Stanisław Ossowski (cichociemny)
 kapitan | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1944 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki | 65 Starogardzki pułk piechoty, 86 pułk piechoty, 15 pułk piechoty, odcinek taktyczny „Topór”, odcinek taktyczny „Bogumił”, Batalion Iwo, Batalion „Ostoja” |
| Stanowiska | dowódca plutonu, adiutant batalionu, dowódca kompanii, I zastępca dowódcy batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   | |
.svg){kind=small}
Stanisław Ossowski pseud. „Jastrzębiec 2”, „Kaszuba 2” (ur. 17 sierpnia 1912 w Łęgu, zm. 13 marca 1987 w Birmingham) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, Armii Andersa, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, cichociemny. Zwykły Znak Spadochronowy nr 4439, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1572[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Józefa, rolnika, i Elżbiety z domu Reszki. Uczył się w szkole powszechnej w Łągu (powiat chojnicki), w 1932 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Kościerzynie. Od sierpnia 1934 słuchacz VI kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, następnie uczestnik dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 65 Starogardzkim Pułku Piechoty 16 Dywizji Piechoty w Grudziądzu. Od 8 czerwca do 30 września 1935 praktyka w 2 kompanii II batalionu strzeleckiego 65 Pułku Piechoty. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1938[2].
W kampanii wrześniowej 1939 zmobilizowany 24 sierpnia, przydzielony jako dowódca plutonu 8 kompanii 86 Pułku Piechoty w Mołdecznie (stacjonował w rejonie Wilna) Ośrodka Zapasowego 19 Dywizji Piechoty. 23 września wraz z jednostką przekroczył granicę polsko-litewską, do 10 lipca 1940 internowany w obozach w Birsztanach, Olicie i Kalwarii. Po wkroczeniu sowietów 10 lipca 1940 zesłany w głąb ZSRR, początkowo od 13 lipca 1940 osadzony w łagrze w Kozielsku (Kałuska obłast), następnie od 2 lipca 1941 w łagrze w Griazowcu (Wołogodzka obłast)[2].
Po układzie Sikorski-Majski zwolniony, 28 sierpnia 1941 w rejonie Saratowa nad Wołgą wstąpił do Armii Andersa, przydzielony jako dowódca plutonu oraz pełniący obowiązki dowódcy kompanii15 pułku piechoty 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty w Tatiszczewie. Od stycznia 1942 na szkoleniu w rejonie Kotliny Fergańskiej, od kwietnia 1942 dowódca plutonu strzeleckiego 4 Brygady Strzelców. Ewakuowany wraz z armią do Persji, 15 sierpnia 1942 opuścił ZSRR. Od stycznia 1943 uczestnik kursu dowódców kompanii w Centrum Wyszkolenia Armii, po jego ukończeniu, od kwietnia 1943 ponownie przydzielony jako dowódca plutonu strzeleckiego 4 Brygady Strzelców, 9 października 1941 przemianowanej na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 3 maja 1943. Od 17 kwietnia uczestnik kursu dowódców grup i oddziałów szturmowych, po jego ukończeniu w czerwcu 1943 przydzielony jako zastępca dowódcy kompanii 5 Brygady Strzelców[2].
4 lipca 1943 zgłosił się do służby w Kraju. Przerzucony do Włoch, przeszkolony ze specjalnością w dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. spadochronowym, odprawowym i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 14 lutego 1944 w Ostuni przez komendanta ośrodka wyszkolenia płk Leopolda Krizara ps. Czeremosz[2].
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 30/31 lipca 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Jacek 1” dowodzonej przez kpt. naw. Stanisława Daniela, z samolotu Liberator KG-890 „S” (1586 Eskadra PAF,) na placówkę odbiorczą „Solnica” 110 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach majątku Osowiec, 7 km od Grodziska Mazowieckiego. Razem z nim skoczyli: płk. Jacek Bętkowski ps. Topór 2, kpt. Franciszek Malik ps. Piorun 2, por. Julian Piotrowski ps. Rewera 2, kpt. Zbigniew Specylak ps. Tur 2, ppor. Władysław Śmietanko ps. Cypr[3].
Po skoku dotarł do Warszawy, nawiązał kontakt z KG AK. W Powstaniu Warszawskim początkowo walczył na odcinku taktycznym „Topór” dowodzonym przez cichociemnego płk Jacka Bętkowskiego w Śródmieściu Południowym, następnie jako dowódca kompanii szturmowej oraz zastępca dowódcy batalionu ppłk Władysława Garlickiego na odcinku taktycznym „Bogumił”. 13 września ciężko ranny w walkach o budynek ambasady chińskiej. Trzykrotnie ranny, miał przestrzelone ramię, dwie kule w lewym biodrze oraz 3 odłamki w lewej nodze. Awansowany na stopień kapitana 2 października 1944[2].
Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej, osadzony w obozach jenieckich, m.in. X B Sandbostel w Dolnej Saksonii, od 1 grudnia 1944 w Murnau VII A. Uwolniony 29 kwietnia 1945 przez wojska amerykańskie[2].
25 czerwca 1945 zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) w Londynie (Wielka Brytania), od 18 lipca 1945 przydzielony do Centrum Wyszkolenia Piechoty. Do września 1946 we Włoszech, ukończył kurs dowódców batalionu, następnie ponownie w Wielkiej Brytanii. 26 lutego 1949 zdemobilizowany. Pozostał na emigracji, zamieszkał w Birmingham, pracował przez trzy lata jako stolarz[2], następnie w fabryce „Lucas”[4]. Po przejściu na emeryturę działał społecznej wśród brytyjskiej Polonii w Kole nr 225 Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (SPK) w Birmingham w latach 1983-1985 pełnił funkcje sekretarza i prezesa[5]. W testamencie zostawił pewną sumę na rzecz szkoły w swej rodzinnej miejscowości – Łęgu[6].
Zmarł 13 marca 1987 w Birmingham, po kremacji prochy złożono w rodzinnym grobie Ossowskich na cmentarzu komunalnym w Sopocie przy ul. Malczewskiego[7] (kwatera F4-G-5)[8].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1938
- porucznik – ze starszeństwem od 3 maja 1943
- kapitan – 2 października 1944[2]
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
W trakcie swej służby otrzymał odznaczenia[9]:
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie, w tym jeden 15 września 1944 roku za udział w powstaniu.
- Krzyż Armii Krajowej,
- Kombatancki Krzyż Zasługi (Wielka Brytania),
- King’s Medal for Courage in the Cause of Freedom,
- Złota Honorowa Odznaka Stowarzyszenia Polskich Kombatantów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-29] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Teka personalna, 1943–1974, s. 3-30 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0195.
- ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 194-198, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
- ↑ Ochał 2014 ↓, s. 55-56.
- ↑ Ochał 2014 ↓, s. 56.
- ↑ Ryszard Ciemiński: Strażnik pomorskich grobów. [dostęp 2013-12-21].
- ↑ Ochał 2014 ↓, s. 58-59.
- ↑ śp. Stanisław Ossowski
- ↑ Ochał 2014 ↓, s. 57.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 126. ISBN 83-902499-5-2.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 378. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 243–244.
- Artur Ochał. Mjr Stanisław Ossowski – cichociemny rodem z Kaszub. „Zeszyty Chojnickie”. 30/2014, 2014. Chojnice: Chojnickie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 1509-3050.