Suchy lód
Suchy lód – zestalony dwutlenek węgla. Jest stosowany w chłodnictwie[1] – samodzielnie lub jako składnik mieszanin oziębiających. Otrzymywany jest przez rozprężanie ciekłego dwutlenku węgla, następnie może zostać formowany przez prasowanie. W warunkach normalnych suchy lód nie topi się, lecz sublimuje.
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
- temperatura sublimacji: −78,92 °C[2]
- gęstość: ok. 1,5 g/cm³[2]
Suchy lód wykorzystuje się jako środek chłodzący w laboratoriach, chłodniach przemysłowych i przy transportowaniu szybko psujących się produktów spożywczych. Suchy lód w blokach można stosunkowo długo przechowywać w pojemnikach izolowanych termicznie, bez konieczności dodatkowego ich chłodzenia, np. w opakowaniach styropianowych umieszczonych w specjalnych kontenerach. Straty suchego lodu wynoszą około 4% na dobę.
Nieizolowane duże bloki suchego lodu sublimują dość powoli. Np. blok o objętości 1 dm³ sublimuje w temperaturze pokojowej w zamkniętym pomieszczeniu ok. 2–3 godzin. Sublimację można przyspieszyć poprzez rozdrobnienie bloków.
W łaźniach laboratoryjnych suchy lód stosuje się zazwyczaj w postaci mieszaniny oziębiającej, składającej się z rozdrobnionego suchego lodu i rozpuszczalnika organicznego o niskiej temperaturze krzepnięcia (poniżej −80 °C), np. acetonu lub etanolu.
Innym zastosowaniem suchego lodu jest czyszczenie powierzchni, analogiczne do piaskowania[3][4].
Występowanie na Marsie i Wenus[edytuj | edytuj kod]
W 1966 roku po przelocie sondy kosmicznej Mariner 4 naukowcy stwierdzili, że marsjańskie czapy polarne – Planum Boreum i Planum Australe składają się wyłącznie z suchego lodu. Ustalenia dokonane przez pracowników California Institute of Technology w 2003 roku wykazały, że bieguny polarne na Marsie są jednak w większości zbudowane z lodu wodnego, a suchy lód stanowi cienką warstwę powierzchniową całej pokrywy. Na biegunach Marsa pojawiają się cyklicznie także burze suchego lodu. Są one porównywalne z burzami ziemskimi, ale zawierają dwutlenek węgla, który zastępuje wodę w chmurach.
W 2012 roku sonda kosmiczna o nazwie Venus Express Europejskiej Agencji Kosmicznej odkryła zimne warstwy w atmosferze Wenus. Prawdopodobnie mogą tam osadzać się płatki suchego lodu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 384, ISBN 83-7183-240-0.
- ↑ a b Susan Topham, Carbon dioxide, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 2–3, DOI: 10.1002/14356007.a05_165 (ang.).
- ↑ Czyszczenie suchym lodem a piaskowanie [online], Cryopoland [dostęp 2018-04-06].
- ↑ Profesjonalne czyszczenie suchym lodem [online], APW Tech. [zarchiwizowane z adresu 2013-12-12].