Stanisław Patschke

Stanisław Patschke
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

4 października 1871
Niechcice

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 1917
Warszawa

Alma Mater

Instytut Technologiczny

Nauczyciel akademicki
Grób Stanisława Patschke na cmentarzu Powązkowskim

Stanisław Patschke (ur. 4 października 1871 w Niechcicach, zm. 8 grudnia 1917 w Warszawie) – polski inżynier technolog[1][2], rektor Politechniki Warszawskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1892 roku ukończył szkołę realną w Warszawie i wstąpił do Petersburskiego Instytutu Technologicznego[3], na którym pięć lat później uzyskał tytuł technologa inżyniera. W tym samym roku rozpoczął pracę w dziale kotłowym Zakładów Mechanicznych Towarzystwa Akcyjnego „Borman, Szwede i s-ka.” W latach 1898–1900 był zatrudniony w dziale ogrzewnictwa Zakładów Towarzystwa Akcyjnego „Drzewiecki i Jeziorański”, skąd przeszedł na stanowisko głównego inżyniera do firmy „T. Godlewski i s-ka”. W 1903 roku ze swoim kolegą akademickim Stanisławem Okolskim, otworzył fabrykę mechaniczną „Stanisław Patschke i s-ka” w Warszawie. Przedsiębiorstwo to jako pierwsze w zaborze rosyjskim rozpoczęło produkcję generatorów gazu ssanego. W następnych latach firma sukcesywnie się rozwijała, po czym po fuzji z przedsiębiorstwem „Bracia Geisler”, Patschke został naczelnym dyrektorem fabryki maszyn Towarzystwa Akcyjnego „Bracia Geisler, Okolski i Patschke”[2].

Od 1906 roku pracował w szkole Mechaniczno-Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda, gdzie wykładał ogrzewanie centralne i przewietrzanie. W latach 1906–1915 był członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych (TKN), należał do grona profesorów Wydziału Technicznego TKN, prowadził wykłady z przewietrzenia, ogrzewania i termodynamiki[4]. Rada Naukowa Wydziału Technicznego rozpoczęła prace nad powołaniem wyższej szkoły technicznej w Warszawie. W grudniu 1914 roku utworzyła Komisję Politechniczną, której głównym celem była organizacja przyszłej Politechniki. Patschke został przewodniczącym grupy mechaniczno-elektrotechnicznej. W latach 1915/1916 był dziekanem Wydziału Budowy Maszyn i Elektrotechniki[2].

W październiku 1916 roku objął funkcję rektora Politechniki Warszawskiej. Wtedy też po raz pierwszy wybrana grupa studentów złożyła uroczyste słowne ślubowanie. Na początku maja następnego roku, w wyniku represji policji niemieckiej, studenci Politechniki Warszawskiej ogłosili strajk, który trwał do 24 maja. 1 października 1917 roku władze niemieckie cały zarząd nad szkolnictwem, w tym i szkolnictwem wyższym, przekazały Departamentowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, który podlegał Radzie Regencyjnej. Szefem tej Rady został inż. Antoni Ponikowski, późniejszy rektor Politechniki Warszawskiej.

W 1917 roku Patschke pracował jednocześnie w Departamencie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Tymczasowej Rady Stanu. Głównym jego dokonaniem było przekazanie szkolnictwa pod nadzór polski. Rok akademicki 1917/1918 rozpoczął się dopiero 7 listopada. W połowie miesiąca odbyły się pierwsze na uczelni wybory rektora, został nim ponownie Patschke, a prorektorem zaś Z. Straszewicz. Patschke prowadził wykłady z maszynoznawstwa oraz z termodynamiki technicznej[5][2].

Stanisław Patschke spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera J-III-12)[6].

Stanowiska[edytuj | edytuj kod]

  • 1916–1918 – rektor Politechniki Warszawskiej
  • 1910–1915 – zastępca skarbnika Stowarzyszenia Techników w Warszawie (ST)
  • 1912–1915 – sekretarz Rady Stowarzyszenia Techników w Warszawie
  • 1915–1917 – wiceprezes Koła Mechaników Stowarzyszenia Techników w Warszawie
  • 1917 – zastępca radnego m. Warszawy[5]

Członkostwa[edytuj | edytuj kod]

  • 1906–1915 – członek Towarzystwa Kursów Naukowych
  • 1908 (do śmierci) – członek Rady Stowarzyszenia Techników w Warszawie
  • 1909–1915 – członek komisji finansowej Stowarzyszenia Techników w Warszawie
  • 1915 – opiekun Towarzystwa Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Warszawskiej
  • 1917 – delegat ST do „Przeglądu Technicznego”
  • członek zarządu Koła Popierania „Przeglądu Technicznego”
  • członek Komisji Organizacyjnej Inspektoratu Pracy i Komisji Dozoru Technicznego nad Gmachami i Urządzeniami Teatrów[5]

Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • 1914 (obok prof. M. Thulliego i Cz. Witoszyńskiego) nagroda im. Jakuba Heilperna za najlepszą pracę opublikowaną w „Przeglądzie Technicznym” pt. Termodynamika zjawisk chemicznych w świetle hipotezy Nernsta[5].

Ważne publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Ogrzewanie centralne domów mieszkalnych (1905)
  • Krytyka pojęcia entropii (1910)
  • Zasady termodynamiki, Warszawa 1912[7]

Przekład książki:

  • E. Autenrietha, Mechanika techniczna, Warszawa 1910[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Patschke Stanisław, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2014-12-25].
  2. ↑ a b c d Stanisław Konarski: Stanisław Patschke. W: Polski Słownik Biograficzny, Tom XXV, wersja internetowa). 1980, s. 341–342.
  3. ↑ Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Warszawa , 1933, s. 96.
  4. ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  5. ↑ a b c d e J. Piłatowicz, Poczet Rektorów, tradycja i współczesność Politechniki Warszawskiej 1826–2001, wyd. I, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001, s. 39–44.
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ZOŚKA PATSCHKÓWNA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10].
  7. ↑ Stanisław Patschke, Zasady termodynamiki [online], polona.pl [dostęp 2020-02-06].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Rektorzy Politechniki Warszawskiej
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Patschke&oldid=73187283”