Stanisław Edward Grodzki
.jpg) | |
 generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | 19 października 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 2 grudnia 1946 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego |
| Stanowiska | attaché wojskowy |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
                   | |
Stanisław Edward Grodzki, ps. „Edward”, „doktor Edward”, „Sadowski”, „Leszczyński”[1] (ur. 19 października 1895[2] w Zieleniewicach[3], zm. 2 grudnia 1946 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Kazimierza i Heleny z Hermanowiczów[3]. W 1912 r. ukończył szkołę realną w Pińsku, następnie Szkołę Nauk Politycznych w Warszawie[4].
W latach 1914–1917 oficer armii rosyjskiej, potem wstąpił do Armii Polskiej we Francji. Od 1918 w Wojsku Polskim. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii generała Hallera[5]. 5 stycznia 1921 Minister Spraw Wojskowych zezwolił mu korzystać tytularnie ze stopnia majora[6]. W czasie wojny polsko–bolszewickiej dowodził batalionem i pułkiem[4].
Po wojnie pełnił służbę w Departamencie Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, a od 1923 w Oddziale II Sztabu Głównego. W maju 1925 mianowany został attaché wojskowym przy Poselstwie RP w Belgradzie[7]. W 1928 uzyskał stopień podpułkownika. Z dniem 1 kwietnia 1929 przeniesiony został do 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie na stanowisko zastępcy dowódcy[8]. W sierpniu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska[9] i powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza II rocznika Kursu Normalnego 1928–1930. Z dniem 1 listopada 1930, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został mianowany zastępcą dowódcy 71 pułku piechoty w Zambrowie[10][11]. W grudniu 1934 objął dowództwo 57 pułku piechoty wielkopolskiej w Poznaniu[12]. W 1938 został awansowany do stopnia pułkownika, ukończył kurs dla szefów sztabów przy Wyższej Szkole Wojennej. W czasie kampanii wrześniowej szef sztabu Armii „Modlin”[4].
W latach 1941–1942 komendant Organizacji Wojskowej „Unia”, 1943–1945 komendant Obszaru Zachód AK, następnie w LWP m.in. dowódca 16 Dywizji Piechoty i 5 Saskiej Dywizji Piechoty (7 VIII – 16 XI 1946).
Rodziny nie założył. Zmarł wskutek pooperacyjnego porażenia jelit i niedomogi krążenia. Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A26-tuje-22)[13].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (13 kwietnia 1921)[14]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (pośmiertnie, 6 grudnia 1946)[15]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[16]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 10 listopada 1928[17][16], 10 listopada 1938[18])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[19]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[19]
- Wielki Oficer Orderu Sławy (Tunezja)[19]
- Komandor Order Korony Rumunii (Rumunia)[19]
- Komandor Orderu Świętego Sawy (Jugosławia, 1929)[20]
- Komandor Orderu Orła Białego (Jugosławia)[19]
- Oficer Orderu Orła Białego (Jugosławia)[19]
- Kawaler Orderu Orła Białego (Jugosławia)[19]
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)[19]
- Order Zbawiciela (Grecja)[19]
- Krzyż Wojenny (Francja)[19]
- Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1914–1918 (Czechosłowacja)[19]
- Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja)[19]
- Medal Żołnierza (USA)[19]
- Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée)[19]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ oprac. Jan Szostak i Tadeusz Wawrzyński. Materiały z procesu gen. Okulickiego w Moskwie w 1945 r.. „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 16”, s. 14, 1993. Centralne Archiwum Wojskowe.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 393, na podstawie metryki urodzenia sprostowano datę urodzenia z 19 października 1892 na 19 października 1895.
- ↑ a b Grodzki, Stanisław Edward. dws-xip.pl. [dostęp 2019-03-10].
- ↑ a b c Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 22.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 788.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 22 stycznia 1921 roku, s. 123.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 17 maja 1925 roku, s. 259.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 289.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 285.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 22, 599.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 257.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-18].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921 roku, s. 811.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 100 „za pełną poświęceń walkę z niemieckim najeźdźcą w czasie okupacji w szeregach Armii podziemnej”.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 22.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 595 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 231–232.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 489-491
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 76–77. ISBN 83-211-0758-3.