Stefan Baranowski
Stefan Baranowski (ur. 21 grudnia 1817 w Kapustino w guberni jarosławskiej[1], zm. w 1893 w Helsinkach) – polski językoznawca, pisarz, wynalazca, geograf.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył studia na Uniwersytecie Petersburskim, na którym studiował języki wschodnie. Oprócz trzech języków wschodnich władał kilkoma językami europejskimi, w tym skandynawskimi (przełożył m.in. poemat staroskandynawski Edda). W latach 1842-1863 był profesorem języka rosyjskiego na Uniwersytecie w Helsinkach.
W roku 1867 wyjechał na Syberię, mianowany kuratorem i inspektorem szkół w zachodniej Syberii. Przez szereg lat był wysokim urzędnikiem w centralnych urzędach Rosji[1].
Położył duże zasługi dla rozwoju sieci kolejowej w azjatyckiej części Rosji, składając projekty i uzasadniając konieczność budowy kolei, między innymi z Orenburga przez Taszkent i Samarkandę do górnego biegu Amu-darii oraz kolei transsyberyjskiej z Orenburga do Władywostoku. Jego praca „O ekonomicznym znaczeniu kolei żelaznych przez Azję Środkową” wydana w języku rosyjskim, miała według historyków Sapargalijewa i Djakowa decydujące znaczenie dla zbudowania linii kolejowej która i dziś jeszcze odgrywa wielką rolę w rozwoju gospodarczym Kazachstanu.
Oprócz licznych dzieł z zakresu geografii Baranowski wydawał również mapy, m.in. „Istoriczeskij atłas driewniego mira” (Petersburg 1843), „Kratkij gieograficzeskij atłas” (Petersburg 1846) i „Klimatologische karte der Erde (Helsingfors 1849).
Przypisuje mu się też wynalezienie planimetru[potrzebny przypis]. Baranowski przedstawił także, jeszcze przed Ludwikiem Zamenhofem, projekt języka międzynarodowego w pracy pt. „L idéographie d”une langue pour toutes les nations (Charków 1884).
Ojciec Włodzimierza Baranowskiego[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kijas A., 2000: Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Inst. Wydawniczy PAX, Wydawnictwo Poznańskie. ISBN 83-211-1340-0
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sapargalijew U.S., Djakow W.A.: Obszczestwienno-politiczeskaja diejatielnost ssylnych polakow w doriewolucyonnom Kazachstanie, Ałma-Ata 1971.
- Samójłło J.: Baranowski Stefan, w: Polski słownik biograliczny t. 1, 1935.
- W. i T. Słabczyńscy: Słownik podróżników polskich, Wiedza Powszechna, Warszawa 1992, ISBN 83-214-0505-3
Literatura uzupełniająca[edytuj | edytuj kod]
- Julijan Samójłło, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 284-285. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0