Teofil Szańkowski
| Data i miejsce urodzenia | 11 maja 1880 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1 kwietnia 1945 |
| Narodowość | polska |
| Rodzice | Anna z Szyców (Schützów), Maurycy Szańkowski |
| Małżeństwo | Janina z Kollatorowiczów (1884–1953) |
| Odznaczenia | |
 | |
Teofil Szańkowski (ur. 11 maja 1880 w Zabrodziu, zm. 1 kwietnia 1945 w Cukurycha k. Doniecka) – ziemianin polski, działacz społeczny, hodowca i twórca nowych odmian zbóż, ofiara terroru sowieckiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Teofil Szańkowski był synem Maurycego Szańkowskiego, właściciela Wierzbna i Anny z Szyców (Schützów), wnuczki Fryderyka Schütza. W 1899 roku ukończył gimnazjum w Sosnowcu, następnie studiował rolnictwo w Jenie, potem w Halle. W 1906 roku przejął po ojcu majątek o powierzchni 198 hektarów. W 1908 roku założył w Koniuszy kółko rolnicze i został jego prezesem[1]. W czasie I wojny światowej majątek został zdewastowany, a inwentarz zarekwirowany. Po wojnie Szańkowscy na 15 ha prowadzili gospodarstwo sadowniczo–warzywnicze. W 1921 roku odbudowali dwór w stylu narodowym[2][3][4].
Teofil Szańkowski wraz z żoną Janiną z Kollatorowiczów (1884–1953) zlikwidowali produkcję mleczarską i zajęli się między innymi hodowlą nowych odmian zbóż. W 1913 roku wyhodowali oryginalne odmiany zwane Wierzbieńskie (w oparciu o żyto Petkus) i pszenicę Ina (na bazie pszenic Konstancja i Książę Saski)[1]. Wzorowo prowadzone gospodarstwo odwiedzane było przez krajowych i zagranicznych specjalistów[1][2]. W czasie II wojny światowej właściciele wspierali uciekinierów z Wielkopolski i Warszawy po powstaniu w 1944 roku, uchodźców z kresów wschodnich oraz ukrywającą się młodzież z Krakowa.
Po reformie rolnej w 1944 roku majątek znacjonalizowano, a ziemię rozparcelowano. W styczniu 1945 roku Teofil Szańkowski został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu Montelupich w Krakowie. Podczas transportu w głąb Rosji zmarł 1 kwietnia 1945 roku w miejscowości Cukurycha k. Doniecka. Część hodowli nasiennej zbóż wdowa przeniosła do Uszyc na Opolszczyźnie i prowadziła ją do śmierci. Małżeństwo zmarło bezpotomnie[1].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[5][1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e ipsb ↓.
- ↑ a b Libicki 2012 ↓, s. 487.
- ↑ Krasnowolski 2013 ↓, s. 295.
- ↑ gmina ↓.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi około rozwoju rolnictwa”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-837510-597-1.
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- HISTORIA I HERALDYKA GMINY KONIUSZA autor Włodzimierz Chorązki. koniusza.pl. [dostęp 2018-06-19]. (pol.).
- Teofil Szańkowski autor Stanisław Tadeusz Sroka. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2018-08-04]. (pol.).