafresnaye, 1842.
  • Sauropatoides: rodzaj Sauropatis Cabanis & F. Heine, Sr., 1860 (łowczyk); gr. -οιδης -oidēs ‘przypominający’[30]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Alcedo venerata J.F. Gmelin, 1788.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[31]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nowa nazwa dla Todiramphus Lesson, 1827.
  2. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia (błąd drukarski) Sauropatis Cabanis & Heine, 1860.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Todiramphus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b R.P. Lesson. Description du genre Todiramphe et de deux espèces d’oiseaux qui le composent. „Mémoires de la Société d'Histoire Naturelle de Paris”. 3, s. 420, 1827. (fr.). 
  3. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 338. (niem.).
  4. ↑ Ch.L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 319, 1854. (łac.). 
  5. ↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Schreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 158. (niem.).
  6. ↑ G.M. Mathews. List of Additions of New Subspecies to, and Changes, in my List of the Birds of Australia. „Austral Avian Record”. 3, s. 68, 1915–1919. (ang.). 
  7. ↑ Mathews 1918 ↓, s. 141.
  8. ↑ a b Mathews 1918 ↓, s. 154.
  9. ↑ a b Mathews 1918 ↓, s. 155.
  10. ↑ a b Mathews 1918 ↓, s. 156.
  11. ↑ Mathews 1918 ↓, s. 158.
  12. ↑ A. Laubmann. Bemerkungen zur Nomenklatur der Gattung Todiramphus Less. „Anzeiger der Ornithologischen Gesellschaft in Bayern”. 1, s. 98, 1926. (niem.). 
  13. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01 [dostęp 2020-10-15] (ang.), Todiramphus. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  14. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-03-02]. (ang.).
  15. ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 10. (ang.).
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Todiramphus [dostęp 2023-04-26].
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Coporhamphus [dostęp 2023-04-26].
  18. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyanalcyon [dostęp 2023-04-26].
  19. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 136. (ang.).
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sauropatis [dostęp 2023-04-26].
  21. ↑ R.B. Sharpe: A monograph of the Alcedinidæ: or, family of kingfishers. London: Published by the author, 1868–1871, s. xiv. (ang.).
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lazulena [dostęp 2023-04-26].
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Antisyma [dostęp 2023-04-26].
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hyposyma [dostęp 2023-04-26].
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dilazula [dostęp 2023-04-26].
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dilazulena [dostęp 2023-04-26].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Leucalcyon [dostęp 2023-04-26].
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Melanalcyon [dostęp 2023-04-26].
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Todalcyon [dostęp 2023-04-26].
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sauropatoides [dostęp 2023-04-26].
  31. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Halcyoninae Vigors, 1825 - łowce (wersja: 2023-12-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-03-02].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • G.M. Mathews: The birds of Australia. Cz. 7. H.F. & G. Witherby: London, 1918, s. 1–499. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Todiramphus&oldid=73032803”