Stanisław Mańkowski (oficer)

Stanisław Mańkowski
Ilustracja
zdjęcie ewidencyjne ok 1934 rok
podpułkownik kk podpułkownik kk
Data i miejsce urodzenia

12 marca 1882
Góra

Data i miejsce śmierci

2 lipca 1945
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1934

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

2 Pułku Artylerii Polowej Legionów

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej Medal Waleczności (Austro-Węgry)
chorąży Stanisław Mańkowski w 1915

Stanisław Mańkowski (ur. 12 marca 1882 w Górze, zm. 2 lipca 1945 w Warszawie) – podpułkownik korpusu kontrolerów Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, doktor praw.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 12 marca 1882 w Górze, w ówczesnym powiecie inowrocławskim Prowincji Poznańskiej, jako trzecie z jedenaściorga dzieci Jana i Józefy z Krasińskich[1][2][3]. Był starszym bratem Leona (1884–1916), kaprala 5 pułku piechoty Legionów Polskich[4], pośmiertnie odznaczonego Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Niepodległości. Gdy miał 4 lata, jego rodzina, ze względu na prześladowania ludności polskiej, wyemigrowała do Galicji[5], gdzie jego ojciec objął posadę organisty w parafii św. Wojciecha i Matki Bożej Bolesnej w Modlnicy koło Krakowa. Ukończył szkołę powszechną w Krakowie i kontynuował naukę w Gimnazjum św Anny, a następnie w Gimnazjum im króla Jana Sobieskiego, w którym w 1903 zdał maturę. Później ukończył roczny kurs dla abiturientów przy Szkole Handlowej w Krakowie[6], a następnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie uzyskał absolutorium 21 maja 1907 roku. Podjął studia doktoranckie na tymże wydziale, uzyskując tytuł doktora prawa 1 maja 1914 roku[7]. Od 1908 roku pracował jako urzędnik prywatny w Towarzystwie Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie, a następnie w filii w Czerniowcach na Bukowinie[5][8]. Należał wówczas do stowarzyszeń polskich - Ognisko, a od 1910 do Sokoła, gdzie brał udział w ćwiczeniach polowych drużyn sokolich[5].

W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, początkowo do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu do nowo utworzonego 1 Pułku Artylerii w Przegorzałach[5]. W lutym 1915 objął dowództwo 2 plutonu. 14 marca tego roku został mianowany chorążym[9]. W maju i czerwcu pełnił w zastępstwie obowiązki dowódcy baterii. Bateria druga (zwana później górską) wyruszyła na front w marcu i brała udział w walkach pod Tłomaczem, Niżnowem i Rarańczą[10]. 9 października 1915 awansował na podporucznika[9]. Od kwietnia 1916 do września 1917 dowodził 1 baterią haubic. Urlopowany celem objęcia służby w sądownictwie cywilnym, gdzie pracował jako podprokurator przy sądzie okręgowym w Piotrkowie[5].

26 sierpnia 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Legionów Polskich, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana, zaliczony do rezerwy armii z równoczesnym powołaniem do służby czynnej na czas wojny i przydzielony do 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów[11]. Początkowo dowodził 8. baterią, a podczas wyprawy kijowskiej 1 dywizjonem do 14 maja 1920. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w artylerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. Był wówczas odkomenderowany do Oddziału VI Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych[12].

23 września 1920 został przeniesiony do 3 pułku artylerii ciężkiej na stanowisko dowódcy baterii zapasowej[13][14]. W 1921 został przeniesiony do 4 Pułku Artylerii Ciężkiej w Łodzi na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[15][16]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 45. lokatą w korpusie oficerów artylerii[17], a 31 marca 1924 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1923 i 27. lokatą w korpusie oficerów artylerii[18]. Od 6 lutego do 14 kwietnia oraz od 21 listopada do 4 grudnia 1925 pełnił w zastępstwie obowiązki dowódcy pułku[19]. W maju 1927 został przeniesiony do 2 Pułku Artylerii Polowej Legionów w Kielcach na stanowisko dowódcy pułku[20][21]. W grudniu 1929 został przeniesiony do korpusu oficerów kontrolerów z równoczesnym przeniesieniem do Korpusu Kontrolerów i zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego[22][23]. Z dniem 30 czerwca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[24].

Zmarł 2 lipca 1945 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu parafialnym w Modlnicy[25].

Był żonaty, miał syna Przemysława (ur. 13 października 1916)[6].

Ordery i oznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ Akta stanu cywilnego - pierwopisy, [w:] Urząd Stanu Cywilnego Łojewo, Geburts - Hauptregister nr 1-163, genealogiawarchiwach.pl, 28 sierpnia 2015 [dostęp 2023-04-30] (pol.).
  3. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-12]..
  4. ↑ Mańkowski Leon - Żołnierze Niepodległości [online], zolnierze-niepodleglosci.pl [dostęp 2023-05-03].
  5. ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 4.
  6. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
  7. ↑ Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914–1918 [online], Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  8. ↑ Album TWU w Krakowie ↓, s. 7.
  9. ↑ a b Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 37.
  10. ↑ Lewicki Roman, Zarys historji wojennej 1-go pułku artylerii polowej legionów, „PAN Biblioteka Kórnicka”, 1929 [dostęp 2023-05-05].
  11. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 88 z 12 września 1919, poz. 3158.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 4 sierpnia 1920, s. 678.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 13 października 1920, s. 1037.
  14. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 310.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 785, 815.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 704, 738.
  17. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 189.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924, s. 167.
  19. ↑ Kuprianis 2010 ↓, s. 157.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927, s. 147.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 376, 450.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 380.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 293, 433.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 145.
  25. ↑ billiongraves.com [online] [dostęp 2023-04-30].
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 946.
  27. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 362.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 293.
  30. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3.
  31. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-12]..
  32. ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 634. 1928-11-10. [dostęp 2023-05-12].
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 404.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 238.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Mańkowski_(oficer)&oldid=71865030”