Su-39
 Suchoj Su-39 (Su-25TM) | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Załoga | 1 |
| Historia | |
| Lata produkcji | od 1996 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 14,52 m |
| Długość | 15,33 m |
| Wysokość | 5,2 m |
| Masa | |
| Własna | 10 740 kg |
| Użyteczna | 16 870 kg |
| Startowa | 21 500 kg |
| Uzbrojenia | 6000 kg |
| Paliwa | 3840 kg |
| Zapas paliwa | 4900 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 1000 km/h |
| Prędkość przelotowa | 700 km/h |
| Pułap | 10 000 m |
| Zasięg | 2500 km |
| Rozbieg | 600 m |
| Dobieg | 700 m |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1x działko GSz-30-2 kalibru 30 mm pociski rakietowe powietrze-powietrze, powietrze-ziemia, bomby | |
Su-39 (Su-25TM; kod NATO: Frogfoot) – rosyjski samolot szturmowy, będący modyfikacją radzieckiego samolotu Su-25T, którego produkcja rozpoczęła się w 1996 roku. Samolot początkowo rozwijano pod oznaczeniem Su-25TM, następnie przemianowano na Su-39.
Samolot opracowano z wykorzystaniem doświadczeń nabytych podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie. Modyfikacja obejmowała m.in. dodanie podkadłubowego zasobnika z radarem do wykrywania celów naziemnych, nawodnych i powietrznych, modyfikację układu chłodzącego, dodanie dodatkowego zbiornika paliwa oraz awioniki.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Samolot Su-25TM, noszący oznaczenie biura konstrukcyjnego T-8TM, powstał w drodze dalszego rozwoju Su-25T (T-8M). Zachowano wyposażenie w ulepszony system optyczny obserwacyjno-celowniczy Szkwał-M w nosie kadłuba, z dalmierzem laserowym Priczał i podświetlaczem celu[1]. W stosunku do poprzednika nowy wariant miał być wyposażony w podwieszane pod skrzydłami zasobniki ze stacją radiolokacyjną Kinżał oraz termowizorem Chod[2]. Rozwój radaru Kinżał został zarzucony, również termowizor Chod okazał się zawodny, wobec czego zastosowano zasobnik z nowoczesnym radarem Kopjo-25 podwieszany pod kadłubem, rezygnując z przenoszenia dwóch środków obserwacji technicznej naraz[1][2]. Zachowano w dalszym ciągu możliwość przenoszenia zamiast radaru zasobnika z kamerą niskiego poziomu oświetlenia Merkurij[1]. Ulepszono też inne wyposażenie, przede wszystkim łącząc całość wyposażenia nawigacyjnego i celowniczego w jeden system SUW-25T Woschod z dwoma komputerami Orbita[3]. W ramach dalszego rozwoju planowano umieścić radar Kopjo w nosie samolotu, a stację Szwał pod nim[4].
Pierwszy prototyp T-8TM-1 został przebudowany z prototypu Su-25T (T-8M-1) i oblatany 4 lutego 1991 roku, następnie w ten sposób powstał jeszcze drugi prototyp (z przebudowy T-8M-4)[5]. Dwa dalsze prototypy, o numerach bocznych 20 i 21, zbudowano i oblatano w Ułan-Ude 15 sierpnia 1995 roku (T-8TM-3) i w 1997 roku (T-8TM-4)[5][4]. Jednocześnie od 1995 roku samolot pod nowym oznaczeniem Su-39 zaczęto promować na eksport[5]. W 1997 roku rozpoczęto w Ułan-Ude budowę serii pięciu samolotów dla lotnictwa rosyjskiego, lecz Rosja następnie ją anulowała z przyczyn finansowych[5].
Z uwagi na posiadanie radaru, w zestaw uzbrojenia włączono pociski powietrze-powietrze średniego zasięgu R-27R i R-77, próbując promować samolot na rynkach zagranicznych jako substytut myśliwca wielozadaniowego[5]. W 1997 roku rosyjska centrala handlowa Roswoorużenije zaoferowała Polsce na salonie MSPO w Kielcach zakup samolotów Su-39, dostosowanych do standardów NATO, w charakterze samolotów wielozadaniowych, o 40-50% tańszych od myśliwców produkcji zachodniej[6]. W analizie przydatności samolotu dla Polski strona rosyjska wskazywała, że duże możliwości zwalczania czołgów byłyby wartościowe w sytuacji najbardziej prawdopodobnego jej zdaniem konflikt zbrojnego na tle sporów terytorialnych z Niemcami; analizowała też zastosowanie samolotu w razie konfliktu Polski z pozostałymi sąsiadami, z wyłączeniem Rosji i Ukrainy[6]. Cena samolotu miała nieoficjalnie wynosić ok. 30 milionów dolarów, a proponowano także ich montaż w Mielcu[4]. Propozycja ta nie była przyjęta, a Polska następnie zakupiła w przetargu myśliwce wielozadaniowe F-16.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Butowski 1998 ↓, s. 31-32.
- ↑ a b Szulc 2011 ↓, s. 67.
- ↑ Butowski 1998 ↓, s. 30.
- ↑ a b c Butowski 1998 ↓, s. 33.
- ↑ a b c d e Szulc 2011 ↓, s. 68.
- ↑ a b Butowski 1998 ↓, s. 30-35.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Su-25/Su-39 Frogfoot. FAS.org. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).
- Su-39 Frogfoot. GlobalSecurity.org. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).
- Tomasz Szulc. Modernizacje Su-25. „Nowa Technika Wojskowa”. 11/2011, 2011. Magnum X. ISSN 1230-1655.
- Piotr Butowski. Su-39 dla Polski?. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 1/1998, styczeń 1998. Warszawa: magnum-X. ISSN 1230-1655.
| Myśliwce / Przechwytujące | |
|---|---|
| Bombowce / Szturmowe | |
| Rozpoznawcze | |
| Szkolno-treningowe | |
| Rolnicze | |
| Transportowe | |
| Eksperymentalne | |
| Projekty anulowane |
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty obserwacyjne rozpoznawcze i dowodzenia | |
| Samoloty szturmowe | |
| Samoloty szkolno-treningowe | |
| Samoloty transportowe i szybowce desantowe | |
| Śmigłowce | |
| Prototypy i konstrukcje doświadczalne |
|
