Theodore Thomas
_(14780635675).jpg) | |
| Imię i nazwisko | Theodore Christian Friedrich Thomas |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Powiązania | |
Theodore Christian Friedrich Thomas (ur. 11 października 1835 w Esens, zm. 4 stycznia 1905 w Chicago)[1][2] – amerykański dyrygent i skrzypek niemieckiego pochodzenia.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W wieku 2 lat rozpoczął naukę gry na skrzypcach u swojego ojca, muzyka miejskiego z Esens. Mając 7 lat występował publicznie[2]. W 1845 wraz z rodziną przeniósł się do Nowego Jorku[1][2], gdzie razem z ojcem grał w małych orkiestrach teatralnych, zarabiając na życie[3]. W wieku czternastu lat był na tyle dojrzałym i niezależnym skrzypkiem, że samodzielnie zorganizował i odbył długą trasę koncertową, dając recitale solowe w południowych stanach USA[3]. W 1850 wrócił do Nowego Jorku, gdzie szybko ugruntował swoją pozycję czołowego skrzypka – solisty i kameralisty. Był członkiem i liderem wielu orkiestr operowych, teatralnych i koncertowych[2][3]. W 1854 został skrzypkiem Filharmonii Nowojorskiej[1][2]. Wiadomo, że w tym czasie studiował harmonię i kontapunkt[2], jednak formalnie był autodydaktą, a podstaw dyrygentury uczył się obserwując w akcji dyrygentów i muzyków w różnych orkiestrach[3].
W 1855 wraz z pianistą Williamem Masonem zainicjował czternastoletni cykl comiesięcznych koncertów kameralnych w nowojorskim Dodworth Hall, z inauguracyjnym prawykonaniem Tria fortepianowego H-dur op. 8 Brahmsa. W 1859 poprowadził w nowojorskiej Academy of Music opery Lukrecja Borgia i Faworyta Donizettiego. W 1862 osobiście sponsorował i poprowadził swój pierwszy koncert symfoniczny w Irving Hall. Program koncertu w wyważony sposób obejmował muzykę lekką i poważną, dzięki czemu Thomas łatwiej docierał do szerokiej publiczności, równocześnie bawiąc ją i edukując[2]. Podobny repertuar prezentował też podczas letnich koncertów w nowojorskim Central Park Garden (1865 i 1868–1875) oraz w Chicago (1877–1890)[1][2].
W sezonie 1862/63 wraz z Theodorem Eisfeldem prowadził koncerty w Brooklyn Philharmonic Society, od 1866 został samodzielnym dyrygentem towarzystwa pełniąc tę funkcję do 1891[1][2], a założona przez niego w 1867 Theodore Thomas Orchestra miała tam swoją stałą siedzibę[2]. W 1869 Thomas rozpoczął ze swoją orkiestrą trwającą dwie dekady serię tras koncertowych po USA i Kanadzie, często występując w miastach, w których nigdy wcześniej nie słyszano orkiestry symfonicznej, tym samym przyczyniając się w istotnym stopniu do rozwoju życia muzycznego Ameryki[2][3].
W latach 1877–1891 prowadził Filharmonię Nowojorską, będąc jej dyrektorem muzycznym i pierwszym dyrygentem[2][3]. Podczas jego kadencji poziom artystyczny i finansowy orkiestry znacznie się poprawił[1][2], a wielu muzyków z jego własnej orkiestry (którą ostatecznie rozwiązał w 1888) zostało stałymi członkami Filharmonii[2][3]. W 1891 założył Chicagowską Orkiestrę Symfoniczną, którą prowadził aż do swojej śmierci w 1905[1][2]. Orkiestra ta, od początku uznawana za jedną z najlepszych w kraju, jest też najbardziej oczywistą spuścizną Thomasa. Zarówno z tym zespołem, jak i z jego wcześniejszą Theodore Thomas Orchestra, wyznaczył rygorystycznie wysokie standardy wykonania muzyki symfonicznej w Stanach Zjednoczonych[3].
W uznaniu swoich zasług otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Yale (1880) i Hamilton College (1881)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Adam Neuer, Thomas Teodore, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 11 T-V część biograficzna, Kraków: PWM, 2009, s. 85, ISBN 978-83-224-0905-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Ezra Schabas, Thomas, Theodore (Christian Friedrich), Oxford Music Online. Grove Music Online, 20 stycznia 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.27869, via Oxford University Press [dostęp 2021-02-27] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h John E. Little, Thomas, Theodore, American National Biography, luty 2000, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.article.1801137, via Oxford University Press [dostęp 2021-02-27] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Theodore Thomas – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Dyskografia Theodore’a Thomasa w bazie MusicBrainz (ang.)