Stanisław Michalski (weterynarz)
.JPG) | |
| Data i miejsce urodzenia | 23 kwietnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | wiosna 1940 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | lekarz weterynarii |
| Narodowość | polska |
| Tytuł naukowy | doktor |
| Edukacja | |
| Stanowisko | adiunkt w Katedrze Chirurgii |
| Rodzice | Kazimierz, Eleonora |
 porucznik rezerwy | |
| Data i miejsce urodzenia | 23 kwietnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1933–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 1 Pułk Artylerii Ciężkiej Ziemi Krakowskiej |
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-bolszewicka |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stanisław Wojciech Michalski (ur. 23 kwietnia 1900 w Sanoku, zm. wiosna 1940 w Katyniu) – porucznik lekarz weterynarii rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 23 kwietnia 1900 jako syn Kazimierza Michalskiego (1875–1962) i Eleonory z domu Dziura (1880–1945)[1]. Ojciec był radcą skarbowym[2], do końca 1930 asesorem w Urzędzie Skarbowym Akcyz i Monopolów Państwowych w Sanoku[3], dyrektorem Komunalnej Kasy Oszczędności w Sanoku[4]. Miał braci Adama (ur. 1898)[5] i Tadeusza oraz siostry Kazimierę Wandę (1902–1991, zamężna z Włodzimierzem Taworskim, matka dr Anny Taworskiej – żony Andrzeja Strzeleckiego i Tadeusza Taworskiego)[6][7] i Helenę Eleonorę (1909–1990, zamężna z inż. architektem Adolfem Wittelsem)[8]. Rodzina Michalskich zamieszkiwała w Sanoku przy ul. Jagiellońskiej[6].
6 czerwca 1918 Stanisław Michalski zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Włodzimierz Godłowski i Jakub Zaleski – również ofiary zbrodni katyńskiej)[9][10]. Był harcerzem[11].
Pracował w kopalni w Grabownicy Starzeńskiej. 5 maja 1919 jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego w 1 pułku artylerii ciężkiej Ziemi Krakowskiej otrzymując stanowisko kanoniera w baterii zapasowej. W lipcu 1919 ta jednostka została przemianowana na 3 pułk artylerii ciężkiej i przeniesiona do Lublina. W tym czasie Stanisław Michalski został oddelegowany do Szkoły Podoficerskiej nr 3 w Krakowie, następnie zakończył kurs Podchorążych Szkoły Podoficerskiej Artylerii (wynik celujący) i otrzymał awans do stopnia kaprala. Następnie zakończył egzaminem kurs na podchorążego (wynik celujący).
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 1 baterii 2 pułku artylerii obejmując funkcję łącznika oraz wywiadowcy-obserwatora. Uczestniczył w walkach podczas bitw nad Berezyną koło Głębokiego, Królewszczyzny i Dokszyc, a po przejściu w obszar ukraiński w bojach pod Równem, Łuckiem, Włodzimierzem Wołyńskim. Po wojnie został przeniesiony do rezerwy 22 grudnia 1920 celem podjęcia nauki. Później uczestniczył w ćwiczeniach 5 baterii 10 pułku artylerii ciężkiej. Został mianowany na stopień podporucznika w korpusie oficerów weterynaryjnych, grupa lekarzy, ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 (lokata 14). W 1934 jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[12]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 9. lokatą w korpusie oficerów rezerwy weterynaryjnych, grupa lekarzy[13].
Pierwotnie rozpoczął studia prawa, jednak następnie przeniósł się na weterynarię, którą ukończył na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie 1925 (absolutorium), a 28 czerwca 1927 uzyskał tytuł lekarza weterynarii. W styczniu 1931 został wybrany zastępcą członka komisji rewizyjnej Lwowskiego Oddziału Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypospolitej Polskiej[14]. W 1939 uzyskał tytuł naukowy doktora[15]. Pracował na stanowisku adiunkta w Katedrze Chirurgii lwowskiej AMW: wykładał rentgenologię. Publikował artykuły w czasopiśmie „Przegląd Weterynaryjny”.
Wobec zagrożenia konfliktem w 1939 został przydzielony do 27 pułku artylerii lekkiej. Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. O jego pobycie w obozie wspomniał kolega szkolny Zdzisław Peszkowski[16]. Na wiosnę 1940 został zabrany w jednym z pierwszych transportów do Katynia i tam zginął z rąk funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 1186 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców (przy zwłokach znaleziono legitymację urzędnika i różaniec)[17][18], gdzie został pochowany w mogile bratniej drugiej na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.
Stanisław Michalski był żonaty z Haliną (nie mieli dzieci), która po jego śmierci wyszła za mąż za Lesza[8]. Podczas wojny została wywieziona przez sowietów w głąb ZSRR wraz z mężem i dzieckiem[19]. We lwowskim mieszkaniu Stanisława Michalskiego po ataku Niemiec na ZSRR z połowy 1941 zamieszkiwała jego siostra Kazimiera Taworska z synem Tadeuszem[19].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Stanisława Michalskiego zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945[20] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[21].
W 1962 Stanisław Michalski został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia kapitana[22]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[23].
18 kwietnia 2009 w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zostało zasadzonych 21 Dębów Pamięci[24][25][26], w tym upamiętniający Stanisława Michalskiego (zasadzenia dokonał dr Piotr Uruski, historyk, przewodniczący Komisji Rady Powiatu Sanockiego)[27][28].
Odznaczenie[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Walecznych (za wykazanie się w boju pod miejscowością Krynki)
Publikacje (artykuły)[edytuj | edytuj kod]
- Guz piasecznicowy na piersiach u konia (1927)
- Włókniako-gruczolak torbielowy u psa (1927)
- Amutatio penis (1927)
- Amputatio kończyn u psów (1929)
- Działanie zabiegów chirurgicznych przy dychawicy świszczącej (1929)[29]
- Histerektomia u psów (1932)
- Z rentgenografii narządu moczowego u psów (1933)
- Mięsak w jamie brzusznej u psa (1934)
- Spostrzeżenia kliniczne nad mięsakiem kości u psów (1936)
- Schorzenia trzeciej powieki i ich leczenie (1937)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Taworscy ↓, s. 7, 9.
- ↑ Wojciech Sołtys, Pierwsze miesiące wolności. Życie gospodarcze społeczne i polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 507.
- ↑ Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 1, s. 28, 20 stycznia 1931.
- ↑ Jolanta Ziobro. Pani profesor, pamiętam. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (794), s. 6, 26 stycznia 2007.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1915/16 (zespół 7, sygn. 64). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 357.
- ↑ a b Taworscy ↓, s. 5.
- ↑ Anna Taworska-Strzelecka. Pozostaną w pamięci. Stanisław Michalski. „Tygodnik Sanocki”. Nr 16 (441), s. 13, 21 kwietnia 2000. Jolanta Ziobro. Pani profesor, pamiętam. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (794), s. 6, 26 stycznia 2007.
- ↑ a b Taworscy ↓, s. 6, 9, 11.
- ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 22.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-03-12].
- ↑ Krystyna Chowaniec: Wypominki harcerskie. braterstwo.zhp.pl, 2009-11-15. [dostęp 2015-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-24)].
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 238.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 539.
- ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 17 z 22 stycznia 1931.
- ↑ Działanie zabiegów chirurgicznych przy dychawicy świszczącej : praca niniejsza napisana celem uzyskania stopnia doktora nauk weterynaryjnych, Stanisław Michalski, Kliniki Chirurgicznej i Zakładu Anatomji Patol. Akademji Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie., Odb.: Przegląd Weterynaryjny. 1929, nr 9., polona.pl [dostęp 2020-04-26].
- ↑ Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 16–17. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-02-21].
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 111. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ a b Taworscy ↓, s. 88.
- ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
- ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011, s. 17.
- ↑ Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4–13, Nr 17 (299) z 26 kwietnia 2009. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
- ↑ Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 17 (911) z 24 kwietnia 2009.
- ↑ Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 2013-12-26].
- ↑ Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 51. ISBN 978-83-931109-3-3.
- ↑ Stanisław Michalski, Działanie zabiegów chirurgicznych przy dychawicy świszczącej : praca niniejsza napisana celem uzyskania stopnia doktora nauk weterynaryjnych, Lwów 1929.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 101.
- Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 476. [dostęp 2017-02-18].
- Włodzimierz Gibasiewicz. Niepowtarzalni (Zbrodnia katyńska). „Biuletyn Informacyjny”, s. 99–100, Nr 4 (70) – marzec 2010. Wielkopolska Izba Lekarsko-Weterynaryjna.
- Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 47-48.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Anna Taworska-Strzelecka. Pozostaną w pamięci. Stanisław Michalski. „Tygodnik Sanocki”. Nr 16 (441), s. 13, 21 kwietnia 2000.
- Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 32. ISBN 978-83-931109-3-3.
- Stanisław Michalski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-23].
- Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, s. 29, R. 9 Z. 2 (18) / 2000.
- Jerzy S. Żukowski, Tadeusz Taworski: Taworscy. Saga rodu. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2013, s. 1–122. ISBN 978-83-61043-19-5.