Stepan Smal-Stocki
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy | profesor |
| Małżeństwo | Emilia z Zarewyczów |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stepan Smal-Stocki (ukr. Степан Смаль-Стоцький, ur. 8 stycznia 1859 w Niemiłowie (Galicja), zm. 17 sierpnia 1938 w Pradze) – ukraiński slawista, historyk literatury i polityk, ojciec Romana Smal-Stockiego. Członek rzeczywisty Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki.
Pochodził z chłopskiej rodziny. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie. Po maturze 1878 studiował na Uniwersytecie w Czerniowcach filologię słowiańską pod kierunkiem Ignacego Onyszkiewicza, od 1883 na Uniwersytecie Wiedeńskim, w roku 1884 uzyskał doktorat i habilitację z porównawczej filologii słowiańskiej. W roku 1885 został powołany na profesora nadzwyczajnego, od 1893 zwyczajnego języka ukraińskiego (ruskiego) i literatury ukraińskiej na Uniwersytecie w Czerniowcach.
W roku 1892 został wybrany na posła do parlamentu krajowego Bukowiny, gdzie przewodził grupie „młodych Rusinów”, w roku 1904 został zastępcą naczelnika kraju, w latach 1911–1918 posłem do parlamentu Austrii.
W 1908 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Franciszka Józefa[1]
Wraz z Teodorem Gartnerem napisał w roku 1913 „Grammatik der ruthenischen (ukrainischen) Sprache” (Gramatyka języka rusińskiego (ukraińskiego)).
Po przyłączeniu Bukowiny do Rumunii 1918 i likwidacji jego katedry na uniwersytecie przeniósł się do Pragi, gdzie został 1919 przedstawicielem powstałej w roku 1918 Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. W roku 1921 został powołany na profesora Ukraińskiego Wolnego Uniwersytetu w Pradze.
Stepan Smal-Stocki jako pierwszy zastąpił przymiotnik „ruski” przymiotnikiem „ukraiński” w odniesieniu do języka i narodowości ukraińskiej. Stworzył fonetyczną pisownię języka ukraińskiego, obowiązującą w szkołach monarchii austro-węgierskiej. Był działaczem społecznym, popierał ruch spółdzielczy, wydawał czasopismo „Ruska szkoła”.
Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie obok żony Emilii (kwatera XXXIV-płd.-7)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 165.
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Stefan Smal-Stocki. rakowice.eu. [dostęp 2021-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
Bibliografia, literatura[edytuj | edytuj kod]
- Смаль-Стоцький Степан w: Енциклопедія історії України: Т. 9. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2012, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2.
- Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 t. 12, s. 363