Stefanów (uroczysko)

Stefanów
uroczysko-dawna miejscowość
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

przysuski

Gmina

Gielniów

Liczba ludności (1943)

158

SIMC

nie nadano

Położenie na mapie gminy Gielniów
Mapa konturowa gminy Gielniów, na dole znajduje się punkt z opisem „Stefanów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stefanów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Stefanów”
Położenie na mapie powiatu przysuskiego
Mapa konturowa powiatu przysuskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Stefanów”
Ziemia51°20′49″N 20°30′41″E/51,346944 20,511389

Stefanów – uroczysko-dawna miejscowość[1], nieistniejąca wieś w województwie mazowieckim w powiecie przysuskim w gminie Gielniów[2]. Położony jest w gąszczu lasu, w pobliżu wsi Budy.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Stefanów to dawna wieś. W latach 1867–1954 należał do gminy Stużno w powiecie opoczyńskim, początkowo w guberni kieleckiej, a od 1919 w woj. kieleckim[3]. Tam 4 listopada 1933 wszedł w skład gromady o nazwie Stefanów w gminie Stużno, składającej się z samej wsi Stefanów[4]. 1 kwietnia 1939 wraz z resztą powiatu opoczyńskiego został włączony do woj. łódzkiego[5]. Specyfiką Stefanowa było, że stanowił eksklawę gminy Stużno na terenie gminy Krzczonów, dotykającą od południa gminy Przysucha[6].

Podczas II wojny światowej Stefanów włączono do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski, powiat tomaszowski), nadal jako gromada w gminie Stużno, licząca w 1943 roku 158 mieszkańców[7]. Po wojnie początkowo w województwie łódzkim, a od 6 lipca 1950 ponownie w województwa kieleckim[8], jako jedna z 18 gromad gminy Stużno w reaktywowanym powiecie opoczyńskim[9]. W 1954 roku włączony do gromady Rozwady[10].

Likwidacja Stefanowa wiąże się z istniejącym w okolicy od końca XIX wieku poligonu wojskowego Barycz. Na początku lat 1950. został on rozbudowany i wówczas z tych terenów wysiedlono mieszkańców wsi: Budki, Gąsiorów, Gródek, Huta, Januchta, Józefów, Kacprów, Ludwinów, Stefanów, Wola Nosowa i Zapniów. Jednak już na przełomie lat 50. i 60. poligon zlikwidowano, a już 1 stycznia 1959 utworzono na tym terenie Nadleśnictwo Barycz[11], którego głównym celem było zalesienie ponad 4000 ha gruntów rolnych byłego poligonu[12].

Po dawnej miejscowości nie zachowało się już nic, oprócz układu dawnych dróg. W pobliskiej miejscowości Brzeźnica wzniesiono krzyż i pamiątkowe tablice z 2005 roku. Tablica po lewej stronie poświęcona jest leśnikom i robotnikom leśnym pracującym tutaj w latach 1960–1975, natomiast tablica po prawej stronie mieszkańcom wsi, którzy mieszkali na tych terenach przed wysiedleniem[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Stefanów na mapach WIG z 1938 roku
  2. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024
  3. M.P. z 1926 r. nr 19, poz. 55
  4. Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 29, poz. 184
  5. Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  6. Arsovski, S. and Dymitrow, M. (ed.). (2009): Poland: Administrative Map 1950. Skopje
  7. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  8. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  9. Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.
  10. Uchwała Nr 13g/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu opoczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
  11. Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 365 z dn. 10 listopada 1958 r.
  12. a b Historia nadleśnictwa Barycz.