Stuart Roosa

Stuart Allen Roosa

Data i miejsce urodzenia	16 sierpnia 1933 Durango
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1994 Waszyngton
Narodowość	amerykańska
Funkcja	pilot modułu dowodzenia
Łączny czas misji kosmicznych	9 dni 1 minuta i 58 sekund
Misje	Apollo 14
Stopień wojskowy	pułkownik United States Air Force
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stuart Allen Roosa (ur. 16 sierpnia 1933 w Durango, zm. 12 grudnia 1994 w Waszyngtonie) – amerykański astronauta, pułkownik United States Air Force.

Wykształcenie oraz służba wojskowa[edytuj | edytuj kod]

Szkołę średnią (Claremore High School) ukończył w Claremore w stanie Oklahoma. Naukę kontynuował w stanowych uniwersytetach w Oklahomie (Oklahoma State University) i Arizonie (University of Arizona). Licencjat z inżynierii lotniczej zdobył na stanowym Uniwersytecie Kolorado (University of Colorado). Na początku lat 50. XX wieku służył w pożarniczym zespole spadochronowym Straży Leśnej.

• 1953 – wstąpił do Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Szkolenie lotnicze przeszedł w bazach – Del Rio w Teksasie i Luke w Arizonie. Kwalifikacje pilota wojskowego uzyskał w szkole pilotów w bazie Williams w Arizonie. Służył również w bazie Langley w Wirginii, gdzie latał samolotami F-84F i F-100.
• 1962–1964 – był pilotem myśliwca F-101 w bazie lotniczej Olmstead w Pensylwanii. Jako szef służby obsługi technicznej służył w amerykańskiej bazie Tachikawa w Japonii.
• 1965 – ukończył Szkołę Pilotów Doświadczalnych Aeronautyki (Aerospace Research Pilot School) w bazie Edwards w Kalifornii. Do 1966 był tam pilotem doświadczalnym.
• 1973 – ukończył wyższy kurs zarządzania w Harvard Business School.
• Luty 1976 – w stopniu pułkownika przeszedł do rezerwy.

Jako pilot wylatał ponad 5500 godzin, z czego 5000 na samolotach z napędem odrzutowym.

Kariera astronauty[edytuj | edytuj kod]

• 4 kwietnia 1966 – zakwalifikował się do piątej grupy astronautów NASA (NASA 5), liczącej 19 osób.
• Marzec 1969 – podczas lotu statku Apollo 9 utrzymywał łączności radiową (CapCom) z załogą pracującą na orbicie.
• 31 stycznia – 9 lutego 1971 – uczestniczył w locie statku Apollo 14.
• Kwiecień 1972 – był dublerem pilota modułu dowodzenia misji Apollo 16. W czasie lotu pełnił funkcję operatora łączności (CapCom).
• Grudzień 1972 – ponownie był dublerem pilota modułu dowodzenia tym razem statku Apollo 17. W czasie lotu utrzymywał łączności radiową (CapCom) z załogą pracującą w kosmosie.
• Do odejścia z Korpusu Astronautów był kandydatem do wzięcia udziału w programie Space Shuttle.
• Luty 1976 – opuścił szeregi NASA.

Apollo 14[edytuj | edytuj kod]

Start misji Apollo 14 nastąpił 31 stycznia 1971. Dowódcą wyprawy był Alan Shepard, pilotem modułu księżycowego „Antares” – Edgar Mitchell, a pilotem modułu dowodzenia „Kitty Hawk” – Roosa. 5 lutego Shepard i Mitchell wylądowali na Księżycu. Roosa pozostawał w tym czasie na orbicie wokółksiężycowej w module „Kitty Hawk”, na pokładzie którego realizował program badań naukowych. Dzień później lądownik księżycowy przycumował pomyślnie do modułu dowodzenia. Podczas 33 godzin pobytu na powierzchni Księżyca Shepard i Mitchell zebrali około 45 kg próbek gruntu. Odbyli dwa spacery na Srebrnym Globie, przebywając poza lądownikiem przez ponad dziewięć godzin. Transmisje z powierzchni Księżyca po raz pierwszy były zrealizowane przy użyciu telewizji kolorowej. 9 lutego kapsuła z astronautami wodowała na Oceanie Spokojnym w odległości około siedmiu kilometrów od jednostki ratunkowej – uderzeniowego okrętu desantowego USS „New Orleans”.

Po opuszczeniu NASA[edytuj | edytuj kod]

• Luty 1976 – lipiec 1977 – był wiceprezesem ds. kontaktów z partnerami zagranicznymi firmy U.S. Industries, Inc. w Oak Brook w Illinois oraz prezesem jej filii w Atenach.
• Lipiec 1977 – marzec 1981 – był wiceprezesem przedsiębiorstwa Charles Kenneth Campbell Investments.
• 1981 – od marca kierował własną firmą, Gulf Coast Coors, Inc., w Gulfport w Missisipi.

Coda[edytuj | edytuj kod]

Zmarł 12 grudnia 1994 w Waszyngtonie, wskutek powikłań będących rezultatem zapalenia trzustki, na które cierpiał. Został pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington.

Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

• Air Force Distinguished Service Medal
• NASA Distinguished Service Medal
• Air Force Command Pilot Astronaut Wings
• Johnson Space Center Superior Achievement Award (1970)
• American Astronautical Society's Flight Achievement Award (1971)
• Doktorat honorowy Uniwersytetu św. Tomasza w Houston (1971)
• Order Narodowy (Czad, 1973)
• Order Zasługi (Republika Środkowoafrykańska, 1973)

Dane lotu[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• grupy i oddziały astronautów
• alfabetyczna lista astronautów

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Biografia na stronie NASA (ang.)
• Biogram na stronie Spacefacts (ang.)