Stanisław Nilski-Łapiński
 | |
 podpułkownik Szt. Gen. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1922 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | szef sztabu |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    | |
.png){kind=small}
Stanisław Kazimierz Marcin Łapiński ps. „Nilski” (ur. 24 stycznia 1891 w Warszawie, zm. 16 lutego 1922 w Poznaniu) – polski inżynier, podpułkownik Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Tomasza i Teofili z domu Porowskiej. Ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej uzyskując tytuł inżyniera. Był członkiem Związku Strzeleckiego, w którym ukończył kurs podoficerski i oficerski[1].
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 5 pułku piechoty. W czasie bitwy pod Łowczówkiem, dwukrotnie raniony w płuco, dostał się do rosyjskiej niewoli. Pomimo odniesionych ran ratuje się ucieczką i przez sześć tygodni ukrywa się w okolicach Tarnowa, zajętego przez Rosjan. Po przesunięciu frontu powrócił do I Brygady[1].
Od 31 stycznia do 9 marca 1917 roku był słuchaczem Kursu oficerów sztabowych i adiutantów wyższych dowództw w Warszawie. 22 marca 1917 roku został skierowany do macierzystego 5 pułku piechoty. W czasie służby w Legionach awansował na kolejne stopnie: chorążego (29 września 1914 roku), podporucznika (5 marca 1915 roku) i porucznika (2 lipca 1915 roku)[2]. W lipcu 1917 roku, po kryzysie przysięgowym został internowany w Beniaminowie. Zwolniony z internowania wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Pełnił funkcję instruktora na kursach oficerskich[1].
Podczas obrony Lwowa w listopadzie 1918 w trakcie wojny z Ukraińcami był członkiem Naczelnej Komendy Obrony Lwowa[3], szefem sztabu obrony Lwowa i zastępcą komendanta Czesława Mączyńskiego[4][5]. Po wybuchu powstania wielkopolskiego brał udział u organizacji Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim. W kwietniu 1919 roku, wziął udział w wyprawie wileńskiej, jako oficer operacyjny Sztabu Naczelnego Wodza[1].
W czasie wyprawy kijowskiej został szefem sztabu 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty. Na tym stanowisku wyróżnił się zdolnościami i osobistym męstwem. Razem z dywizją wziął udział w wyprawie nad Berezynę, walkach odwrotowych, bitwie warszawskiej, uderzeniu na Mińsk Mazowiecki, ataku na tyły bolszewickiej 15 Armii, w walkach pod Lidą i Mińskiem. Po zakończeniu walk i powrocie do Wielkopolski ukończył kurs informacyjny Sztabu Generalnego, kurs lotnictwa i kurs dowódców pułków saperów[1]. Od 8 lipca 1921 roku dowodził 70 pułkiem piechoty w Jarocinie[6]. Był założycielem tamtejszego Koła Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Chcąc dokończyć okres dowodzenia pułkiem wystąpił z wnioskiem o przesunięcie terminu skierowania go na jednoroczny kurs doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej[1]. Zmarł 16 lutego 1922 roku w Poznaniu[7], w następstwie szkarlatyny[1].
13 kwietnia 1934 jego szczątki zostały przewiezione z Poznania do Lwowa, gdzie po uroczystym pogrzebie 15 kwietnia 1934 zostały pochowane w kwaterze dowódców na Cmentarzu Obrońców Lwowa[8][9][10][11].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Stanisława Nilskiego-Łapińskiego[12].
Od 1 czerwca 2009 jest patronem Gimnazjum nr 1 w Łapach.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)[13]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami – pośmiertnie 9 listopada 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[14] zamiast uprzednio (9 listopada 1931 roku) nadanego Krzyża Niepodległości[15]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie[1]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[16]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Wspomnienie pośmiertne ↓.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 7.
- ↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918-1919, t. I, Warszawa 2010, s. 35.
- ↑ Obsada personalna obrony Lwowa 1 - 22.11.1918r. stankiewicze.com. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Iwona Łaptaszyńska: Obrona Lwowa 1 – 22.11.1918r.. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2017-03-07].
- ↑ Nabożeństwo żałobne. „Polska Zbrojna”. 52, s. 3, 1922-02-22. Warszawa.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 maja 1922 roku, s. 348.
- ↑ Sprowadzenie zwłok ś. p. pułkownika Milskiego-Łapińskiego z Poznania do Lwowa. „Nowiny”, s. 2, Nr 29 z 11 kwietnia 1934.
- ↑ Z kraju. Przewiezienie zwłok obrońcy Lwowa. „Kurier Warszawski”, s. 4, Nr 100 z 13 kwietnia 1934.
- ↑ Pogrzeb ś. p. ppułk. Nilskiego-Łapińskiego manifestacją mieszkańców Lwowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 94 z 15 kwietnia 1934 z.
- ↑ Pogrzeb ś. p. ppułk. Nilskiego-Łapińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 95 z 17 kwietnia 1934 z.
- ↑ Symboliczne nadanie nazw związanych z Obroną Lwowa szeregowi ulic we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 265, s. 2, 22 listopada 1938.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2976 z 13 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 825
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352, jako inż. Łapiński Stanisław Kazimierz.
- ↑ Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Stanis%C5%82aw_%C5%81api%C5%84ski.jpg
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Stanisław Łapiński-Nilski. „Panteon Polski”, s. 11-12, Nr 16 z 1 listopada 1925.
- Strona o znanych mieszkańcach Łap – Stanisław Nilski-Łapiński
- Биография Станислава Нильского-Лапинского (RU). szlachta.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-09)].
- Wiktor Krzysztof Cygan, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polski. T. 1. Gryf, Warszawa 1992
- Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Stanisław Łapiński. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)].
- Ś.p. ppłk szt. gen. Stanisław Łapiński. „Polska Zbrojna”. 57, s. 3, 1922-02-27. Warszawa.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Stanisław Nilski-Łapiński - legitymacja I Brygady Legionów -
Grób Stanisława Nilskiego-Łapińskiego (u góry z lewej) -
Pomnik Stanisława Nilskiego-Łapińskiego w Łapach
_-_Cmentarz_%C5%81yczakowski_(Lychakiv_Cemetery)_-_summer_2017_036.JPG)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Nilski-Łapiński: Listopad we Lwowie (1918 r.) (1920) w bibliotece Polona