Starnin
| wieś | |
 Kościół filialny pw. św. Antoniego Padewskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2013) | 232[2] |
| Strefa numeracyjna | 94 |
| Kod pocztowy | 78-124[3] |
| Tablice rejestracyjne | ZKL |
| SIMC | 0310806 |
Położenie na mapie gminy Rymań  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego  | |
 53°58′04″N 15°27′18″E/53,967778 15,455000[1] | |
Starnin (niem. Sternin) – wieś w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Rymań. Wieś jest siedzibą sołectwa Starnin w którego skład wchodzi również miejscowość Bębnikąt.
Według danych z 4 września 2013 r. Starnin miał 232 mieszkańców[2].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona między dwoma wzniesieniami: Mochel oraz Warnia Góra. Na północ od Starnina przebiega dolina strugi Wkry. Ok. 2 km na zachód od miejscowości przepływa dopływ Regi Mołstowa. Starnin leży w odległości 10 km na północny zachód od Rymania i 29 km na południe od Kołobrzegu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiają się w dokumentach z 1269 r., kiedy książę Barnim I potwierdził nadanie wsi we własność klasztoru w Białobokach[4]. W 1310 r. Starnin należał do parafii w Kinowie[5]. W późniejszych latach miejscowość przejął ród Manteufellów, który zbudował na południe od wsi zamek, będący w I połowie XV w. twierdzą rozbójników kierowanych przez Wilkiego von Manteuffela. Ostatecznie zamek zdobyła w 1432 r. wyprawa zakonników z klasztoru w Białobokach, zaś obiekt zniszczyli mieszczanie kołobrzescy i trzebiatowscy. Drugi zamek (tzw. Manteuffelburg) Manteufellowie zbudowali już w 1440 r.[6]. Pod koniec XVI w. istniał już kościół filialny dla gminy ewangelickiej w Rzesznikowie[7]. Po pokoju westfalskim i podziale księstwa pomorskiego wieś wchodziła w skład Brandenburgii, potem Prus i Niemiec. Pod koniec XVIII w. powstała szkoła elementarna[8], będąca pod nadzorem gminy ewangelickiej w Rzesznikowie[9]. W 1818 r. wieś znalazła się w składzie Powiatu Księstwo. Od 1872 r. miejscowość znalazła się w składzie nowo utworzonego powiatu kołobrzeskiego-karlińskiego. W 1880 r. Manteufellowie sprzedali zamek i ziemię, które w ciągu następnych kilkudziesięciu lat często zmieniały właścicieli. Po parcelacji gruntów i podziale ziemi przez Wilhelma Jachowa na przełomie XIX i XX w. powstał dynamicznie rozwijający się Nowy Starnin, który w 1923 r. połączył się ze "starym" Starninem[10]. Starnin w tym czasie był siedzibą okręgu (Amt) Starnin-Kiełpino obejmującego m.in. Kiełpino i Kinowo[11][12]. W marcu 1945 r. Starnin zdobyły wojska radzieckiego 1 Frontu Białoruskiego, w wyniku czego wieś znalazła się w granicach Polski. Przez krótki czas w zamku mieścił się obóz jeniecki dla żołnierzy niemieckich, ale niedługo potem zamek wysadzono w powietrze[13]. W latach 1950 – 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Liczba ludności |
|---|---|
| 1871[14] | 324 |
| 1910[15] | 547 |
| 2011[16] | 229 |
| 2013[2] | 232 |
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół filialny pw. św. Antoniego Padewskiego, z cegły, zbudowany w l. 1934 – 1935, w którym znajdują się m.in. dzwon z XVII w., barokowy ołtarz przeniesiony po II wojnie światowej z pobliskiego Dargosławia, figurka świętego z XV - XVI wieku[7]
- Park wiejski (d. pałacowy), powstał na przełomie XIX/XX w. w stylu naturalistycznym[17], pozostałość po pałacu.
- Cmentarz ewangelicki z II poł. XIX w., dziś nieczynny[18]
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W Starninie znajduje się filia Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Rymaniu z oddziałem przedszkolnym[19][20].
Wspólnoty religijne[edytuj | edytuj kod]
Starnin wchodzi w skład parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Królowej Polski w Gorawinie[21], zaś kościół starniński jest filią kościoła parafialnego w Gorawinie.
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
W Starninie funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna.
Transport[edytuj | edytuj kod]
W Starninie znajdują się 2 przystanki autobusowe - pierwszy w samej wsi, gdzie obsługiwane są regularne połączenia do Kołobrzegu i Rymania. Drugi przystanek znajduje się 3 km na wschód od miejscowości przy skrzyżowaniu drogi powiatowej Rościęcino – Rzesznikowo z drogą do Starnina - stamtąd można dojechać do Kołobrzegu, Rymania i Szczecina.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 129498
- ↑ a b c Ludność gm. Rymań (stan na 4 IX 2013 r.). Dane z Urzędu Gminy Rymań. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1217 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Pod red. Rodgero Prumersa: Pommersches Urkundenbuch. Bd. 2., 1254-1278. Szczecin: 1881, s. 209-210.
- ↑ Ks. Dominik Kubicki: Gotyckie świątynie powiatów koszalińskiego i kołobrzeskiego. Pelplin: Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinium, 2001, s. 101.
- ↑ Grodzisko Starnin. gorawino.net. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ a b Kościół w Starninie. gorawino.net. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Starnin – historia szkoły. gorawino.net. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Lech Bońćza-Bystrzycki: Gmina ewangelicka w Rzesznikowie w XIX wieku. Koszalin: 1995.
- ↑ Starnin. starnin.de. [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-09)].
- ↑ Miejscowość Starnin. kreis-kolberg-koerlin.de. [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
- ↑ Gmina Starnin. kreis-kolberg-koerlin.de. [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
- ↑ Historia Starnina. gorawino.net. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Cenzus mieszkańców powiatu Kołobrzeg-Karlino. dziemann.de. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Liczba ludności we wsiach powiatu kołobrzesko-karlińskiego. gemeindeverzeichnis.de. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Wieś Starnin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-10-04], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLI/230/10 Rady Gminy Rymań z dnia 16 lutego 2010 r. w sprawie zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Starnin”. BIP Urzędu Gminy Rymań. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ nr rej. 34 z 18.10.1954, Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Uchwała Nr XXXVI/202/2002 Rady Gminy Rymań z dnia 20 września 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2002 r., Nr 73, poz. 1526); zmiana oddział zamiejscowy na filia (Dz. Urz. 2005 r., Nr 55, poz. 1261)
- ↑ Statut Zespołu Szkół Publicznych w Rymaniu. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-17)].
- ↑ Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Gorawinie na stronie diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska. [dostęp 2013-05-22].