Stanisław Hernisz
| Data i miejsce urodzenia | 1805 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 20 kwietnia 1866 |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | literatura |
 | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stanisław Hernisz (ur. ok. 1805 w Warszawie, zm. 20 kwietnia 1866 w Londynie) – polski publicysta i literat żydowskiego pochodzenia.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W "Encyklopedii Staropolskiej" Zygmunta Glogera występuje pod imieniem Synaj[1].
Syn kupca warszawskiego Gustawa Hernisza i Karoliny[2], uczeń Szkoły Rabinów w Warszawie. Po wybuchu powstania listopadowego mimo sprzeciwu konserwatywnych środowisk żydowskich wraz z Józefem Berkowiczem, synem Berka Joselewicza starał się o zezwolenie na utworzenie ochotniczego batalionu żydowskiego. Aby zachęcić do udziału w powstaniu, napisał słowa do "Pieśni Patriotycznej", która ukazała się nakładem J. K. Żupańskiego w Poznaniu. Za akompaniament posłużyła muzyka do pieśni "Hulanka" Fryderyka Chopina (Op. 74 nr 4 z roku 1830)[3] przetransponowana z tonacji C-dur do E-dur.
Wziął udział w powstaniu listopadowym i został porucznikiem w 1 Pułku Mazurów. Został odznaczony złotym krzyżem orderu Virtuti Militari. Po upadku powstania wyemigrował do Francji, gdzie zajął się głównie publicystyką. Był miłośnikiem poezji Adama Mickiewicza i autorem tłumaczenia prozą Ody do Młodości na język francuski[4]. Wraz z Jakubem Malinowskim i Napoleonem Kraczakiem wydał w Dijon w roku 1833 tom tłumaczeń z języka polskiego L'exilé de la Pologne. W paryskim czasopiśmie „PÓŁNOC” nr 9 z 15 maja 1835 ogłosił artykuł pt. Polacy wyznania mojżeszowego[5]. Podczas pobytu we Francji wstąpił do amerykańskiej służby dyplomatycznej. Następnie wyjechał do USA. Pozostając w służbie dyplomatycznej, odbył studia medyczne, uzyskując stopień doktora medycyny (M.D.), a następnie przebywał na amerykańskiej placówce w Chinach. Hernisz został członkiem American Oriental Society. Opublikował w roku 1845 pracę o języku chińskim[6].
W roku 1854 wydał w Bostonie "Podręcznik do rozmów angielsko-chińskich przeznaczony dla Amerykanów i Chińczyków w Kalifornii i gdzie indziej"[7][8][9]. Podręcznik miał ułatwić porozumiewanie się z chińskimi imigrantami, przybywającymi do Kalifornii w związku z gorączką złota. Hernisz pełnił w okresie pobytu w Chinach oraz po powrocie w Kalifornii praktykę lekarską[10]. Zmarł w Londynie podczas kolejnej podróży do Chin.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- "Midrasz" nr 1 (31), listopad 1999, ISSN 1428-121X, str. 45
- Marian Przedpełski, Izaak Cylkow z Bieżunia na tle swojej epoki. Bieżuńskie Zeszyty Historyczne nr 9, Bieżuń 1996. s. 11 ISSN 1231-0212
- L'exilé de la Pologne: recueil de contes et de morceaux littéraires originaux et traduits du polonaise. P. 1: (wyd. Jakub Malinowski, Stanisław Hernisz, Napoleon Kraczak) Dijon, 1833
- Polski Słownik Judaistyczny. jhi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-24)].
- Bibliografia XIX wieku, II wydanie, tom X, str. 200
- Halina Goldberg:. demusica.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-09)]. Wkład Żydów w kształtowanie się muzycznej polskości
- The Tsing Hua Journal of Chinese Studies p. 252
- Zbigniew Sudolski: Zapomniani pisarze Wielkiej Emigracji 1831-1900 : Nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego : Warszawa 2013, ISBN 978-83-62100-63-7
- Stanislas Hernisz: A Guide to Conversation in the English and Chinese Languages: for the Use of Americans and Chinese in California and Elsewhere : HardPress Publishing : 2012, ISBN 978-1290680141
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Encyklopedia Staropolska - Izraelscy Ochotnicy
- ↑ Polscy powstańcy w Nantes
- ↑ Fryderyk Chopin: Pieśni i piosnki: na głos z fortepianem: Warszawa: Fundacja Wydania Narodowego Dzieł Fryderyka Chopina; Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2008, ISMN 979-0-9013328-6-7
- ↑ “L'exilé de la Pologne“ str. 83-85
- ↑ "PÓŁNOC" str. 35 z 68
- ↑ Bulletin of the Proceedings of the National Institute for the Promotion of Science, 1846: From Stanislaus Hernisz, late Attaché of the U. S. Chinese Mission, May 6, 1845: On the Chinese language, with illustrations &c.
- ↑ http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10572609_00005.html Bayerische StaatsBibliothek Digital
- ↑ http://lccn.loc.gov/12008604 Library of Congress
- ↑ http://pds.lib.harvard.edu/pds/view/5272676?n=1&imagesize=1200&jp2Res=.25&printThumbnails=no Harvard University Library
- ↑ Daily Alta California, Volume 6, Number 82, 28 March 1855: DR. STANISLAS HERNISZ, BUSH STREET, Next door to the Financial Mail. Office hours, from 10 A. M. to 1 P. M. The Doctor speaks the English, French, Spanish, Italian and German languages.